Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), ngày 5/11/2019, Văn phòng Đăng ký liên bang Mỹ (Federal Register) chính thức công bố văn bản Luật từ Cục kiểm tra An toàn Thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông Nghiệp Mỹ về việc công nhận Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu sản phẩm cá và cá Siluriformes (cá da trơn) sang Mỹ.
FSIS kết luận rằng hệ thống kiểm tra cá Siluriformes của Việt Nam tương đương với hệ thống kiểm tra của Mỹ. FSIS đang sửa đổi các quy định kiểm tra cá Siluriformes của mình để đưa Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu cá Siluriformes vào Mỹ.
Luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 5/12/2019. Theo Luật, các quốc gia đủ điều kiện để xuất khẩu cá Siluriformes sang Mỹ thì các sản phẩm của nước xuất khẩu phải tuân thủ tất cả các yêu cầu áp dụng khác của thị trường này.
Theo đó, sản phẩm cá Siluriformes (cá da trơn, trong đó có cá tra) xuất khẩu từ Việt Nam, ngoài việc được cơ quan thẩm quyền Việt Nam chứng nhận đủ điều kiện, sản phẩm nhập khẩu sẽ tiếp tục được FSIS kiểm tra lại tại các điểm nhập cảnh của Mỹ về: tình trạng nguyên vẹn của container, sản phẩm, đảm bảo không có hư hại trong quá trình vận chuyển, ghi nhãn, Giấy chứng nhận phù hợp...
Ngoài ra, FSIS sẽ tiếp tục tiến hành lấy mẫu để phân tích trong phòng thí nghiệm nhằm phát hiện dư lượng thuốc, hóa chất hay mầm bệnh có trong sản phẩm hay không. Những sản phẩm đạt tiêu chuẩn sẽ được được đóng dấu và được phép vào thị trường Mỹ.
Các sản phẩm vi phạm các yêu cầu của Mỹ sẽ bị từ chối nhập cảnh, quay lại nơi nhập khẩu và tiến hành tiêu hủy hoặc các biện pháp khác theo quy định.
Theo FSIS, trong 5 năm (từ 2014-2018), 91,2% tổng lượng cá da trơn Siluriformes nhập khẩu vào Mỹ là từ Việt Nam. Với Luật này, Văn phòng Đăng ký liên bang Mỹ cho biết, quyết định này sẽ giúp duy trì ổn định thị trường và cơ hội thương mại giữa Việt Nam và Mỹ. Ngoài ra, người tiêu dùng Mỹ sẽ có thêm nhiều lựa chọn sản phẩm cá da trơn, đặc biệt là cá tra từ Việt Nam.
Trước đó, vào 6h15 chiều ngày 1/11/2019 (theo giờ Mỹ), FSIS thuộc Bộ Nông Nghiệp Mỹ đã thông báo về việc công nhận hệ thống kiểm tra, kiểm soát sản phẩm cá và cá Siluriformes xuất khẩu của 3 nước: Việt Nam, Trung Quốc và Thái Lan đủ điều kiện tương đương với Mỹ.
FSIS đã đưa ra quyết định cuối cùng rằng, hệ thống kiểm tra sản phẩm cá và cá Siluriformes của 3 quốc gia: Việt Nam, Trung Quốc và Thái Lan tương đương với hệ thống của Mỹ xác lập theo Luật Thanh tra Liên bang sản phẩm thịt (The Federal Meat Inspection Act - FMIA) và các quy định thực thi có liên quan.
Ngoài ra, trước đó, thông tin từ Bộ Công Thương cho biết, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã thông báo trên hệ thống nội bộ về quyết định sơ bộ của đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 15 (POR15) cho giai đoạn từ ngày 1/8/2017 đến 31/7/2018 đối với sản phẩm cá tra-basa của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ.
Theo đó, mức thuế sơ bộ cho bị đơn bắt buộc là 0,00 USD/kg; thuế suất cho bị đơn tự nguyện cũng là 0,00 USD/kg; thuế suất toàn quốc là 2,39 USD/kg. Mức thuế này thấp hơn rất nhiều so với kết quả cuối cùng của đợt rà soát trước đó (POR14, mức thuế 1,37 USD/kg – 2,39 USD/kg).
Bộ Công Thương nhận định, với kim ngạch xuất khẩu cá tra sang Mỹ đạt khoảng 550 triệu USD năm 2018, các kết quả tích cực từ phía Mỹ có thể hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu cá tra hiện nay.
Giá trị xuất khẩu cá da trơn của Việt Nam sang Mỹ trong năm 2018 đạt 514 triệu USD và trung bình của 5 năm gần đây là 370 triệu USD. Việc Mỹ công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm sẽ giúp Việt Nam được bổ sung thêm doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu cá tra vào Mỹ và điều này sẽ đẩy mạnh kim ngạch xuất khẩu cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019.
