Điện Biên có tổng diện tích tự nhiên là 954.125,06 ha, trong đó, đất đang sử dụng vào sản xuất nông, lâm nghiệp của Điện Biên chiếm 75,89% diện tích đất tự nhiên của tỉnh, gồm đất sử dụng vào sản xuất nông nghiệp là 120.359 ha, chiếm 12,58% diện tích đất tự nhiên, đất lâm nghiệp là 590.031 ha, chiếm 61,7% diện tích đất tự nhiê, đất mặt nước nuôi trồng thủy sản là 778 ha, chiếm 0,08% diện tích đất tự nhiên.
Đất chưa sử dụng của Điện Biên còn rất lớn với 225.594ha, chiếm 23,6% tổng diện tích đất tự nhiên, cùng với khoảng 189.000ha đất lâm nghiệp chưa có rừng, song hầu hết là đất dốc chỉ thích hợp để sản xuất lâm nghiệp nhưng được xác định là nguồn tài nguyên quý giá, một thế mạnh cho phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.
Bên cạnh diện tích đất chưa sử dụng lớn, với thời tiết khí hậu, thổ nhưỡng phong phú, đa dạng là điều kiện thuận lợi để phát triển nhiều loại nông, lâm sản hàng hóa có giá trị kinh tế .
Hiện nay Điện Biên đã hình thành các vùng chuyên canh như: gạo tại huyện Điện Biên, vùng cà phê Mường Ảng, Điện Biên, vùng cao su huyện Điện Biên, Mường Chà, Mường Nhé, vùng chè Tủa Chùa… tạo nền tảng cho công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn như lúa gạo, ngô đậu tương đặc sản ở cánh đồng Mường Thanh; ngô, đậu tương ở Tuần Giáo, chè tuyết shan ở Tủa Chùa, Pú Nhi - Điện Biên Đông, Mường Phăng – Điện Biên, cà phê ở Điện Biên, Mường Ảng, chăn nuôi đại gia súc khu vực có diện tích đất rộng như Mường Nhé, Si Pa Phìn, huyện Mường Chà. Phát triển rừng sản xuất với các loại cây cao su, thông, cọ khiết, nguyên liệu gỗ ván dăm, bột giấy với diện tích quy hoạch 289 ngàn ha.
Đặc biệt khu vực bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé với diện tích rừng nguyên sinh còn khá lớn với các loại động vật và thực vật còn phong phú là tài nguyên quí để bảo tồn và xây dựng hình thành vườn quốc gia tại khu vực này. Đây là những lợi thế để khai thác, phát triển nền nông nghiệp đa dạng (nông nghiệp, chăn nuôi, cây công nghiệp, trồng rừng) với chất lượng cao gắn với công nghiệp chế biến.
Đồng thời hình thành một số mô hình liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ. Kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất từng bước được củng cố, khoa học công nghệ, cơ giới được áp dụng trong sản xuất, bảo quản, chế biến. Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng được thực hiện chuyển dịch từ độc canh cây lúa sang trồng rau màu, cây công nghiệp ngắn ngày, dài ngày theo hướng sản xuất hàng hóa.
Với mô hình liên kết này, cơ cấu sản xuất nội ngành từng bước chuyển dịch theo hướng phát triển các sản phẩm hàng hóa nông nghiệp chủ lực, mở rộng diện tích nuôi trồng thủy sản, quy mô, giá trị sản xuất lúa chất lượng cao tại cánh đồng Mường Thanh tiếp tục được duy trì và phát triển về chất lượng, hình thành một số vùng sản xuất cây công nghiệp tập trung như chè Shan tuyết, cà phê, cao su, trồng rừng sản xuất, gắn với phát triển công nghiệp chế biến.
Trên cơ sở các vùng chuyên canh, Điện Biên cũng gia tăng các sản phẩm chế biến từ nông sản, thực phẩm để nâng cao giá trị nông sản. Từng bước sản xuất sản phẩm có chất lượng cao, hướng đến đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật phục vụ tiêu thụ nội địa và xuất khẩu. Phát triển trên cơ sở gắn với liên kết chặt chẽ về lợi ích giữa ngành công nghiệp chế biến và người sản xuất nguyên liệu. Khuyến khích sắp xếp các hộ chế biến từng bước chuyển thành cơ sở chế biến tập trung để giải quyết việc xử lý môi trường và tăng chất lượng sản phẩm.
Liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm giữa nông dân và doanh nghiệp bước đầu được hình thành và từng bước được nhân rộng trên các lĩnh vực như sản xuất lúa chất lượng cao, chè Shan tuyết, cà phê, cao su. Liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp và nông dân bước đầu đã được tạo sự ổn định đầu ra sản phẩm cho nông dân yên tâm sản xuất, tăng chất lượng, giá trị sản phẩm, tạo động lực thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, hội nhập kinh tế quốc tế. Đây là xu hướng chung và cần thiết trong quá trình sản xuất nông nghiệp của tỉnh.
