Diễn đàn Ứng dụng Thương mại điện tử và Công nghệ số Việt Nam 2024 nhằm mục tiêu thúc đẩy ứng dụng công nghệ số và thương mại điện tử trong nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, thời gian qua Chính phủ đã thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số thông qua các các Quyết định số 749/QĐ-TTg thực hiện “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, Quyết định 645/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, giúp ứng dụng công nghệ số ngày càng phổ biến trong đời sống.
Những thay đổi tích cực từ quản lý nhà nước, cách thức vận hành doanh nghiệp đến thói quen tiêu dùng của người dân thông qua thương mại điện tử đã đánh dấu bước tiến đáng ghi nhận của chuyển đổi số và thương mại điện tử Việt Nam.
Theo báo cáo tháng 07/2024 tại Hội nghị Chính phủ về chuyển đổi số, doanh thu thương mại điện tử Việt Nam năm 2023 đạt 20,5 tỷ USD, đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử cao nhất khu vực. Nhiều tập đoàn công nghệ lớn đã đầu tư vào các lĩnh vực mới như điện tử, chip bán dẫn, R&D, AI… Thanh toán không dùng tiền mặt cũng lan rộng với tỷ lệ người trưởng thành có tài khoản thanh toán đạt 87%, vượt mục tiêu năm 2025.
Hiện nay, thương mại điện tử không chỉ phát triển ở đô thị mà còn mở rộng đến vùng sâu, vùng xa nhờ hệ thống giao hàng phát triển mạnh mẽ.
Với xu hướng phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và công nghệ số, Phó Cục trưởng Lại Việt Anh mong muốn Diễn đàn là không gian kết nối cho các doanh nghiệp đa dạng trong các lĩnh vực sản xuất, phân phối, xuất nhập khẩu, công nghệ, cung cấp giải pháp chuyển đổi số, thương mại điện tử - từ quy mô lớn đến nhỏ. Đây sẽ là cơ hội để doanh nghiệp giao lưu, học hỏi, nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ, thương mại điện tử và chuyển đổi số, từ đó cải thiện quản trị và năng lực cạnh tranh.
Trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn ra hai phiên tọa đàm tập trung vào các chủ đề: Phát triển thị trường thương mại điện tử nội địa và Xuất khẩu thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới.
Các phiên thảo luận tại tọa đàm nhấn mạnh vào việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam khai thác hiệu quả tiềm năng của thương mại điện tử, tối ưu hóa cơ hội phát triển và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Đại diện các doanh nghiệp như Shopee, TikTok, Vietnam Post, Ngân hàng BIDV cùng đại diện Trung tâm Xúc tiến thương mại tỉnh Thái Nguyên đã cùng trao đổi về những thách thức trong phát triển thương mại điện tử. Từ đó, gợi ý những giải pháp thiết thực đối với thị trường Việt Nam trong giai đoạn tới.
Các chuyên gia nhận định, thương mại điện tử không chỉ là cầu nối giúp hàng hóa địa phương tiếp cận người tiêu dùng trên cả nước mà còn hỗ trợ mở rộng tầm ảnh hưởng của sản phẩm Việt ra thị trường quốc tế.
Đối với các doanh nghiệp sản xuất địa phương, thương mại điện tử mở ra cơ hội tiếp cận với lượng lớn khách hàng tiềm năng trên cả nước, không còn phụ thuộc vào kênh bán hàng truyền thống hoặc địa lý. Nhờ vậy, các sản phẩm đặc sản, nông sản địa phương, thủ công mỹ nghệ được tiêu thụ tốt hơn, góp phần nâng cao thu nhập và thúc đẩy phát triển kinh tế vùng.
Tuy nhiên, để thúc đẩy sự phát triển thương mại điện tử cân bằng hơn, cần có các giải pháp thiết thực nhằm hỗ trợ doanh nghiệp địa phương vượt qua khó khăn và phát huy lợi thế. Các doanh nghiệp sản xuất địa phương nên chủ động tham gia các sự kiện giao thương, tìm kiếm cơ hội hợp tác và cập nhật các giải pháp công nghệ mới nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường.
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng tập trung thảo luận về tiềm năng và thách thức của thương mại điện tử xuyên biên giới đối với doanh nghiệp Việt Nam trong việc mở rộng ra thị trường quốc tế.
Các tổ chức và doanh nghiệp xuất khẩu như Amazon Global Selling, OSB (đại lý ủy quyền của Alibaba.com), Ratraco Solutions, Ngân hàng BIDV và Hiệp hội Dừa Việt Nam đều nhận định rằng, thương mại điện tử là kênh xuất khẩu hiệu quả, giúp giảm chi phí, mở rộng thị trường nhanh chóng và kết nối trực tiếp với người tiêu dùng toàn cầu.
Về lợi ích, thương mại điện tử xuyên biên giới không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu khâu trung gian, tiết kiệm chi phí mà còn cung cấp dữ liệu chi tiết về hành vi người tiêu dùng, hỗ trợ doanh nghiệp cải tiến sản phẩm và tối ưu hóa chiến lược kinh doanh.
Tuy nhiên, tại tọa đàm, các doanh nghiệp cũng chia sẻ những rào cản mà họ gặp phải. Vấn đề logistics và chi phí vận chuyển quốc tế là trở ngại lớn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Bên cạnh đó, các rào cản về ngôn ngữ, khác biệt văn hóa và hệ thống pháp lý phức tạp tại từng thị trường đích đều tạo thêm khó khăn. Doanh nghiệp còn phải tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt về kiểm định, thuế quan và chính sách bảo vệ người tiêu dùng tại các nước nhập khẩu. Điều này đòi hỏi nỗ lực lớn trong việc đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Trước thực trạng này, các đơn vị công nghệ như VNPT, VISA, MISA, EFFECT và Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) đã giới thiệu các nền tảng hỗ trợ thanh toán, quản lý và kết nối giao thương số cho doanh nghiệp.
Việc áp dụng các giải pháp công nghệ số là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp không chỉ tăng hiệu quả sản xuất mà còn tiết kiệm đáng kể các chi phí. Những doanh nghiệp nắm bắt và triển khai công nghệ sẽ có khả năng thích ứng nhanh chóng, cạnh tranh hiệu quả hơn và sẵn sàng phát triển bền vững trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0.
