Khuyến công ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ: Thành tựu và những kiến nghị

1. Một số thành tựu đạt được

Trong 3 năm qua, hệ thống các cơ chế chính sách về khuyến công đã dần được hoàn thiện; bộ máy tổ chức, con người cho công tác khuyến công từ trung ương đến địa phương cơ bản đã được hình thành, hoạt động đi dần vào nền nếp; các tỉnh đã thành lập các trung tâm khuyến công, bố trí ngân sách hàng năm dành cho công tác khuyến công để triển khai thực hiện các đề án khuyến công trên địa bàn. Một số tỉnh như Bến Tre, Trà Vinh, Cà Mau, Kiên Giang, Tiền Giang, Sóc Trăng… đã tích cực, chủ động trong việc nghiên cứu, cụ thể hoá Nghị định 134 và cơ chế chính sách khác liên quan, ban hành quy định về quản lý, sử dụng kinh phí khuyến công địa phương phù hợp với tình hình thực tế, thuận tiện áp dụng khi triển khai.

Chỉ tính trong 3 năm (2005-2007), tổng kinh phí dành cho hoạt động khuyến công của vùng Tây Nam bộ đạt trên 24 tỷ đồng, trong đó, kinh phí khuyến công quốc gia (KCQG) hỗ trợ 3,5 tỷ đồng, chiếm 14%; kinh phí khuyến công địa phương (KCĐP) hỗ trợ 15,6 tỷ đồng, chiếm 63%; kinh phí do các cơ sở công nghiệp nông thôn (CNNT) tham gia đóng góp 5,7 tỷ đồng, chiếm 23%.

Tổng số người được đào tạo nghề, truyền nghề và phát triển nghề khoảng 26.000 người; đào tạo nâng cao năng lực quản trị cho  khoảng 1.000 chủ cơ sở CNNT; đào tạo khởi sự doanh nghiệp cho 1.100 người; hỗ trợ xây dựng được 21 mô hình trình diễn kỹ thuật; tổ chức 57 lớp tập huấn, hội nghị và hội thảo theo các chuyên đề phục vụ phát triển CNNT; tổ chức 62 đoàn tham quan khảo sát trong và ngoài nước; hỗ trợ 35 doanh nghiệp tham gia hội chợ triển lãm…

Những kết quả hoạt động khuyến công đã góp phần quan trọng thực hiện các mục tiêu phát triển công nghiệp ở các địa phương như: chuyển dịch cơ cấu kinh tế; giải quyết việc làm, tăng thu nhập, ổn định tình hình an ninh trật tự ở nông thôn; nâng cao năng lực quản lý và sản xuất của các cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn; khôi phục lại một số ngành nghề TTCN, nghề truyền thống và phát triển một số ngành nghề mới; đổi mới, thúc đẩy phát triển thị trường cho các sản phẩm công nghiệp nông thôn; tăng cường giao lưu học tập kinh nghiệm, hợp tác, liên doanh, liên kết giữa các cơ sở công nghiệp nông thôn.

Công tác thông tin tuyên truyền về tình hình phát triển công nghiệp nông thôn, cũng như kết quả khuyến công đã thu được những thành công bước đầu, góp phần làm cho các cấp, các ngành, các doanh nghiệp, cán bộ, người dân nhận thức ngày càng rõ hơn về vai trò, vị trí của công nghiệp nông thôn, của công tác khuyến công, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể thiết thực khuyến khích, hỗ trợ phát triển công nghiệp nông thôn, hỗ trợ đầu tư xây dựng, phát triển các khu-cụm công nghiệp, TTCN và làng nghề.

Công tác hướng dẫn, xây dựng, thẩm định, phê duyệt và tổ chức quản lý thực hiện các dự án khuyến công đi dần vào ổn định, được thực hiện một cách chặt chẽ, nghiêm túc, đúng quy định của Nhà nước; quản lý, sử dụng kinh phí khuyến công đúng mục đích, chế độ hiện hành.

2. Những tồn tại cần sớm khắc phục

Do công tác khuyến công còn mới, nhiều trung tâm khuyến công mới được thành lập, trình độ chuyên môn và kinh nghiệm của đội ngũ làm cán bộ tại các Trung tâm khuyến công còn yếu và thiếu (mỗi trung tâm trung bình từ 5-10 biên chế), nên chưa bao quát hết nhiệm vụ quy định. ở các địa phương, mạng lưới cán bộ khyến công mới chỉ có ở cấp tỉnh, ở cấp huyện cán bộ khuyến công làm kiêm nhiệm, ở cấp xã chưa bố trí cán bộ khuyến công. Cơ sở vật chất phục vụ công tác khuyến công chưa đáp ứng được yêu cầu, hầu hết các trung tâm được bố trí làm việc trong Sở Công nghiệp và không có xe ô tô phục vụ công tác. Do vậy, nội dung hoạt động khuyến công thời gian qua còn nghèo, tập trung nhiều vào đào tạo, chưa đẩy mạnh được các nội dung như xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật, thông tin tuyên truyền, hội chợ triển lãm, thăm quan khảo sát kinh nghiệm thực tế. Kinh phí khuyến công được duyệt còn hạn hẹp, dàn trải nên chưa đáp ứng nhu cầu đa dạng của các ngành nghề và cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn; quy mô, tính chất các dự án còn nhỏ, lẻ, hình thức chưa phong phú. Do vậy chất lượng, hiệu quả và tính bền vững của các dự án chưa thực sự cao.

Việc lập thiết kế, sử dụng các định mức, tiêu chuẩn kỹ thuật, chế độ chi tiêu hiện hành để dự toán kinh phí cho các dự án khuyến công còn nhiều bất cập; thủ tục, hồ sơ quản lý, giải ngân, thanh quyết toán các dự án còn nhiều vướng mắc.

Bên cạnh đó, nhận thức về công tác khuyến công của các cấp, các ngành, các doanh nghiệp, cán bộ và người dân còn hạn chế; chưa coi công tác khuyến công là một trong nhiều hoạt động quan trọng thúc đẩy phát triển công nghiệp nông thôn.

3. Kiến nghị và giải pháp

Qua thực tế thực hiện công tác khuyến công của các tỉnh miền Tây Nam bộ thời gian qua cho thấy, về lâu dài cần có nhiều giải pháp đồng bộ để thúc đẩy công tác khuyến công hoạt động có hiệu quả hơn. Giai đoạn trước mắt, cần thực hiện một số giải pháp cấp bách là:

1. Xây dựng và ban hành bộ định mức kinh tế kỹ thuật làm cơ sở căn cứ thiết kế, dự toán kinh phí các đề án khuyến công;

2. Ban hành văn bản hướng dẫn chức năng nhiệm vụ các Trung tâm khuyến công cấp tỉnh, mạng lưới khuyến công ở huyện, xã;