Cục Điện lực: Tạo hành lang pháp lý, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển lĩnh vực điện lực

Nhiều văn bản quy phạm pháp luật được ban hành, tạo hành lang pháp thúc đẩy phát triển lĩnh vực điện lực

Báo cáo tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026, Cục trưởng Cục Điện lực Phạm Nguyên Hùng cho biết, năm 2025, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Thường vụ Đảng ủy, Lãnh đạo Bộ Công Thương, sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan, đơn vị trong và ngoài Bộ, đặc biệt là sự đoàn kết, nỗ lực, đầy trách nhiệm của tập công chức, viên chức, người lao động, Cục Điện lực đã hoàn thành xuất sắc và toàn diện nhiều nhiệm vụ chính trị và thực thi công vụ đề ra, thiết thực góp phần hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ năm 2025 cũng như cả nhiệm kỳ 2021-2025 của Bộ Công Thương và ngành Công Thương. Cụ thể:

Về công tác xây dựng, phổ biến văn bản quy phạm pháp luật, năm 2025, Cục Điện lực đã tập trung xây dựng và trình cấp thẩm quyền ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, tạo hành lang pháp lý quan trọng và đầy đủ nhằm thúc đẩy phát triển, đồng thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực điện lực, bao gồm:

Tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành 07 Nghị định của Chính phủ, 02 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 25 Thông tư của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành để nhanh chóng đưa Luật Điện lực vào cuộc sống, bao quát toàn bộ các nội dung thuộc lĩnh vực điện lực như: quy hoạch phát triển điện lực và đầu tư dự án điện; phát triển điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới; giấy phép hoạt động điện lực; mua bán điện và các tình huống bảo đảm cung cấp điện; cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân; phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực điện lực.

Tham mưu, báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 189/2025/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách đặc biệt để đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Đồng thời, hoàn thiện trình Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 249/NQ-CP về Kế hoạch triển khai Nghị quyết số 189/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Xây dựng, báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 253/2025/QH15 về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030. Nghị quyết được xây dựng và trình Quốc hội ban hành trong thời gian rất ngắn với nhiều chính sách đột phá, kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý rất quan trọng nhằm tháo gỡ và thúc đẩy mạnh mẽ phát triển lĩnh vực năng lượng nói chung và lĩnh vực điện lực nói riêng trong giai đoạn 2026 - 2030.

Đồng thời, Cục Điện lực đã kịp thời rà soát, kiến nghị cấp thẩm quyền bãi bỏ các văn bản pháp luật không phù hợp quy định hiện hành và trên thực tế không còn áp dụng, bảo đảm cơ sở để các cơ quan, tổ chức, đơn vị điện lực và khách hàng sử dụng điện thực hiện đúng quy định của pháp luật, đồng thời tạo thuận lợi thu hút hơn nữa khu vực tư nhân đầu tư vào ngành điện.

Về xây dựng chiến lược, quy hoạch ngành, Cục Điện lực Đã xây dựng báo cáo sơ kết 05 năm thực hiện Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị; tham gia xây dựng và phối hợp với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương hoàn thiện các báo cáo, trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW ngày 20/8/2025 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Tích cực phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 70-NQ/TW ngày 20/8/2025 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Kế hoạch hành động của Bộ Công Thương thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 70-NQ/TW ngày 20/8/2025.

Đồng thời, xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển ngành điện Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tại Quyết định số 1415/QĐ-TTg ngày 30/6/2025; xây dựng, trình Bộ trưởng phê duyệt Kế hoạch của Bộ Công Thương thực hiện Chiến lược phát triển ngành điện.

Xây dựng, báo cáo Lãnh đạo Bộ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025; tham mưu, trình Lãnh đạo Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 1509/QĐ-BCT ngày 30/5/2025 phê duyệt Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII điều chỉnh. Qua đó, tạo hành lang cho phát triển điện lực, thúc đẩy mạnh mẽ nguồn điện năng lượng tái tạo, phát triển lưới điện thông minh, hiện đại, hướng tới mục tiêu trung hoà carbon vào năm 2050.

Cùng với đó, để triển khai hiệu quả Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII đã được phê duyệt, Cục Điện lực đã tham mưu Lãnh đạo Bộ thành lập đoàn kiểm tra, đôn đốc các địa phương về tình hình thực hiện các dự án nguồn điện và lưới điện theo quy hoạch được duyệt; báo cáo Lãnh đạo Chính phủ về các khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp thực hiện trong quá trình triển khai các dự án điện theo Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Về quản lý phát triển các dự án điện, Cục Điện lực đã theo dõi hướng dẫn chủ đầu tư tháo gỡ vướng mắc, đôn đốc thực hiện hoàn thành, đưa vào vận hành các dự án Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng, Ialy mở rộng, Nhà máy điện LNG Nhơn Trạch 3, 4, Tổ máy #1 dự án BOT Nhà máy điện Vũng Áng II và khởi công các dự án: Nhà máy Thủy điện Trị An mở rộng, Thủy điện tích năng Bác Ái.

Bên cạnh đó, đã hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ giao EVN làm chủ đầu tư dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và giao PVN làm chủ đầu tư dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận 2; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Nhà máy Điện hạt nhân và Quyết định về việc kiện toàn thành viên Ban Chỉ đạo.

Thực hiện kịp thời công tác thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế công trình; kiểm tra công tác nghiệm thu đối với các dự án điện thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương theo quy định, bảo đảm cung ứng điện cho hệ thống.

Thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của cấp trên, chủ động trong công tác điều hành, chỉ đạo các đơn vị liên quan triển khai các giải pháp đồng bộ để đưa các dự án nguồn điện lớn có vai trò quan trọng trong cung cấp điện cho năm 2025 vào vận hành; đôn đốc các địa phương sớm lựa chọn nhà đầu tư, hỗ trợ bàn giao mặt bằng, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương tập trung đảm bảo tiến độ đầu tư, xây dựng các công trình lưới điện trọng điểm: Đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên, Đường dây 500 kV Hải Phòng - Thái Bình, Đường dây 500 kV Bình Dương 1 - Chơn Thành, Đường dây 220kV Than Uyên - 500kV Lào Cai, Đường dây 220 kV 500kV Sơn La - Điện Biên, Đường dây 220kV Tân Sơn Nhất - Thuận An, Đường dây 220kV Hồng Ngự - Châu Đốc.

Về lĩnh vực Thị trường điện và Hệ thống điện, Cục đã kịp thời xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành 03 Nghị định, 08 Thông tư làm cơ sở để quản lý, vận hành hệ thống điện và thị trường điện, bảo đảm cung cấp điện.

Cục cũng đã chủ động chỉ đạo NSMO và các đơn vị để lập Kế hoạch vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện năm 2025; tổ chức thẩm định trình Lãnh đạo Bộ phê duyệt để làm cơ sở chỉ đạo, điều hành vận hành hệ thống điện và thị trường điện bảo đảm an toàn, ổn định, tin cậy, hiệu quả và cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế xã hội và đời sống nhân dân; đặc biệt là các tháng cao điểm nhu cầu phụ tải điện năm 2025.

Thường xuyên kiểm tra, giám sát vận hành hệ thống điện - thị trường điện, cung cấp điện hàng ngày, tuần, tháng và chủ động tham mưu Lãnh đạo Bộ có các văn bản chỉ đạo kịp thời các đơn vị liên quan để bảo đảm cung cấp điện an toàn, ổn định và tin cậy; kịp thời xử lý các phát sinh, kiến nghị của các đơn vị trong thị trường điện để tháo gỡ các vướng mắc phát sinh và vận hành thị trường hiệu quả.

Thực hiện quy định tại Luật Điện lực và Nghị định số 57/2025/NĐ-CP ngày 03/3/2025, trong năm 2025, Cục Điện lực đã tổ chức triển khai hiệu quả Cơ chế mua bán điện trực tiếp DPPA, theo đó, tính đến hết tháng 11/2025, đã có 30 đơn vị báo cáo về việc thực hiện Cơ chế DPPA qua lưới điện kết nối riêng và dự kiến trong thời gian tới sẽ có 01 trường hợp triển khai DPPA qua lưới điện quốc gia, đây là tín hiệu tích cực đối với một cơ chế mới. Đây là cơ chế phát triển bền vững, thay thế phương thức mua điện truyền thống, tạo tiền đề triển khai hiệu quả hơn thị trường bán buôn điện cạnh tranh và chuyển dần sang thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Hiện nay, Cục Điện lực cũng đang tiếp tục rà soát, sửa đổi Cơ chế DPPA để cụ thể hoá Nghị quyết số 253/2025/QH15 về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030, làm cơ sở triển khai hiểu quả hơn nữa Cơ chế DPPA.

Về lĩnh vực quản lý giá điện, Cục Điện lực đã xây dựng hoàn thành quy định về cơ chế giá bán lẻ điện, cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, khung giá giá bán lẻ điện bình quân, khung giá phát điện, giá dịch vụ các loại hình phát điện… theo đó, đã xây dựng, tham mưu Lãnh đạo Bộ trình Chính phủ ban hành Nghị định số 72/2025/NĐ-CP quy định cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Quyết định số 14/2025/QĐ-TTg quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện và Quyết định số 07/2025/QĐ-TTg quy định về khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân.

Đồng thời, tham mưu trình Bộ trưởng ban hành 15 Thông tư quy định liên quan đến giá điện, giá dịch vụ về điện. Tích cực nghiên cứu, xây dựng hoàn thành, trình Bộ trưởng ban hành 12 quyết định quy định khung giá phát điện các loại hình phát điện và 10 quyết định phê duyệt loại giá điện, khung giá điện khác.

Về công tác điều hành giá bán lẻ điện, Cục đã thực hiện 01 lần điều chỉnh giá bán lẻ điện tại Quyết định số 1279/QĐ-BCT ngày 09/5/2025 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định về giá bán điện.

Về lĩnh vực cấp phép hoạt động điện lực, Cục đã phối hợp với các đơn vị trong Bộ, rà soát khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực cấp giấy phép hoạt động điện lực; rà soát, sửa đổi Nghị định số 134/2013/NĐ-CP ngày 17/10/2013 (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 17/2022/NĐ-CP ngày 31/01/2022) quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực điện lực, cùng với đó cũng xử lý giải quyết các hồ sơ xin cấp phép hoạt động điện lực.

Về công tác Hợp tác quốc tế, trong hợp tác đa phương, Cục đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức, tham dự nhiều Hội nghị quốc tế quan trọng trong khuôn khổ hợp tác ASEAN về năng lượng, hợp tác AZEC, hợp tác APEC, JETP, VEPG và các hợp tác khác, công tác ODA; Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của IRENA (Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế) và là đối tác tích cực của IEA (Tổ chức Năng lượng quốc tế) và ISA (Liên minh Năng lượng Mặt trời). Trong hợp tác song phương, chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan chuẩn bị tổ chức nhiều đối thoại hợp tác song phương về năng lượng như với Liên bang Nga, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, UAE, Ả-rập Xê-út, Italia, Czech, Đức, Israel, UAE, Nga.

Tập trung tháo gỡ khó khăn, triển khai thực hiện tốt, hoàn thành nhiệm vụ 2026

Bên cạnh những kết quả đạt được trong năm 2025, Cục trưởng Cục Điện lực Phạm Nguyên Hùng cũng thẳng thắn nhận định, vẫn cần tập trung theo dõi để kịp thời ứng phó vì còn những khó khăn, thách thức tiềm ẩn.

Theo đó, để triển khai thực hiện tốt, hoàn thành nhiệm vụ kế hoạch năm 2026, trong thời gian tới Cục Điện lực sẽ tập trung triển khai các nhiệm vụ chủ yếu như sau:

Thứ nhất, tập trung rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để để xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật phù hợp với chủ trương của Đảng, pháp luật có liên quan. Thực hiện nhiệm vụ rà soát các vướng mắc, bất cập đề đề xuất sửa đổi bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật; Xây dựng và trình các cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động điện lực thuộc phạm vi quản lý nhà nước được Bộ giao.

Tiếp tục thực hiện các hoạt động tuyên truyền, phổ biến các luật, pháp lệnh và các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành có nội dung liên quan đến phạm vi quản lý nhà nước và hoạt động của Cục Điện lực; tiếp tục duy trì mô hình duy trì chuyên mục “Văn bản pháp luật” trên Cổng thông tin điện tử của Cục Điện lực; tổ chức ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hằng năm bằng các hình thức phù hợp.

Thứ hai, theo dõi, kiểm tra, đôn đốc triển khai thực hiện các nhiệm vụ Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển ngành điện lực Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và xây dựng chương trình để triển khai thực hiện các nhiệm vụ theo kế hoạch đã được ban hành, bảo đảm tiến độ, chất lượng và hiệu quả.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, bảo đảm tiến độ các dự án điện đưa vào vận hành quy hoạch được duyệt.

Thứ ba, tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan, đơn vị giải quyết nhiệm vụ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án điện năng lượng tái tạo theo Nghị quyết số 233/NQ-CP ngày 10/12/2024 của Chính phủ.

Tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ, công tác, chuẩn bị chu đáo các điều kiện nhằm đáp ứng yêu cầu, bảo đảm triển khai thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân.

Tập trung cao độ cùng các Bộ ngành, EVN và các địa phương để triển khai thực hiện, hoàn thành các dự án quan trọng, đảm bảo tiến độ, chất lượng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; tập trung tháo gỡ khó khăn, phấn đấu sớm đưa vào vận hành các công trình nguồn và lưới điện quan trọng trong đầu năm 2026 để huy động tối đa các nguồn lực bảo đảm cung ứng đủ điện cho sản xuất và sinh hoạt.

Tiếp tục thực hiện thẩm định thiết kế, kiểm tra công tác nghiệm thu các công trình lưới điện thuộc chức năng, nhiệm vụ; thẩm tra quyết toán các công trình điện theo đề nghị của Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến chương trình cấp điện nông thôn, miền núi và hải đảo; chương trình bảo đảm cung ứng điện cho bản làng vùng sâu, vùng xa; chương trình nông thôn mới.

Tiếp tục tổ chức các Đoàn công tác kiểm tra tình hình thực hiện quy hoạch, đầu tư xây dựng các dự án điện tại các địa bàn, dự án, công trình quan trọng, trọng điểm; kịp thời tham mưu để các cấp có thẩm quyền chỉ đạo, giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong phát triển các dự án điện trên địa bàn cả nước.

Thứ tư, chủ động tham mưu, đề xuất các giải pháp để Bộ Công Thương chỉ đạo, điều hành đảm bảo cung cấp đủ điện cho sản xuất, sinh hoạt trong năm 2026, tổ chức các đoàn công tác đi kiểm tra, kịp thời đôn đốc các đơn vị để thực hiện cung cấp điện an toàn, ổn định và tin cậy, bảo đảm đáp ứng nhu cầu điện cho phát triển kinh tế xã hội và đời sống sinh hoạt của nhân dân. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát vận hành thị trường điện và hệ thống điện

Hoàn thành công tác trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt lộ trình, nguyên tắc hoạt động, điều kiện và cơ cấu tổ chức ngành điện để hình thành, phát triển thị trường điện cạnh tranh Việt Nam để làm cơ sở triển khai các nội dung tiếp theo; Tổ chức rà soát, đánh giá tổng thể và điều chỉnh thiết kế thị trường điện cạnh tranh các cấp độ; đồng thời kịp thời sửa đổi, điều chỉnh các quy định vận hành thị trường điện cạnh tranh, đảm bảo thị trường bán lẻ điện vào vận hành đúng tiến độ. Đồng thời, đẩy mạnh thực hiện hiệu quả cơ chế mua bán điện trực tiếp DPPA.

Thứ năm, chủ trì nghiên cứu, xây dựng và ban hành các Thông tư nhằm từng bước hoàn thiện thể chế, tăng cường công tác quản lý nhà nước về điều tiết điện lực; Thông tư phương pháp xác định giá phát điện của nhà máy thủy điện mở rộng; Thông tư quy định phương pháp xác định giá dịch vụ phát điện của nhà máy điện đầu tư theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT), và các Thông tư sửa đổi, bổ sung liên quan đến khung giá phát điện, giá dịch vụ phát điện.

Tiếp tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc áp dụng giá bán lẻ điện 2 thành phần, xây dựng trình Lãnh đạo Bộ về lộ trình cơ chế giá bán lẻ điện hai thành phần theo quy định tại khoản 3 Điều 40 Nghị định 146/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại và xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan về giá bán lẻ điện 2 thành phần nếu được cấp có thẩm quyền phê duyệt áp dụng.

Thẩm định các loại giá điện, khung giá điện năm 2026, trong đó nghiên cứu, ban hành khung giá phát điện cho loại hình nhà máy điện hạt nhân.

Ngoài ra, Cục sẽ thường xuyên theo dõi tin tức, kịp thời nắm bắt thông tin liên quan lĩnh vực điện lực, báo cáo tham mưu Lãnh đạo, cung cấp thông tin kịp thời, phù hợp cho cơ quan thông tấn báo chí, họp báo thường kỳ của Bộ và Chính phủ, chuẩn bị tốt nội dung trả lời phỏng vấn của Lãnh đạo Bộ, Lãnh đạo Cục cho các cơ quan truyền thông, báo chí, bảo đảm thông tin thông suốt, minh bạch.