[eMagazine] Tuân thủ quy định nhập khẩu “kép”: Chìa khóa chinh phục thị trường thực phẩm chế biến Thụy Điển

Do điều kiện khí hậu và mùa vụ sản xuất hạn chế, Thụy Điển phụ thuộc lớn vào nguồn cung nhập khẩu, chiếm tới khoảng 50% tổng nhu cầu thực phẩm trong nước. Năm 2023, Thụy Điển nhập khẩu 23 tỷ USD giá trị thực phẩm và nông sản. Các mặt hàng nhập khẩu chính gồm trái cây, hạt, cà phê, gia vị, dầu thực vật, thịt chế biến và hải sản.

Thị trường thực phẩm chế biến Thụy Điển đang chuyển dịch theo hướng bền vững, lành mạnh và minh bạch. Đây là thời điểm thuận lợi để các doanh nghiệp Việt Nam khai thác cơ hội xuất khẩu, đặc biệt với các mặt hàng như: thực phẩm nhiệt đới, trái cây sấy khô, đồ uống không cồn, cà phê, gia vị, đồ ăn nhẹ từ thực vật và thực phẩm organic.

Tuy nhiên, theo Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển (kiêm nhiệm Đan Mạch, Na Uy, Iceland và Latvia), để nhập khẩu thực phẩm chế biến vào Thụy Điển đòi hỏi các doanh nghiệp phải tuân thủ một loạt các quy định nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, kiểm soát chất lượng và các tiêu chuẩn bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Quy định về an toàn thực phẩm của EU: Tất cả các loại thực phẩm nhập khẩu vào EU, bao gồm Thụy Điển, phải tuân theo Quy định 178/2002 của Nghị viện và Hội đồng Châu Âu, về nguyên tắc và yêu cầu chung của luật thực phẩm, thiết lập cơ quan quản lý an toàn thực phẩm, và các thủ tục liên quan đến an toàn thực phẩm.

Quy định này bao gồm: (i) Trách nhiệm của nhà sản xuất và nhà nhập khẩu: Đảm bảo thực phẩm an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng; (ii) Truy xuất nguồn gốc: Nhà nhập khẩu phải có khả năng truy xuất toàn bộ chuỗi cung ứng từ nguồn gốc thực phẩm cho đến người tiêu dùng cuối cùng​; (iii) Cảnh báo an toàn: Nếu phát hiện ra sản phẩm không an toàn, nhà nhập khẩu có trách nhiệm thông báo ngay lập tức cho cơ quan chức năng và thu hồi sản phẩm.

Quy định về nhãn mác thực phẩm: Nhãn mác của tất cả các sản phẩm thực phẩm nhập khẩu vào Thụy Điển phải tuân thủ Quy định (EU) 1169/2011 về cung cấp thông tin thực phẩm cho người tiêu dùng. Nhãn mác phải ghi rõ: Thành phần chính, thông tin dinh dưỡng và các chất gây dị ứng; hướng dẫn bảo quản và sử dụng; nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm.

Tại Thụy Điển, nhãn mác phải được viết bằng tiếng Thụy Điển và có thể kèm theo các ngôn ngữ khác. Tuy nhiên, thông tin chính như thành phần và cảnh báo dị ứng phải được hiển thị rõ ràng bằng tiếng Thụy Điển.

Tiêu chuẩn về vệ sinh thực phẩm: Các sản phẩm thực phẩm chế biến nhập khẩu phải tuân theo Quy định (EC) 852/2004 về vệ sinh thực phẩm. Quy định này yêu cầu nhà sản xuất và nhà nhập khẩu đảm bảo điều kiện vệ sinh trong toàn bộ chuỗi sản xuất và phân phối. Điều này bao gồm các yêu cầu về nhiệt độ bảo quản, điều kiện vận chuyển và đóng gói, cùng với các tiêu chuẩn vệ sinh cá nhân của người lao động trong quá trình sản xuất và vận chuyển.

Quy định về phụ gia thực phẩm: Phụ gia thực phẩm là một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình chế biến và nhập khẩu thực phẩm vào Thụy Điển. Tất cả các loại phụ gia thực phẩm phải tuân thủ Quy định (EC) 1333/2008 của Liên minh Châu Âu về phụ gia thực phẩm. Các loại phụ gia này bao gồm chất bảo quản, chất làm ngọt, chất ổn định, chất tạo màu và các chất tạo hương. Chỉ những phụ gia có trong danh sách được phép sử dụng của EU mới được chấp nhận trong các sản phẩm thực phẩm chế biến nhập khẩu vào Thụy Điển. 

Các doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm sang Thụy Điển cần phải đảm bảo rằng sản phẩm của họ không chứa các loại phụ gia bị cấm hoặc vượt quá giới hạn cho phép. Quy định này cũng bao gồm các yêu cầu về việc ghi nhãn phụ gia rõ ràng trên bao bì, bao gồm tên phụ gia, mã E của phụ gia và mục đích sử dụng.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm Quốc gia Thụy Điển (Livsmedelsverket) sẽ kiểm tra các lô hàng nhập khẩu để đảm bảo rằng các sản phẩm không chứa các loại phụ gia không được phép hoặc có nồng độ vượt quá mức an toàn. Nếu phát hiện vi phạm, sản phẩm có thể bị từ chối nhập khẩu hoặc yêu cầu tiêu hủy ngay tại cửa khẩu.

Quy định về chất gây dị ứng: Theo quy định của EU, tất cả các sản phẩm thực phẩm chế biến nhập khẩu vào Thụy Điển phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về thông tin liên quan đến chất gây dị ứng. Quy định (EU) 1169/2011 yêu cầu nhà sản xuất phải ghi rõ các thành phần gây dị ứng trên nhãn mác sản phẩm, đảm bảo rằng người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận biết các chất có khả năng gây dị ứng.

Các chất gây dị ứng phổ biến bao gồm gluten, sữa, đậu nành, trứng, hạt, và các loại hải sản. Thông tin về chất gây dị ứng phải được hiển thị rõ ràng trên nhãn mác bằng tiếng Thụy Điển, không chỉ giới hạn trong danh sách thành phần mà còn có cảnh báo bổ sung nếu sản phẩm có thể tiếp xúc với các chất dị ứng trong quá trình sản xuất.

Tiêu chuẩn đóng gói và bao bì: Thụy Điển cũng rất chú trọng đến tiêu chuẩn đóng gói và bao bì đối với các sản phẩm thực phẩm nhập khẩu. Các yêu cầu về bao bì phải tuân thủ quy định (EC) 1935/2004 của EU về vật liệu tiếp xúc với thực phẩm, nhằm đảm bảo rằng bao bì không làm ô nhiễm hoặc làm thay đổi chất lượng của sản phẩm thực phẩm trong quá trình bảo quản và vận chuyển.

Thụy Điển còn đặc biệt quan tâm đến vấn đề bao bì bền vững và thân thiện với môi trường. Các sản phẩm nhập khẩu được khuyến khích sử dụng bao bì tái chế hoặc bao bì có thể phân hủy, nhằm giảm thiểu tác động đến môi trường. Các sản phẩm thực phẩm chế biến không tuân thủ tiêu chuẩn về bao bì có thể bị từ chối nhập khẩu hoặc bị yêu cầu thay đổi bao bì trước khi đưa ra thị trường.

Ngoài các quy định của EU, Thụy Điển cũng có các yêu cầu bổ sung liên quan đến nhập khẩu thực phẩm chế biến, nhằm đảm bảo mức độ an toàn và kiểm soát chặt chẽ hơn đối với các sản phẩm nhập khẩu.

Cơ quan kiểm soát an toàn thực phẩm: Cơ quan có trách nhiệm giám sát và kiểm soát thực phẩm nhập khẩu tại Thụy Điển là Livsmedelsverket (Cơ quan An toàn Thực phẩm Thụy Điển). Cơ quan này thực hiện các hoạt động kiểm tra chất lượng, xét nghiệm mẫu thực phẩm, và có quyền tạm giữ hoặc thu hồi các lô hàng không đạt tiêu chuẩn. Livsmedelsverket cũng là đầu mối liên lạc chính với các nhà nhập khẩu thực phẩm trong các vấn đề liên quan đến kiểm tra an toàn thực phẩm.

Kiểm tra tại cửa khẩu: Thực phẩm nhập khẩu vào Thụy Điển phải trải qua các đợt kiểm tra tại cửa khẩu, bao gồm: (i) Kiểm tra hồ sơ: Đảm bảo rằng các giấy tờ liên quan đến xuất xứ, kiểm tra chất lượng và an toàn thực phẩm đều đầy đủ; (ii) Kiểm tra thực tế: Lấy mẫu ngẫu nhiên các lô hàng để kiểm tra vi sinh, hóa chất, hoặc các chất phụ gia không được phép sử dụng trong thực phẩm.

Các sản phẩm bị phát hiện không tuân thủ quy định sẽ bị từ chối hoặc tiêu hủy tùy theo mức độ vi phạm.

Kiểm tra và đánh giá an toàn thực phẩm: Thực phẩm chế biến nhập khẩu vào Thụy Điển phải trải qua quá trình kiểm tra an toàn nghiêm ngặt tại các điểm nhập khẩu như cảng biển và sân bay. Cơ quan An toàn Thực phẩm Thụy Điển thực hiện các kiểm tra này để đảm bảo rằng các sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và phù hợp với các quy định của EU và Thụy Điển.

Các sản phẩm thực phẩm chế biến có nguy cơ cao, như thịt, sản phẩm từ sữa, và hải sản, thường phải trải qua kiểm tra chặt chẽ hơn. Các đợt kiểm tra bao gồm việc lấy mẫu để kiểm tra vi sinh, dư lượng hóa chất, và chất phụ gia không hợp lệ. Nếu một lô hàng bị phát hiện vi phạm, toàn bộ lô hàng có thể bị tiêu hủy hoặc trả lại nơi xuất xứ.

Chứng nhận và giấy phép nhập khẩu: Ngoài việc tuân thủ các quy định trên, các doanh nghiệp nhập khẩu thực phẩm chế biến vào Thụy Điển phải đảm bảo rằng họ có đầy đủ các giấy tờ và chứng nhận cần thiết. Tất cả các sản phẩm thực phẩm nhập khẩu phải có giấy chứng nhận xuất xứ, giấy chứng nhận kiểm dịch (đối với các sản phẩm từ động vật), và các chứng nhận liên quan đến an toàn thực phẩm.

Đối với các sản phẩm thực phẩm chế biến từ các quốc gia ngoài EU, việc nhập khẩu còn yêu cầu phải có thêm các giấy phép đặc biệt, chẳng hạn như giấy phép kiểm dịch và chứng nhận vệ sinh từ quốc gia xuất khẩu. Điều này đảm bảo rằng sản phẩm đã được kiểm tra và xác nhận đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của EU trước khi được nhập khẩu vào Thụy Điển.