FTAP - “Cẩm nang di động” về các hiệp định thương mại tự do

f

Cổng thông tin điện tử Hiệp định Thương mại tự do của Việt Nam (Vietnam FTA Portal, gọi tắt là Cổng FTAP) được khai trương ngày 23/12/2020 nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp và người dân Việt Nam tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là các FTA thế hệ mới.

Cho đến nay, Việt Nam đã ký kết 16 FTA khu vực và song phương cùng 03 hiệp định đang đàm phán với các đối tác. Trong số các FTA này, có 3 FTA thế hệ mới là CPTPP và EVFTA, UKVFTA.

Sau khi kết thúc các FTA đang đàm phán, có thể nói Việt Nam đã thiết lập được quan hệ thương mại tự do với hầu hết các đối tác quan trọng nhất trên thế giới, tạo cơ sở vững chắc cho việc tăng cường và thúc đẩy trao đổi thương mại - đầu tư song phương cũng như tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế trong khu vực và trên toàn cầu.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày một sâu rộng, cùng với đó là sự phát triển mãnh mẽ của công nghệ 4.0 thì ý tưởng về một Cổng thông tin điện tử về các hiệp định thương mại tự do của Việt Nam cho phép doanh nghiệp chỉ cần ngồi một chỗ có thể tra cứu tất cả các thông tin cần thiết về các FTA, đặc biệt là các cam kết liên quan đến thuế, quy tắc xuất xứ, dịch vụ và đầu tư... là vô cùng cần thiết.

Được sự hỗ trợ của Chính phủ Australia, Bộ Công Thương và Ngân hàng Thế giới (WB) đã phối hợp khởi động việc xây dựng Cổng FTAP từ tháng 02/2019. Sau gần 2 năm triển khai, mặc dù gặp nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19 nhưng các chuyên gia của Bộ Công Thương và Ngân hàng Thế giới đã hoàn tất các công việc cuối cùng để khai trương Cổng FTAP đầu tiên của Việt Nam tại địa chỉ http://fta.moit.gov.vn/ Trên cơ sở sự hỗ trợ của Chính phủ Australia và Ngân hàng thế giới, Cổng thông tin điện tử về các FTA của Việt Nam được xây dựng dựa trên mô hình của Cổng thông tin điện tử FTA của Chính phủ Australia.

Với việc hình thành Cổng thông tin điện tử về các FTA, lần đầu tiên Việt Nam có được một công cụ tra cứu các cam kết FTA và các thông tin liên quan một cách thông minh, tiên tiến, có ý nghĩa rất lớn trong việc giúp cộng đồng doanh nghiệp và người dân tận dụng tối đa cơ hội từ các FTA mà Việt Nam đã tham gia. Đồng thời thể hiện thông điệp quan trọng về quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc thực thi các FTA một cách hiệu quả nhất.

Cổng FTAP có khả năng tích hợp các thông tin trong các hiệp định thương mại tự do đa phương, khu vực và song phương của Việt Nam vào trong một hệ thống công cụ tra cứu thông minh và thân thiện với người sử dụng.

Theo đó, về thương mại hàng hóa, Cổng thông tin điện tử này cho phép doanh nghiệp và người dân tra cứu ra kết quả mức thuế, lộ trình cắt giảm thuế đối với từng mặt hàng cụ thể theo các FTA của Việt Nam với các đối tác, đặc điểm quy mô thị trường, quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đãi và các thủ tục cần thực hiện và các biện pháp phi thuế mà doanh nghiệp cần lưu ý trong quá trình xuất nhập khẩu từng mặt hàng…

Về thương mại dịch vụ - đầu tư, Cổng thông tin điện tử này cho phép doanh nghiệp và người dân tra cứu ra kết quả cam kết mở cửa thị trường dịch vụ - đầu tư liên quan tới từng ngành/phân ngành dịch vụ hoặc phi dịch vụ theo từng phương thức cung cấp dịch vụ cũng như thông tin về các văn bản quy phạm pháp luật cam kết và hiện hành có liên quan...

Kể từ khi được đưa vào khai thác, sử dụng, Cổng FTAP cập nhật thường xuyên tình hình và kết quả triển khai thực thi các Hiệp định FTA của Việt Nam từ phía các cơ quan quản lý tại các phiên họp Hội đồng, Ủy ban có liên quan trong các Hiệp định này; các văn bản pháp luật thực hiện các Hiệp định FTA Việt Nam do cơ quan quản lý ban hành; số liệu hoặc thông tin về các thị trường có FTA với Việt Nam dựa trên các nguồn thông tin tin cậy; thông tin về các hội nghị, hội thảo hoặc khóa tập huấn dưới hình thức trực tiếp và trực tuyến để doanh nghiệp hoặc những tổ chức, cá nhân quan tâm có thể đăng ký tham gia...

Cổng thông tin cũng phổ biến thông tin xu hướng tại các thị trường FTA, hướng dẫn các quy định về chất lượng sản phẩm, phát triển bền vững.... và các thông tin thiết yếu khác cho quá trình giao thương của doanh nghiệp với các đối tác khu vực FTA.

Ngoài ra, các ấn phẩm hỗ trợ doanh nghiệp khi được xuất bản cũng được đăng tải công khai để doanh nghiệp hoặc người dân có thể tham khảo.

Song song với quá trình vận hành, khai thác, Cổng FTAP tiếp tục được hoàn thiện, nâng cấp. Ngày 09 tháng 11 năm 2022, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký Quyết định số 2371/QĐ-BCT ban hành Quy chế hoạt động của Cổng thông tin điện tử về Hiệp định thương mại tự do Việt Nam (FTAP).

Đến nay, Cổng FTAP bao gồm các chuyên mục chính như: Tin tức; Cập nhật chính sách; Hỗ trợ doanh nghiệp; Dữ liệu và Thống kê; Câu chuyện thực tế… được hiển thị dưới dạng song ngữ (tiếng Việt và tiếng Anh) thu hút sự quan tâm, tìm hiểu của cộng đồng doanh nghiệp, người dân.

Trong đó Chuyên mục Tin tức cập nhật các tin tức liên quan về tình hình đàm phán, thực hiện cam kết của Việt Nam trong các FTA và thỏa thuận thương mại mà Việt Nam tham gia, tình hình xuất nhập khẩu, xúc tiến thương mại, phòng vệ thương mại, phát triển bền vững, đầu tư, nông nghiệp..., thông tin về quy định và văn bản pháp luật mới có liên quan đến việc thực hiện các FTA mới ban hành và các tin tức có liên quan khác.

Mục Cập nhật chính sách thông tin kịp thời các quy định, văn bản pháp luật có liên quan đến việc thực hiện các cam kết hoặc liên quan đến các cam kết của Việt Nam trong các FTA và thỏa thuận thương mại mà Việt Nam tham gia.

Mục Dữ liệu và Thống kê cung cấp số liệu, thông tin về xuất khẩu, nhập khẩu, đầu tư liên quan tới các thị trường FTA, bao gồm thị trường nhập khẩu, xuất khẩu, đầu tư...; số liệu, thông tin về việc thực hiện các cam kết của Việt Nam trong các FTA và thỏa thuận thương mại đã tham gia.

Các thông tin khác hiển thị và cung cấp trên Cổng bao gồm các mục: Sự kiện, Câu chuyện thực tế (chia sẻ kinh nghiệm của các doanh nghiệp, ngành hàng, địa phương trong tận dụng các FTA); Đào tạo trực tuyến (phổ biến về nội dung cam kết của Việt Nam trong các FTA và thỏa thuận thương mại mà Việt Nam tham gia thông qua các video clip ngắn một cách sinh động, dễ hiểu); Ấn phẩm (giới thiệu nội dung những cuốn sách, ấn phẩm mới xuất bản liên quan đến việc thực thi các FTA); Hỏi đáp (giải đáp các khó khăn, vướng mắc gặp phải của doanh nghiệp, người dân trong quá trình thực thi các FTA).

Bên cạnh đó, Cổng FTAP cũng liên kết website với các Cổng thông tin dịch vụ công, Cổng thông tin của các Bộ, ngành, địa phương và Hiệp hội,... để gia tăng tiện ích và thông tin hữu ích phục vụ doanh nghiệp, người dân.

Thông qua việc cập nhật, thông tin cần thiết một cách nhanh chóng, chính xác, Cổng FTAP giúp giảm thiếu tối đa thời gian, chi phí cho doanh nghiệp trong việc tìm hiểu cam kết của các FTA, đồng thời giúp cho các doanh nghiệp tận dụng được một cách hiệu quả nhất các cơ hội mang lại từ các FTA mà Việt Nam đang tham gia.

Mới đây, Bộ Công Thương đã báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp tăng cường hiệu quả tận dụng các FTA thế hệ mới. Trong đó kiến nghị đẩy nhanh việc kiện toàn và nâng cấp Cổng thông tin về các FTA (FTA Portal), giao các Bộ, ngành và địa phương phối hợp tích cực hơn nữa với Bộ Công Thương trong việc cung cấp và cập nhật nội dung, số liệu để FTA Portal thực sự là cổng thông tin hữu ích cho doanh nghiệp, giúp kết nối doanh nghiệp với các cơ quan quản lý trung ương và địa phương trong quá trình tận dụng FTA.