Gian nan câu chuyện giải phóng mặt bằng đường dây 220 kV Đăk Nông – Phước Long – Bình Long

Ngay sau khi khởi công, các lực lượng tham gia xây dựng công trình đã tập trung tối đa nhân lực, thiết bị, tranh thủ thời gian để đẩy nhanh tiến độ thi công. Theo kế hoạch, công trình phải hoàn thành đóng điện vào tháng 10/2012. Tuy nhiên, do vướng mắc trong công tác đền bù GPMB, đặc biệt là rất nhiều hộ dân đã xây dựng nhà với diện tích lớn trong các vị trí móng, hành lang tuyến tại các huyện Đăk Rlấp, huyện Hớn Quản, thị xã Bình Long và diện tích phần mở rộng trạm biến áp 220 kV Bình Long để trục lợi tiền đền bù của dự án, nên đoạn tuyến qua các khu vực trên đến nay vẫn chưa thi công được. Ông Nguyễn Đức Tuyển, Giám đốc Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung bức xúc: Theo tiến độ, đến thời điểm này, công trình đường dây 220 kV Đắk Nông - Phước Long - Bình Long đã cơ bản hoàn thành phần xây dựng móng cột, nhưng công trình bị kéo chậm chỉ vì một số hộ dân tự ý xây nhà trên tuyến, cản trở việc thi công, làm ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ và vốn đầu tư của Nhà nước. Được biết, trong quá trình khảo sát, phóng tuyến, thì chưa có những ngôi nhà này, tuy nhiên ngay sau khi cắm mốc, đo đạc giải thửa để làm các thủ tục bồi thường GPMB thì hàng loạt ngôi nhà tạm do dân tự xây dựng với diện tích rất lớn trên các vị trí được xác định để xây dựng móng trụ điện, hành lang tuyến và mở rộng TBA. Vấn đề này không chỉ dẫn đến nguy cơ chậm tiến độ công trình, mà còn làm ảnh hưởng đến việc cung cấp điện bổ sung điện cho miền Nam và Tp.Hồ Chí Minh giai đoạn cuối năm 2012.

Theo con số thống kê của Phòng Đền bù Ban AMT, qua kiểm đếm có 50 căn nhà do người dân tự ý xây dựng với diện tích gần 30.000m2. Trong đó tại huyện Đăk Rlấp có 12 nhà, huyện Hớn Quản có 23 nhà, thị xã Bình Long có 15 nhà. Trong những lần đi thực tế tại công trường, ông Nguyễn Anh Cường – Cán bộ Phòng Đền bù AMT cho biết, có những căn nhà xây tạm trong các vườn cao su, không xây trụ với diện tích mỗi căn nhà từ 1000 đến 2000m2.. Nếu sử dụng một phép tính đơn giản, mỗi m2 đền bù theo đơn giá quy định của UBND tỉnh trung bình là 1 triệu đồng/m2 thì với diện tích xây dựng nhà như trên, Nhà nước phải chi thêm 30 tỷ đồng tiền đền bù. Một con số mà lãnh đạo các cơ quan, đơn vị liên quan phải suy ngẫm.

Khi chúng tôi đến vị trí G34-1 (xã An Khương, Hớn Quản, Bình Phước) hay tại vị trí G37 và khu vực mở rộng Trạm biến áp 220 kV Bình Long (thị xã Bình Long) để chứng kiến những căn hộ tạm bợ này, quả thật, mọi người cảm thấy “choáng” khi nhìn những ngôi nhà “cột cốt cây”, tường xây nham nhở nứt nẻ, xiêu vẹo chỉ cần đẩy nhẹ là có thể gây đổ cả bức tường, nền đất rãi qua một lớp hồ dầu, còn mái tôn tạm bợ đến mức chỉ cần một cơn gió mạnh thì những tấm tôn kia không biết sẽ bay về đâu. Ông Nguyễn Tuấn Hải – Trạm trưởng Trạm biến áp 220 kV Bình Long cho biết: Sau khi đơn vị tư vấn thiết kế xác định được địa giới mở rộng trạm, nhiều hộ dân xung quanh đã xây nhà tạm, lợp tôn theo kiểu “đối phó”, nên dễ xảy ra hiện tượng tôn bay vào Trạm trong mùa mưa bão. Để phòng ngừa nguy cơ sự cố có thể xảy ra ngay lập tức, lãnh đạo Trạm đã báo cáo chính quyền địa phương có ý kiến, đồng thời vận động nhân dân tháo dỡ các mái tôn. Tuy nhiên, bên cạnh một số hộ dân tự giác tháo dỡ vẫn có hộ dân không hề có động thái nào, việc này nằm ngoài khả năng của Trạm.

Từ thực trạng trên, sau khi Ban AMT đề nghị sự can thiệp của chính quyền địa phương, ngày 20/11/2011, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Bùi Văn Thạch đã ký công văn số 3181/UBND-KTN yêu cầu UBND các huyện, thị xã nêu trên phối hợp với Ban AMT tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời chỉ đạo không cho phép tự ý xây dựng, cơi nới nhà cửa trong phạm vi tim móng cột và hành lang. Đây cũng là một tín hiệu đáng mừng đối với các đơn vị đang tham gia thi công công trình. Để giải quyết vấn đề này, chính quyền các địa phương đã tổ chức nhiều buổi làm việc để bàn cách giải quyết, tuy nhiên đến nay vẫn chưa bàn giao được mặt bằng cho đơn vị thi công.

Theo ông Lê Minh Hiếu – Trưởng phòng đền bù Ban AMT: Để hạn chế việc những người dân tự ý xây nhà trên tuyến sau khi cắm mốc nhằm trục lợi tiền đền bù thì phương án tốt nhất là ngay trong giai đoạn khảo sát, được chính quyền địa phương thỏa thuận tuyến để lập dự án đầu tư, đơn vị Tư vấn khảo sát thiết kế phối hợp cùng Ban A làm việc với địa phương để công bố dự án, mời ngay chính quyền địa phương tham gia ghi nhận, quay phim, ghi hình hiện trạng thực tế tại khu vực đã được thỏa thuận tuyến công trình đi qua. Có như thế mới hạn chế được phần nào việc tự ý xây nhà hay các công trình nhằm trục lợi tiền đền bù của nhà nước và có cơ sỏ để xử lý các công việc sau này. Bên cạnh đó, các địa phương cần có biện pháp hữu hiệu, quyết liệt trong việc tuyên truyền chủ trương chính sách và quản lý tốt việc xây dựng nhà, vật kiến trúc trên mặt bằng các dự án đã được cắm mốc, quy hoạch, tránh tình trạng người dân xây xong nhưng chính quyền vẫn chưa hay biết. UBND các tỉnh cần xem xét để có biện pháp xử lý trách nhiệm đối với các đối tượng xây dựng nhà trái phép và chỉ đạo chính quyền các địa phương quản lý chặt chẽ việc xây dựng nhà trên địa bàn mình quản lý, ban hành quy định về xử lý nhà xây dựng bất hợp pháp để có cơ sở thực hiện. Bên cạnh đó, việc xây dựng đơn giá đền bù đất đai, tài sản phải phù hợp với giá trị của thực tế, nhất là các tài sản có giá trị sử dụng, khả năng sinh lợi cao, tính toán tỷ lệ trượt giá trong thời điểm kiểm kê đền bù với thời điểm nhận tiền để người dân không bị thiệt thòi do mất giá.

Hy vọng, với sự chung tay góp sức, sự hỗ trợ giúp đỡ của chính quyền địa phương các cấp cũng như nhân dân nơi có đường dây đi qua, các công trình điện sẽ hoàn thành đúng tiến độ, kịp thời truyền tải nguồn điện từ Tây Nguyên về tham gia tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Đăk Nông, Bình Phước nói riêng và của cả miền Nam nói chung.