Để lưới điện nông thôn sau tiếp nhận vận hành an toàn, ổn định, thực sự mang lại lợi ích cho xã hội đã và đang là những thách thức lớn đặt ra cho Công ty Điện lực Ninh Bình, nhất là trong điều kiện nguồn vốn đầu tư hạn hẹp, lực lượng quản lý mỏng,…
Qua tìm hiểu được biết, cũng như nhiều địa phương khác, lưới điện hạ áp nông thôn ở Ninh Bình đã qua nhiều năm khai thác liên tục, ít được đầu tư cải tạo nên hầu hết đã xuống cấp, nhất là sự hư hỏng, thiếu chính xác của hệ thống công tơ đo đếm, khiến chất lượng điện áp không đảm bảo, tổn thất điện năng cao, nguy cơ mất an toàn luôn đe dọa,… Chính vì vậy, ngay sau tiếp nhận, Công ty Điện lực Ninh Bình đã xây dựng kế hoạch, phân loại từng khu vực và tập trung đầu tư cải tạo lưới điện, thay thế công tơ đo đếm không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật. Đồng thời, chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tận dụng tối đa vật tư thu hồi, tranh thủ nguồn vốn đầu tư sửa chữa thường xuyên, sửa chữa lớn để cải tạo tối thiểu lưới điện mới tiếp nhận, từng bước nâng cao chất lượng điện áp cho các hộ dân; xác định những tuyến đường dây 0,4 kV quá tải, xuống cấp để đầu tư cải tạo, Công ty đã kết hợp các nguồn vốn đầu tư lắp thêm trạm biến áp để san tải, giảm bán kính cấp điện; kiểm định lại toàn bộ công tơ, thay thế những công tơ không đạt tiêu chuẩn, lắp đặt công tơ tại cột điện có hộp bảo vệ, tổ chức phát quang hành lang tuyến đường dây, đấu nối đường dây theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật. Năm 2008, Công ty đã đầu tư 13,9 tỷ đồng mua sắm công tơ, hộp công tơ, tiếp địa hạ thế và thay thế được 2.409 công tơ 3 pha và 82.304 công tơ 1 pha trên tổng số 128.747 công tơ các loại, góp phần hạ tỷ lệ tổn thất lưới điện áp nông thôn xuống còn trung bình khoảng 13%. Dự kiến, đến cuối năm 2009, Công ty phấn đấu hoàn thành tiếp nhận toàn bộ lưới điện hạ áp nông thôn tại 125/125 xã và thay thế 50.000 công tơ 1 pha, 2.000 công tơ 3 pha. Theo ông Lê Minh Đức- Phó Giám đốc Công ty Điện lực Ninh Bình, do khối lượng tiếp nhận lớn, số công tơ mua mới không đủ để thay thế, nên Công ty đã trang bị cho mỗi đơn vị 2 công tơ mẫu kiểm định lưu động, để trực tiếp kiểm tra những công tơ nào của khách hàng đạt tiêu chuẩn thì cho phép tiếp tục sử dụng. Công ty còn có thêm Tổ lắp ráp hộp công tơ trọn bộ thuộc Đội Thí nghiệm, thực hiện nhiệm vụ xây dựng thiết kế chuẩn các loại hộp công tơ, quy định mẫu chung thống nhất trong Công ty và hỗ trợ cho các đơn vị trong quá trình kiểm định, thay thế công tơ. Tuy nhiên, nhu cầu công tơ phục vụ công tác cải tạo lưới điện hạ áp nông thôn sau tiếp nhận là rất lớn, trong khi nguồn cung cấp không đủ, Công ty rất cần Tập đoàn có giải pháp hỗ trợ trong việc kiểm tra và đánh giá khả năng cung cấp công tơ của các nhà cung cấp.
Công tác tiếp nhận lưới điện nông thôn từ các HTX và bán điện trực tiếp đến hộ dân là một chủ trương lớn của Nhà nước, mang lại lợi ích cho cả người dân và ngành Điện, song để đầu tư hoàn thiện sau tiếp nhận, với suất đầu tư trung bình mỗi xã từ 3 đến 4 tỷ đồng là một thách thức vô cùng lớn đối với ngành Điện và Công ty. Cũng chính vì nguồn vốn thiếu, nên Công ty phải giãn lộ trình đầu tư bằng cách chia thành hai giai đoạn nhằm tìm kiếm nguồn vốn vay thông qua Tập đoàn Điện lực Việt nam. Giai đoạn đầu sẽ đầu tư mỗi xã khoảng 200- 500 triệu đồng để thay hòm công tơ và các vị trí có nguy cơ mất an toàn, thay các đường dây quá cũ nát. Giai đoạn tiếp (sau khoảng 1 năm) sẽ tiếp tục đầu tư từ 01- 02 tỷ đồng để cải tạo nâng cao chất lượng đường dây. Mặt khác, Công ty cũng đang tính đến phương án chủ động lập dự án để tìm nguồn vốn vay ưu đãi của các tổ chức quốc tế phục vụ đầu tư cải tạo, nâng cấp lưới điện, đảm bảo kỹ thuật và kinh doanh bán điện tại các khu vực nông thôn.
Vấn đê nguồn nhân lực để quản lý hệ thống cũng đang là bài toán khó đối với Công ty. Trước kia, việc quản lý, thu tiền điện, sửa chữa điện nông thôn đều do các HTX đảm nhận. Nay điện lực các địa phương phải tiếp nhận thêm hàng trăm nghìn hộ mua lẻ điện thì cần phải tăng thêm lực lượng lao động có trình độ chuyên môn để quản lý. Theo ông Lê Minh Đức, Công ty Điện lực Ninh Bình trước tiếp nhận chỉ quản lý khoảng 100 nghìn khách hàng, nhưng thời gian tới sẽ tăng lên gần 500 nghìn khách hàng, trong khi lực lượng lao động không được tăng tương ứng, khiến sức ép công việc ngày càng lớn. Để khắc phục tình trạng này, Công ty đã tổ chức thu tiền điện thông qua các quầy đặt ở các tổ, đội, ngõ xóm, vừa thuận tiện cho người dân, vừa tiết kiệm cho điện lực địa phương. Đồng thời, lập hệ thống các điểm dịch vụ tổng hợp được đặt tại địa bàn các xã với nhiệm vụ quản lý vận hành, bán điện và chăm sóc khách hàng tại chỗ. Tại mỗi địa điểm bố trí 2 công nhân thường xuyên trực tại chỗ để quản lý, kiểm tra sử dụng điện, ghi chỉ số công tơ, sửa chữa, chăm sóc khách hàng và thực hiện các tác nghiệp kinh doanh khác. Đối với địa phương đã bàn giao lưới điện, thông qua hình thức hợp đồng công việc, Công ty tuyển chọn một số nhân viên quản lý điện của HTX cũ và trả lương theo công việc cụ thể được giao.
Tuy nhiên, để công tác quản lý lưới điện nông thôn sau tiếp nhận thực sự phát huy hiệu quả, ngoài việc tích cực tìm kiếm nguồn vốn đầu tư, Công ty cũng kiến nghị Tập đoàn Điện lực Việt Nam sớm tính toán, điều chỉnh định mức lao động, hướng dẫn xây dựng định mức, đơn giá tiền lương và năng suất lao động mới phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh của mỗi đơn vị sau tiếp nhận quản lý, bán điện trực tiếp tới các hộ dân nông thôn.
