Xây dựng nông thôn mới ở Lạng Sơn: Đột phá từ các nguồn lực đầu tư

Mặc dù gặp không ít thách thức về điều kiện địa hình, nguồn lực hạn chế và yêu cầu ngày càng cao của bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021 - 2025, song nhờ sự đồng lòng của chính quyền, sự nỗ lực của người dân cùng sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các ngành trọng điểm, chương trình NTM tại tỉnh Lạng Sơn đã gặt hái được những kết quả tích cực, làm thay đổi bộ mặt nông thôn và mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế cho địa phương vùng biên giới của đất nước.

Từ năm 2021 đến tháng 6/2025, toàn tỉnh Lạng Sơn đã công nhận thêm 44 xã đạt chuẩn NTM (trong đó có 20 xã thuộc khu vực III vùng dân tộc thiểu số và miền núi), nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM lên 106/175 xã (chiếm tỷ lệ 60,6%). Trong đó, có 28 xã được công nhận xã NTM nâng cao; 10 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; bình quân mỗi xã đạt 15,21 tiêu chí. Đây là con số ấn tượng đặt trong bối cảnh Lạng Sơn là tỉnh miền núi, có nhiều xã đặc biệt khó khăn.

Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Lạng Sơn đã được hỗ trợ tổng cộng khoảng 1.919 tỷ đồng từ ngân sách Nhà nước và hơn 5.748 tỷ đồng từ vốn lồng ghép để đầu tư cho chương trình NTM. Từ nguồn lực này, hơn 340 công trình hạ tầng trọng điểm như giao thông, y tế, thủy lợi, trường học, điện, chợ nông thôn… đã được triển khai xây dựng đồng bộ. Cùng với đó là 86 mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất, giúp nâng cao thu nhập cho người dân. Huyện Bình Gia là một trong những địa phương tiêu biểu. Mặc dù xuất phát điểm thấp với 100% xã là vùng đặc biệt khó khăn, đến nay huyện đã có 10/18 xã đạt chuẩn NTM, trong đó 2 xã đạt chuẩn NTM nâng cao.

Kết quả xây dựng NTM đạt được là nhờ sự vào cuộc đồng bộ, tích cực của cả hệ thống chính trị và sự tham gia chủ động tích cực của người dân trên địa bàn tỉnh. Công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành và triển khai chương trình đã có nhiều chuyển biến rõ nét, linh hoạt và phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương. Đặc biệt bên cạnh sự đầu tư từ Nhà nước, nguồn lực quan trọng góp phần tạo nên dấu ấn trong chương trình xây dựng nông thôn mới tại Lạng Sơn chính là tinh thần đồng lòng, chung tay, chung sức của nhân dân các dân tộc trên địa bàn.

Trong giai đoạn 2021 - 2024, người dân toàn tỉnh đã tự nguyện đóng góp tiền mặt, ngày công, hiến đất với tổng trị giá quy đổi hơn 413 tỷ đồng. Phong trào thi đua “Lạng Sơn cùng cả nước chung tay xây dựng NTM” được tổ chức triển khai hiệu quả, tạo hiệu ứng, có tính lan tỏa mạnh mẽ được Nhân dân đồng tỉnh hưởng ứng. Như tại xã Hoàng Văn Thụ, từ đầu năm 2025 đến nay, người dân đóng góp trên 550 công lao động để nạo vét trên 9km kênh mương thủy lợi, phát dọn 4.100 m2 kênh mương, làm mới 210 m đường giao thông nông thôn,... qua đó diện mạo nông thôn không ngừng đổi mới, đời sống vật chất, tinh thần người dân tiếp tục được nâng lên.

Năm 2025, dự kiến toàn tỉnh Lạng Sơn phấn đấu có thêm 9 xã đạt chuẩn NTM. Từ ngày 1/7/2025, cùng với các địa phương khác trong cả nước, Lạng Sơn vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó cả tỉnh còn 65 xã, phường. “Do đó, thời gian tới, việc triển khai các chương trình, dự án sẽ có những điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn. Các địa phương sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân duy trì, củng cố các tiêu chí đã đạt, đồng thời huy động nguồn lực để tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ tốt hơn nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn.” Ông Nguyễn Hữu Chiến chia sẻ.

Một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự bền vững của chương trình NTM chính là phát triển thị trường hàng hóa, kết nối giao thương, thúc đẩy tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Với đặc thù là tỉnh biên giới, Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn đã chủ động trong công tác quản lý, theo dõi và thông tin, khuyến nghị các nội dung liên quan đến tình hình hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn. Sở Công Thương thường xuyên, kịp thời phối hợp với Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, cơ quan Hải quan và các cơ quan liên quan nắm bắt, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hai bên, tập trung thực hiện các giải pháp tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, nâng cao năng lực thông quan, lưu thông hàng hóa.

Bên cạnh đó, trong công tác xúc tiến thương mại, Sở Công Thương thường xuyên cung cấp thông tin đến Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh, Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh Lạng Sơn, UBND các huyện, thành phố cùng các doanh nghiệp, hợp tác xã về các hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước; các hội nghị, hội thảo kết nối giao thương, tiêu thụ sản phẩm, quảng bá thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Ngành Công Thương tỉnh Lạng Sơn cũng đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động lưu thông hàng hóa, xuất nhập khẩu. Đồng thời, ngành chủ động triển khai nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp và thương nhân hoạt động hiệu quả trên địa bàn; đẩy mạnh các chương trình xúc tiến thương mại, quảng bá tiềm năng nhằm thu hút sự quan tâm và đầu tư từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Với vị trí là trung tâm giao thương quốc tế qua các cửa khẩu lớn như Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma, Lạng Sơn đã phát huy hiệu quả hạ tầng logistics và xuất khẩu hàng hóa, tạo động lực thúc đẩy sản xuất tại các xã vùng biên.

Năm 2024, Sở Công Thương Lạng Sơn đã hoàn thành xuất sắc 1/3 nhiệm vụ, hoàn thành tốt 2/3 nhiệm vụ; một số chỉ tiêu thuộc lĩnh vực của ngành quản lý đều đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Cụ thể, tổng kim ngạch hàng hóa xuất, nhập khẩu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn đạt trên 66 tỷ USD; Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng ước đạt 37.392,2 tỷ đồng tăng 13% so với năm 2023.

Tính chung trong 8 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn đạt gần 59 tỉ USD, tăng khoảng 44% so với cùng kỳ năm 2024.

"Nguồn sáng" là động lực cho phát triển kinh tế - xã hội vùng biên giới

Đặc biệt, những kết quả ấn tượng trong phát triển kinh tế tại Lạng Sơn có sự đóng góp quan trọng của ngành điện. Với chiến lược “điện đi trước một bước”, Công ty Điện lực Lạng Sơn (PC Lạng Sơn) đã đóng vai trò nền tảng, vững chắc trong việc đảm bảo cung cấp điện liên tục, ổn định phục vụ sản xuất, sinh hoạt và hoạt động xuất nhập khẩu, qua đó đảm bảo hoạt động thông quan, vận hành các thiết bị hiện đại như máy soi container, hệ thống hải quan điện tử, camera giám sát… không bị gián đoạn.

Theo ông Bùi Công Thành - Phó Đội trưởng Đội Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị, trong các mùa cao điểm, PC Lạng Sơn luôn phối hợp chặt chẽ để trực ứng phó sự cố, đảm bảo hệ thống vận hành thông suốt 24/7. Sự ổn định về nguồn điện còn góp phần tạo điều kiện cho hơn 100 doanh nghiệp logistics, kho lạnh, vận tải, thương mại… hoạt động hiệu quả.

Không chỉ đảm bảo điện cho khu vực cửa khẩu, PC Lạng Sơn còn triển khai hàng loạt dự án điện nông thôn để đáp ứng yêu cầu xây dựng NTM. Cuối năm 2024, Công ty đã hoàn thành 12 công trình cải tạo lưới điện hạ áp nông thôn không đảm bảo với khối lượng cải tạo 309,6km đường dây 0,4kV trên địa bàn 72 xã, đảm bảo vận hành, tỷ lệ hộ dân có điện đạt 99,80% vào cuối năm 2024.  Đây là bước tiến lớn trong hiện đại hóa lưới điện nông thôn, phục vụ không chỉ sinh hoạt người dân mà còn cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp chế biến, tiểu thủ công nghiệp tại các xã NTM.

Theo Kế hoạch số 14/KH-UBND của UBND tỉnh, năm 2025, Lạng Sơn đặt mục tiêu xây dựng thêm 9 xã đạt chuẩn NTM, 3 xã đạt NTM nâng cao, 6 xã NTM kiểu mẫu và đưa huyện Đình Lập trở thành huyện đạt chuẩn NTM. Nhìn lại chặng đường xây dựng NTM tại Lạng Sơn, có thể khẳng định sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự chung tay góp sức của người dân và đặc biệt là vai trò hỗ trợ to lớn của ngành Công Thương, Điện lực đã mang lại những kết quả toàn diện, bền vững.

Lạng Sơn hôm nay không chỉ là vùng đất biên giới kiên cường, mà còn là điểm sáng trong chương trình xây dựng NTM của cả nước, nơi những nẻo đường bê tông hóa, những cánh đồng mẫu lớn, những khu logistics hiện đại và hệ thống điện thông minh đang cùng nhau vẽ nên bức tranh nông thôn đổi mới từng ngày.

Với tinh thần ấy, các mục tiêu xây dựng nông thôn mới tại Lạng Sơn đến năm 2025 sẽ tiếp tục đạt và vượt chỉ tiêu, góp phần đưa tỉnh tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nhanh, toàn diện và bền vững.