A Lưới: Từ huyện nghèo đến điểm sáng xây dựng nông thôn mới vùng cao biên giới

Từng là một trong 74 huyện nghèo của cả nước, A Lưới hôm nay đang vươn mình mạnh mẽ với những đổi thay rõ nét từ chương trình xây dựng nông thôn mới. Sự chuyển mình ấy không chỉ giúp địa phương thoát nghèo bền vững mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển toàn diện của Thành phố Huế trực thuộc Trung ương.

A Lưới là huyện miền núi biên giới ở phía Tây Thành phố Huế, nơi có hơn 80% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Hy. Cuối năm 2021, huyện có 7.022 hộ nghèo, chiếm gần 50% tổng số hộ dân, được xếp vào danh sách 74 huyện nghèo toàn quốc giai đoạn 2021–2025 theo Quyết định 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ.

Với quyết tâm cao, chính quyền và người dân A Lưới đã triển khai đồng bộ các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó lấy giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới làm trọng tâm. Huyện ban hành nhiều nghị quyết, đề án cụ thể, giao chỉ tiêu giảm nghèo đa chiều và tiêu chí nông thôn mới cho từng xã. Nhờ lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn, kết hợp đầu tư hạ tầng với phát triển sinh kế, đến năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo của A Lưới giảm còn 13,36%, thu nhập bình quân đạt 40,6 triệu đồng/người/năm.

Thành quả đó giúp A Lưới trở thành huyện đầu tiên cả nước được công nhận thoát nghèo trước thời hạn theo Quyết định 702/QĐ-TTg ngày 22/7/2024 của Thủ tướng Chính phủ – mở đường cho giai đoạn phát triển nông thôn mới toàn diện.

Một trong những yếu tố quyết định sự thay đổi của A Lưới là đầu tư hạ tầng đồng bộ, đặc biệt là giao thông, điện, nước sinh hoạt, trường học, trạm y tế và hạ tầng sản xuất. Từ nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia và huy động xã hội hóa, huyện đã xóa nhà tạm cho 3.640 hộ, với tổng kinh phí hơn 202 tỷ đồng, cùng hơn 23 tỷ đồng từ nguồn lực xã hội hỗ trợ 560 hộ khác.

Cùng với đó, hệ thống đường liên xã, liên thôn được mở rộng, hơn 90% tuyến giao thông nông thôn được cứng hóa, điện lưới quốc gia phủ khắp 100% thôn bản, tỷ lệ hộ dân được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt trên 96%. Các công trình trường học, trạm y tế, trung tâm văn hóa - thể thao được đầu tư, nâng cấp, đáp ứng nhu cầu học tập, khám chữa bệnh và sinh hoạt của người dân vùng cao.

Đặc biệt, huyện chú trọng phát triển hạ tầng số và chuyển đổi số trong nông thôn mới, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý, cải cách hành chính và quảng bá sản phẩm OCOP. Đây là hướng đi mới giúp A Lưới thích ứng với yêu cầu phát triển của Thành phố Huế trong giai đoạn trở thành đô thị trực thuộc Trung ương.

Không chỉ dừng lại ở việc đầu tư hạ tầng, A Lưới còn chú trọng tạo sinh kế bền vững cho người dân. Trong giai đoạn 2022–2024, huyện đã giải quyết việc làm cho hơn 2.000 lao động, trong đó 235 người đi làm việc ở nước ngoài. Các mô hình sản xuất nông nghiệp đặc trưng vùng cao được hình thành, như trồng nấm, sâm bố chính, chăn nuôi bò, lợn hữu cơ, hay trồng dược liệu dưới tán rừng.

Song song với đó, huyện tập trung tái cơ cấu nông - lâm nghiệp theo hướng bền vững, phát triển sản phẩm đặc hữu gắn với chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Đến nay, toàn huyện đã có trên 20 sản phẩm OCOP được công nhận từ 3 sao trở lên, nổi bật là gạo Ra Dư, nếp than, mật ong A Lưới, bò vàng bản địa, tinh dầu sả và các loại dược liệu tự nhiên.

Các sản phẩm này không chỉ mang lại thu nhập cho người dân mà còn góp phần khẳng định thương hiệu nông sản đặc trưng của vùng cao A Lưới trong chuỗi giá trị nông nghiệp xanh của Thành phố Huế.

Sau khi được công nhận thoát nghèo, A Lưới đặt mục tiêu phấn đấu trở thành huyện nông thôn mới vào năm 2025, với ít nhất 50% số xã đạt chuẩn. Huyện tiếp tục triển khai hiệu quả ba chương trình mục tiêu quốc gia, tập trung vào xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu, phát triển sản xuất, bảo tồn văn hóa dân tộc và nâng cao chất lượng đời sống người dân.

Đặc biệt, trong bối cảnh Thành phố Huế chính thức trở thành đô thị trực thuộc Trung ương từ ngày 1/1/2025, A Lưới xác định đây là cơ hội lớn để huy động thêm nguồn lực đầu tư, mở rộng liên kết phát triển kinh tế, du lịch và nông nghiệp sinh thái. Huyện cũng đang chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp, với 5 đơn vị hành chính cấp xã, giúp tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước tại cơ sở.

Phát huy truyền thống đoàn kết của đồng bào các dân tộc, cùng sự hỗ trợ của Trung ương và Thành phố Huế, A Lưới đang từng bước hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới nâng cao, hướng đến mục tiêu “vùng cao no ấm, bản làng tươi đẹp, cuộc sống bình yên”, góp phần đưa Thành phố Huế phát triển bền vững và hài hòa giữa đô thị và nông thôn.