[Emagazine] “Tất tần tật” về Quy định EUDR của EU và các bước doanh nghiệp cần thực hiện

Quy định số (EU) 2023/1115 về sản phẩm không gây phá rừng và suy thoái rừng, hay còn gọi là Quy định chống phá rừng (Regulation on Deforestation Free Products - EUDR) hiệu lực từ ngày 29/6/2023 nhưng có thời gian chuyển tiếp 18 tháng, thực hiện từ cuối tháng 12/2024. Đây được coi là bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EU).

Mục tiêu tổng quát của Quy định nhằm giảm thiểu sự đóng góp của EU vào phá rừng và suy thoái rừng trên toàn cầu (góp phần giảm phát thải khí nhà kính/giảm mất đa dạng sinh học trên toàn cầu).

Các quy định của EUDR áp dụng cho các hàng hóa: dầu cọ, gia súc, đậu nành, cà phê, ca cao, gỗ và cao su cũng như các sản phẩm có nguồn gốc từ những loại hàng hóa trên (như thịt bò, đồ nội thất, lốp/vỏ xe, các sản phẩm in ấn hoặc sô cô la). Quy định áp dụng cho mọi số lượng sản phẩm dù lớn hay nhỏ.

Danh sách mặt hàng này được Ủy ban châu Âu (EC) lựa chọn dựa trên Đánh giá tác động toàn diện xác định chúng là động lực chính gây ra nạn phá rừng do mở rộng nông nghiệp.

Quy định áp dụng cho các hàng hóa và sản phẩm có liên quan được sản xuất cả trong EU và nhập khẩu vào EU. Danh sách các mặt hàng và sản phẩm áp dụng sẽ được cập nhật thường xuyên.

Quy định sẽ có hiệu lực thực hiện từ 30/12/2024 và áp dụng từ 30/6/2025 cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME).

Phạm vi và các mặt hàng áp dụng ban đầu của Quy định EUDR

Việc thẩm định phải được thực hiện để đảm bảo các sản phẩm không bị phá rừng, chúng đến từ vùng đất không bị phá rừng sau ngày 31/12/2020. Các sản phẩm cũng phải tuân thủ luật pháp của quốc gia nơi chúng được sản xuất.

Theo nguyên tắc chung, các cá nhân, tổ chức điều hành xuất, nhập khẩu hàng hóa vào/ra EU (và thương nhân không phải là doanh nghiệp nhỏ và vừa) sẽ phải thiết lập và duy trì Hệ thống thẩm định cần thiết bao gồm 3 bước. 

Bước một, họ phải thu thập thông tin về hàng hóa hoặc sản phẩm mà họ dự định đưa ra thị trường hoặc xuất khẩu (hoặc cung cấp trong trường hợp các thương nhân không phải là SME). Những thông tin này bao gồm cả số lượng sản phẩm, mã hàng hóa, nhà cung cấp, quốc gia sản xuất, bằng chứng về việc khai thác hợp pháp. Một yêu cầu quan trọng, trong bước này là phải có được tọa độ địa lý của các lô đất nơi sản xuất hàng hóa có liên quan.  

Nếu nhà điều hành (hoặc các nhà kinh doanh không phải là SME) không thể thu thập thông tin cần thiết, họ phải hạn chế không đưa các sản phẩm bị ảnh hưởng vào thị trường Liên minh hoặc xuất khẩu từ thị trường này. Nếu không làm như vậy sẽ dẫn đến vi phạm Quy định, có thể dẫn đến các biện pháp trừng phạt tiềm tàng. 

Ở bước thứ hai, các công ty phải đưa thông tin thu thập được ở bước đầu tiên vào trụ cột đánh giá rủi ro của Hệ thống thẩm định để xác minh và đánh giá rủi ro của các sản phẩm không tuân thủ trong chuỗi cung ứng.

Ở bước ba, họ phải thực hiện các biện pháp giảm thiểu đầy đủ và tương xứng trong trường hợp họ thấy ở bước hai rủi ro không tuân thủ lớn hơn mức không đáng kể để đảm bảo rằng rủi ro trở nên không đáng kể theo quy định của EUDR.

Trách nhiệm thẩm định theo Quy định EUDR

Nhà điều hành phải thu thập thông tin, tài liệu, dữ liệu chứng minh sản phẩm không bị chặt phá rừng và hợp pháp như: tọa độ vị trí địa lý, số lượng, quốc gia sản xuất…

Khả năng truy xuất đến lô đất (tức là yêu cầu thu thập tọa độ địa lý của các lô đất nơi sản xuất hàng hóa) là cần thiết để chứng minh rằng không có nạn phá rừng xảy ra ở một địa điểm cụ thể. Quy định yêu cầu các nhà điều hành và thương nhân không phải là SME phải thu thập tọa độ địa lý của các lô đất nơi sản xuất hàng hóa.

Tọa độ địa lý cần được cung cấp trong các tuyên bố thẩm định mà các nhà điều hành được yêu cầu nộp cho Hệ thống thông tin. Nếu không thực hiện điều này, việc đưa sản phẩm vào thị trường EU hoặc xuất khẩu sẽ không được phép.

Đối với các sản phẩm được giao dịch số lượng lớn, chẳng hạn như đậu nành hoặc dầu cọ, nhà điều hành (hoặc các thương nhân không phải là SME) cần đảm bảo rằng tất cả các lô đất tham gia vào lô hàng đều được xác định và hàng hóa không bị trộn lẫn ở bất kỳ bước nào của quy trình với hàng hóa có nguồn gốc không rõ ràng hoặc từ các khu vực bị phá rừng hoặc thoái hóa sau ngày 31/12/2020. 

Đối với các sản phẩm tổng hợp có liên quan, chẳng hạn như đồ nội thất bằng gỗ có các thành phần gỗ khác nhau, nhà điều hành cần định vị địa lý tất cả các lô đất mà các hàng hóa có liên quan được sản xuất. Các thành phần của hàng hóa có liên quan không được có nguồn gốc không xác định, cũng không được đến từ các khu vực bị phá rừng hoặc thoái hóa sau ngày 31/12/2020. 

Nếu một phần của sản phẩm có liên quan không tuân thủ thì phần không tuân thủ đó cần phải được xác định và tách ra khỏi phần còn lại trước khi sản phẩm có liên quan được đưa ra thị trường hoặc xuất khẩu, và phần đó không được đưa ra thị trường hoặc xuất khẩu.

Sổ đăng ký báo cáo thẩm định về nạn phá rừng là một công cụ trực tuyến chuyên dụng giúp đơn giản hóa việc tạo báo cáo thẩm định trong chuỗi cung ứng của thương nhân.

Sổ đăng ký cho phép các nhà điều hành, thương nhân và đại diện của họ lập Báo cáo thẩm định điện tử và gửi cho các cơ quan có thẩm quyền của EU để chứng minh rằng sản phẩm của họ không gây ra nạn phá rừng, tuân thủ Quy định EUDR. Những tuyên bố này sẽ được kiểm tra bởi cơ quan có thẩm quyền của các Quốc gia Thành viên.

Việc đăng ký sử dụng hệ thống sẽ bắt đầu vào tháng 11/2024 và hệ thống sẽ mở cửa cho tất cả người dùng vào tháng 12/2024. Trang web đăng ký thẩm định của EU:  https://green-business.ec.europa.eu/deforestation-regulation-implementation/deforestation-due-diligence-registry_en

Nguồn trồng: Hàng hóa phải được sản xuất hợp pháp và không bị phá rừng. Dữ liệu vị trí địa lý của khu vực sản xuất phải được thu thập.

Hàng hóa được sản xuất bất hợp pháp, trên đất bị phá rừng sau ngày 31/12/2020 hoặc không thể truy xuất nguồn gốc, không tuân thủ các quy định và không thể đưa vào thị trường EU. Hàng hóa tuân thủ phải được bảo quản riêng biệt đối với những mặt hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ hoặc không đạt tiêu chuẩn.

Kinh doanh và vận chuyển: Hàng hóa hợp pháp và không bị phá rừng phải được tách biệt khỏi các hàng hóa khác trong khi buôn bán và vận chuyển. Không được phép trộn lẫn hàng hóa đạt tiêu chuẩn và không đạt tiêu chuẩn hoặc hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ. Trong những trường hợp như vậy, toàn bộ lô hàng sẽ không tuân thủ và không thể được đưa vào thị trường EU.

Nhập khẩu: Trước khi đưa sản phẩm vào thị trường EU, nhà nhập khẩu phải thực hiện thẩm định. Nhà nhập khẩu cũng phải nộp Tuyên bố thẩm định và sẽ nhận được số tham chiếu (và mã thông báo bảo mật), số này phải được khai báo trong tờ khai hải quan nhập khẩu.

Chỉ những sản phẩm tuân thủ mới có thể được đưa vào thị trường EU. Nhà điều hành có thể đưa sản phẩm vào thị trường EU khi sản phẩm đã được cơ quan hải quan cho phép nhập khẩu.

Sản xuất: Các nhà sản xuất hàng hóa lớn ở EU (ví dụ: nhà sản xuất sôcôla) phải kiểm tra xem hoạt động thẩm định đã được thực hiện ở khâu đầu trong chuỗi cung ứng hay chưa.

Các nhà sản xuất lớn phải kiểm tra Tuyên bố thẩm định (DDS) của nhà nhập khẩu hàng hóa và nộp DDS của riêng họ cho sản phẩm của họ, sử dụng số tham chiếu của DDS thượng nguồn. Sau đó, nhà điều hành sẽ nhận được số tham chiếu DDS mới và mã thông báo bảo mật.

Bán hoặc xuất khẩu sản phẩm: Trước khi bán sản phẩm trên thị trường EU, các nhà bán lẻ lớn phải kiểm tra xem việc thẩm định đã được thực hiện ở khâu đầu trong chuỗi cung ứng hay chưa.

Nhà bán lẻ phải kiểm tra DDS ngược dòng trong chuỗi cung ứng và gửi DDS của riêng họ dựa trên tất cả các số tham chiếu trước đó. Sau đó, người giao dịch sẽ nhận được số tham chiếu DDS mới và mã thông báo bảo mật.

Các doanh nghiệp SME không cần phải kiểm tra hoặc gửi báo cáo thẩm định đối với các sản phẩm đã được thẩm định trong chuỗi cung ứng.