Ngày 15/12, Vương quốc Anh đã trở thành quốc gia châu Âu đầu tiên gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Điều này đang tạo ra những cơ hội đáng kể cho Việt Nam để mở rộng xuất khẩu sang Anh, song rủi ro điều tra phòng vệ thương mại vẫn luôn hiện hữu gây ảnh hưởng ít nhiều tới các mặt hàng xuất khẩu.
Mặc dù số lượng các cuộc điều tra phòng vệ thương mại đối với sản phẩm nhập khẩu có xuất xứ từ Việt Nam mà Vương quốc Anh khởi xướng không nhiều, các nhà xuất khẩu trong nước luôn luôn cần chuẩn bị tâm thế chủ động cho rủi ro bởi xuất khẩu dự kiến sẽ tăng trưởng nhanh chóng nhờ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA).
UKVFTA đã hỗ trợ cải thiện đáng kể thương mại giữa hai nước kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Các doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng thành công các cơ hội mà UKVFTA mang lại để mở rộng xuất khẩu sang Anh. 10 tháng đầu năm 2024, thương mại hai chiều đạt hơn 7 tỷ USD, tăng 19,9% so với cùng kỳ năm ngoái, dự kiến sẽ đạt 10 tỷ USD trong vài năm tới.
Tuy nhiên, song hành với sự mở rộng xuất khẩu nhanh chóng là sự gia tăng tương ứng trong việc sử dụng các công cụ phòng vệ thương mại để bảo vệ các ngành sản xuất trong nước, đòi hỏi các nhà sản xuất và xuất khẩu phải chủ động chuẩn bị cho các rủi ro điều tra.
Theo thống kê của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), tính đến hết tháng 6/2022, Vương quốc Anh đã điều tra tổng cộng 4 vụ việc phòng vệ thương mại và áp dụng 1 biện pháp phòng vệ thương mại (biện pháp tự vệ thời kỳ chuyển tiếp với một số sản phẩm thép). Đối với Việt Nam, hiện nay Vương quốc Anh chỉ áp dụng duy nhất biện pháp tự vệ đối với sản phẩm thép.
Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cho biết, các sản phẩm thép và nhôm có nguy cơ cao bị điều tra phòng vệ thương mại. Gốm sứ, gạch ốp lát và hàng may mặc là những sản phẩm có nguy cơ bị điều tra thấp hơn nhưng vẫn cần theo dõi, bám sát.
Sau sự việc Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland rời Liên minh châu Âu (EU) (Brexit), Anh vẫn là thành viên của WTO. Do đó, các quy định về phòng vệ thương mại của Anh vẫn dựa trên WTO nhưng đã có một số điểm khác biệt đáng chú ý so với các quy định của EU. Chính sách phòng vệ thương mại của Anh tập trung vào ba biện pháp chính: chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ.
Nguyên Tham tán thương mại Việt Nam tại Anh Nguyễn Cảnh Cường cho biết Anh đã xây dựng cơ chế phòng vệ thương mại riêng để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước khỏi sự cạnh tranh không lành mạnh. Do đó, để xuất khẩu bền vững sang Anh, các nhà sản xuất và xuất khẩu cần thận trọng trong việc quản lý giá cả và hợp tác chặt chẽ với các bên liên quan để tránh rủi ro điều tra tại Anh.
Nguyên Tham tán thương mại Việt Nam tại Anh khuyến nghị các doanh nghiệp theo dõi chặt chẽ các cập nhật về chính sách thương mại của Anh để giảm thiểu rủi ro cũng như duy trì chiến lược giá hợp lý.
Việc đối phó với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại là vấn đề đối với phần lớn các nhà xuất khẩu Việt Nam. Theo Cục Phòng vệ thương mại, việc chuẩn bị tích cực sẽ rất quan trọng để giảm thiểu tác động tiêu cực từ các cuộc điều tra cũng như việc áp dụng thuế. Các nhà sản xuất và xuất khẩu cần tuân thủ các cảnh báo sớm từ Bộ Công Thương để điều chỉnh phù hợp trong kế hoạch sản xuất và kinh doanh, đồng thời hợp tác với nhau để ứng phó với các vụ kiện phòng vệ thương mại.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần nhận thức rằng cạnh tranh bằng chất lượng sẽ tốt hơn là giá cả trên thị trường quốc tế. Việc coi chất lượng là yếu tố ưu tiên hàng đầu không chỉ giúp tránh các cuộc điều tra phòng vệ thương mại mà còn duy trì khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế.
