Chuyên gia phân tích thị trường Josh Linville thuộc hãng tư vấn StoneX (Hoa Kỳ) cảnh báo thị trường phân bón thế giới sẽ có sự biến động mạnh trong “tương lai gần” trong bối cảnh hàng loạt nhà máy sản xuất phân bón tại châu Âu giảm sản lượng vì chi phí năng lượng tăng vọt. Theo hãng tin Argus Media (Anh), sản lượng phân đạm của Liên minh châu Âu (EU) đang giảm khoảng 400.000 đến 500.000 tấn/tháng.
Khởi đầu của vấn đề này là việc các nhà máy sản xuất phân bón tại Ba Lan ngừng hoạt động, bao gồm cả hãng hoá chất lớn nhất nước này - Grupa Azoty, và sau đó hàng loạt hãng sản xuất phân bón lớn khác trên toàn EU như Achema – hãng phân bón lớn nhất khu vực Baltic, Yara (Thuỵ Điển), và Borealis (Czech) cũng ngưng hoạt động hoặc giảm đáng kể sản lượng. Điều này khiến nguồn cung hàng loạt loại phân bón thiết yếu như phân ure, amoni nitrat, canxi amoni nitrat và ure amoni nitrat giảm nghiêm trọng.
Argus Media nhấn mạnh “Theo ước tính sơ bộ, các nhà máy sản xuất phân bón tại châu Âu sẽ sớm phải giảm sản lượng xuống dưới mức 50% công suất thiết kế đối với nhiều loại phân bón thiết yếu. Đây là điều chưa từng xảy ra ngay cả khi thị trường bước vào mùa thấp điểm”.
Nhiều chuyên gia phân tích cảnh báo mặc dù nguồn cung phân bón giá rẻ từ Hoa Kỳ đang bù đắp phần nào sự thiếu hụt tại châu Âu nhưng cuộc khủng hoảng phân bón tại đây đang trở nên nghiêm trọng hơn khi dự kiến chỉ có chưa đến 30% công suất sản xuất phân ure amoni nitrat hoạt động vào mùa Thu năm nay.
Hiện các nhà máy sản xuất phân ure trên toàn châu Âu đang hoạt động cầm chừng ở mức 25% công suất bình thường và dự báo sẽ giảm xuống còn 20% công suất bình thường trong thời gian tới.
EU chiếm 5% tổng sản lượng phân ure, 8,3% tổng sản lượng phân bón khan, và 21% tổng sản lượng phân ure amoni nitrat toàn cầu. Điều này sẽ buộc những người sử dụng phân bón tại EU cạnh tranh gay gắt để tìm kiếm các nguồn cung có sẵn trên thị trường và đẩy mạnh nhập khẩu phân bón. Điều này đã và đang được phản ánh vào giá phân bón tại một số quốc gia cung ứng phân bón chính cho EU.
Giá các loại phân bón tại Hoa Kỳ và nhiều nơi khác trên thế giới đã tăng đáng kể trong mùa Hè vừa qua. Giá phân ure trung bình tại New Orleans (Hoa Kỳ) đã tăng từ 470 USD/tấn hồi giữa tháng 6 lên 711 USD/tấn hiện nay. Dự báo giá phân bón có thể còn tiếp tục tăng lên nếu như các nhà máy sản xuất phân bón tại EU tiếp tục giảm sản lượng.
Tình trạng giá năng lượng tăng vọt, đặc biệt là thiếu hụt khí đốt từ Nga đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất phân ure và phân amoniac tại EU, buộc EU phải tăng cường nhập khẩu. Tuy nhiên, Argus Media nhận định nguồn cung phân bón các loại, đặc biệt là loại có chứa nguyên tố Nitơ lại không tăng lên, cho thấy nhu cầu sử dụng phân bón tại các khu vực khác trên thế giới cũng đang ở mức cao.
“Hiện Trung Quốc đang nắm lượng dự trữ phân ure lớn nhưng quốc gia này đã hạn chế xuất khẩu hàng loạt loại phân bón kể từ năm ngoái để kiểm soát giá mặt hàng này trên thị trường nội địa. Dự kiến Trung Quốc sẽ không thay đổi chính sách này trong thời gian tới”, Argus Media nhận định.
