PV: Thưa ông, các vụ ngộ độc rượu liên tiếp xảy ra trong thời gian gần đây đã ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe đời sống người dân. Ông đánh giá thế nào về tình trạng này?
Giám đốc Trần Hậu Cường: Theo số liệu của Hiệp hội Bia - Rượu - NGK Việt Nam thì hiện nay ở Việt Nam mỗi năm tiêu thụ khoảng 320 triệu lít rượu, trung bình mỗi người sử dụng khoảng 4 lít rượu/năm. Đây không phải là con số nhỏ. Con số quan trọng hơn mà tôi muốn chia sẻ là 70% trong tổng lượng 320 triệu lít kia là rượu sản xuất theo qui trình thủ công, hoàn toàn không có nguồn gốc xuất xứ, không có nhãn mác, bằng nhiều cách khác nhau đã đến tay người tiêu dùng.
Đặc biệt, hiện nay có một số loại rượu được pha từ methanol, từ cồn công nghiệp cực kỳ độc hại cho người tiêu dùng mà chỉ một lượng rất nhỏ có thể gây ảnh hưởng tiêu hóa, ảnh hưởng đến mắt, thậm chí tử vong.
Là doanh nghiệp có lịch sử sản xuất rượu lâu năm chúng tôi rất hiểu điều này. Nhưng đây lại là vấn đề của cả cơ quan quản lý và người tiêu dùng. Theo tôi, để hạn chế tình trạng này thì trong thời gian tới đây, Nhà nước cần quản lý chặt chẽ hơn việc sản xuất và phân phối mặt hàng rượu, còn người tiêu dùng thì cần phải thay đổi tư duy uống rượu “nút lá chuối” bằng tư duy uống rượu sạch, rượu có nhãn mác, xuất xứ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm để đảm bảo sức khỏe và tính mạng của bản thân.
PV: Đúng là người dân Việt Nam đã có thói quen nấu và uống rượu từ bao đời nay? Tại sao ông lại cho rằng người dân cần thay đổi tư duy uống rượu “nút lá chuối”?
Kiểm tra chất lượng nước trong phòng thí nghiệm
Giám đốc Trần Hậu Cường: Ngày xưa dân ta nấu rượu theo phương pháp chưng cất thủ công, rồi nút lá chuối hạ thổ để những chất độc hại có thể bay hơi. Tuy nhiên, đây là quan niệm sai lầm. Rượu nấu theo phương pháp thủ công dù hạ thổ lâu đến đâu cũng không thể khử được các tạp chất sinh ra trong quá trình lên men, nên rất độc hại. Tuy nó không gây cấp tính ngay lập tức như ngộ độc methanol trong cồn công nghiệp, nhưng tích tụ lâu dần sẽ gây ảnh hưởng không tốt cho cơ thể.
Tôi khẳng định như vậy, bởi Rượu Hà Nội, sau khi nấu và lên men còn phải qua 8 tháp chưng cất cực kỳ hiện đại, mỗi tháp có một nhiệt độ, áp suất riêng mới có thể tách hết các tạp chất lẫn trong rượu như methanol, aldehyte, các tạp chất dầu fusel… thậm chí thấp hơn tiêu chuẩn Việt Nam. Còn các loại rượu ta hay gọi là rượu quê, khi phân tích trên máy sắc ký, có hàm lượng methanol, andehyt gấp hàng trăm lần so với tiêu chuẩn, nên người làm nghề như tôi không bao giờ dám động đến 1 giọt rượu quê.
PV: Ông có thể cho biết sự khác nhau giữa cồn thực phẩm và cồn công nghiệp. Tại sao cồn công nghiệp lại độc như vậy?
Giám đốc Trần Hậu Cường: Cồn thực phẩm là cồn đã loại bỏ hoàn toàn tạp chất và được dùng để sản xuất rượu, đồ uống có cồn, chiết xuất dược liệu, pha chế thuốc. Còn cồn công nghiệp được sản xuất từ nhiều nguồn gốc khác nhau và được sử dụng trong một số ngành công nghiệp in, điện tử, dung môi, không được dùng cho thực phẩm vì có nhiều tạp chất methanol, aldehyte, dầu fesel. Tôi lấy ví dụ, theo qui chuẩn Việt Nam của Bộ Y tế 2010, hàm lượng methanol trong cồn thực phẩm cho phép 100 mg/lít, trong khi đó cồn công nghiệp hàm lượng methanol cao gấp hàng trăm, hàng nghìn lần.
Tương tự aldehyte qui chuẩn Việt Nam cho phép 5 mg/lít, thì trong cồn công nghiệp cũng rất cao nên chỉ sử dụng một lượng nhỏ cũng đủ nguy hiểm đến tính mạng con người. Những trường hợp gần đây người tiêu dùng uống rượu bị ngộ độc, thậm chí tử vong là do họ đã uống phải cồn công nghiệp với hàm lượng methanol và các tạp chất cao quá mức cho phép.
Hệ thống sản xuất cồn rượu hiện đại nhất Đông Nam Á của Halico
PV: Nhiều ý kiến cho rằng, với lợi thế của mình, Rượu Hà Nội nên sản xuất cồn thực phẩm bán cho các đơn vị sản xuất rượu. Tại sao Rượu Hà Nội vẫn còn dè dặt với việc này?
Giám đốc Trần Hậu Cường: Đúng là cồn chỉ là bán thành phẩm để sản xuất ra rượu, nhưng để có rượu tốt thì cồn cũng phải rất tốt và hiện chúng tôi đang có thế mạnh trong lĩnh vực này do đã đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại vào bậc nhất Đông Nam Á. Việc sản xuất cồn để bán cho các đơn vị pha chế rượu, nhằm tạo thị trường rượu lành mạnh an toàn là một ý tưởng hay và chúng tôi cũng đã có tính đến nhưng thực sự vẫn rất cân nhắc vì mấy nguyên nhân sau:
Thứ nhất là việc quản lý nhà nước chưa thực sự chặt chẽ và hiệu quả, nên không có gì đảm bảo các đơn vị pha chế khi mua cồn của Rượu Hà Nội sẽ pha chế đúng 100% loại cồn này. Nếu họ dùng cồn của mình pha chế với các nguyên liệu kém chất lượng, hoặc quy trình sản xuất không đảm bảo, công nghệ thô sơ, ra sản phẩm không tốt sẽ ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu Halico.
Thứ hai là đối với thị trường Việt Nam có tới 70% dân số ở nông thôn thường tìm đến những nguồn rượu rẻ, rượu nấu thủ công tại từng hộ dân. Họ không có thói quen phải uống rượu có nhãn mác, xuất xứ. Với mức thuế suất cao nhất lên tới 60%, mà từ 1/1/2018 sẽ là 65% thì cồn của Halico không thể cạnh tranh được về giá, do đó có thể người ta biết là tốt nhưng đắt thì người ta cũng không mua.
Do đó, chúng tôi vẫn muốn chờ đợi thêm đến khi Nhà nước có thể kiểm soát được thị trường chặt chẽ hơn thì sẽ đầu tư theo hướng này.
PV: Với tư cách là một nhà sản xuất cồn, rượu lớn nhất Việt Nam, ông có mong muốn gì với Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 94/2012/NĐ-CP ngày 12/11/2012 về sản xuất, kinh doanh rượu do Bộ Công Thương soạn thảo?
Giám đốc Trần Hậu Cường: Tôi cho rằng việc cấm bán rượu sau 22h, hay không bán rượu cho người dưới 18 tuổi là những mệnh lệnh hành chính, không thể quản lý được và rất khó giải quyết vấn đề vì đây chỉ là phần ngọn. Muốn giải quyết được phần gốc thì phải quản lý chặt chẽ ngay từ khâu cấp phép sản xuất rượu và sau đó là khâu phân phối. Ngoài việc tất cả các nhà phân phối đều phải có giấy phép kinh doanh mặt hàng rượu, còn phải kiểm soát chặt chẽ công tác phân phối đến các đại lý phía dưới, các cửa hàng cửa hiệu nhỏ trong các ngõ hẻm, cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ. Rượu dù nấu bằng cách nào cũng phải có đăng ký để kiểm soát chất lượng. Và người bán hàng chỉ được bán các sản phẩm có nhãn mác, xuất xứ nguồn gốc rõ ràng, minh bạch. Khi phát hiện trường hợp sản xuất rượu không đảm bảo an toàn thực phẩm cần có chế tài xử phạt thật nghiêm khắc, thậm chí đóng cửa mới có tính chất răn đe, chứ hiện nay chỉ xử phạt hành chính, các cơ sở sẵn sàng nộp phạt để tiếp tục vì lợi nhuận quá lớn do trốn lậu thuế.
Bên cạnh đó thì chính người tiêu dùng cũng phải thay đổi dần tư duy uống rượu dân gian, mà phải chọn các loại rượu có thương hiệu, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo sạch và an toàn.
Việc làm này đòi hỏi chi phí lớn, nhưng để đảm bảo an toàn thực phẩm thì cần phải quyết tâm thực hiện theo một lộ trình cụ thể để dần dần sẽ làm trong sạch thị trường rượu ở Việt Nam.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
