Dữ liệu của hãng tư vấn vận tải đường biển Drewry Shipping Consultants (Anh) cho thấy giá cước vận chuyển container trên tuyến Thượng Hải (Trung Quốc) đến Rotterdam (Hà Lan) đã đạt mức kỷ lục 10.522 USD/1 container 40 feet. Mức giá này tăng tới hơn 547% so với mức giá cước trung bình 5 năm gần nhất.
Với việc 80% tổng lượng hàng hoá giao dịch trên toàn cầu được vận chuyển bằng đường biển thì giá cước vận chuyển container tăng cao kỷ lục sẽ đẩy giá nhiều loại hàng hoá từ đồ nội thất, linh kiện ô tô, cà phê, đường… tăng lên, kéo theo đó là rủi ro lạm phát tăng trên quy mô toàn cầu.
Ông Gary Grant, nhà sáng lập đồng thời là Chủ tịch điều hành công ty bán lẻ đồ chơi The Entertainer (Anh), cho biết “Trong 40 năm kinh doanh bán lẻ đồ chơi, tôi chưa bao giờ thấy tình hình giá cả căng thẳng như hiện nay”.
The Entertainer đã phải ngưng nhập khẩu những con gấu bông Teddy cỡ lớn từ Trung Quốc do sẽ phải tăng giá bán gấp đôi nhằm bù đắp chi phí vận chuyển. "Liệu điều này có tác động đến giá bản lẻ không? Câu trả lời của tôi là chắc chắn có", ông Gary Grant cho biết.
Việc giá cước vận chuyển đường biển ở mức cao kỷ lục hiện nay chịu tác động từ nhiều yếu tố, gồm nhu cầu hàng hoá bùng nổ, thiếu hụt container rỗng nghiêm trọng, tắc nghẽn các cảng biển chính, thiếu hụt tàu vận chuyển cũng như nhân lực bốc dỡ hàng hoá.
Sự tái bùng phát của đại dịch Covid-19 tại các trung tâm xuất khẩu của Châu Á như Trung Quốc trong thời gian gần đây càng khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn, đặc biệt là đối với hoạt động vận chuyển trên các tuyến đường dài. Ví dụ, giá cước vận chuyển tuyến Thượng Hải – Rotterdam đã tăng hơn 67% so với giá cước vận chuyển tuyến Thượng Hải – Bờ Tây Hoa Kỳ.
Chi phí vận chuyển thường được đánh giá là không có tác động đáng kể đến lạm phát do chỉ chiếm phần nhỏ trong tổng chi phí. Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế học đang dần chú ý hơn đến các tác động của việc cước phí vận tải biển ở mức cao kỷ lục như hiện nay.
Theo đánh giá của tập đoàn ngân hàng HSBC (Anh), việc giá cước vận chuyển container đường biển tăng 205% trong năm vừa qua có thể khiến chi phí sản xuất của các doanh nghiệp tại khu vực sử dụng đồng tiền chung Euro (Eurozone) tăng thêm 2%.
Với các nhà bán lẻ, họ phải đối diện với 3 lựa chọn: tạm dừng nhập hàng, tăng giá bán lẻ hoặc tự chịu chi phí trước mắt và chuyển sang cho người tiêu dùng sau này. Tuy nhiên, ông Jordi Espin, Giám đốc quan hệ chiến lược của Hội đồng các nhà vận chuyển Châu Âu (ESC), nhận định tất cả các phương án trên đều đồng nghĩa với việc giá hàng hoá sẽ trở nên đắt đỏ hơn. ESC đại diện cho khoảng 100.000 nhà bán lẻ, bán buôn, và sản xuất.
Ông Jordi Espin cho biết các nhà nhập khẩu Châu Âu hiện phải tạm ngưng nhập khẩu cá cơm từ Peru do chi phí vận chuyển cao đã khiến mặt hàng này không cạnh tranh được với sản phẩm địa phương. Tương tự, các nhà xuất khẩu ô liu Châu Âu cũng không đủ khả năng cạnh tranh để xuất khẩu sang Hoa Kỳ do chi phí vận chuyển tăng cao. Tắc nghẽn chuỗi cung ứng và chi phí vận chuyển tăng cao cũng đang khiến việc vận chuyển cà phê trên toàn cầu gặp nhiều khó khăn.
Rất ít doanh nghiệp dự báo giá cước vận chuyển container sẽ sớm giảm mạnh. Một số doanh nghiệp trên thế giới đã quyết định dừng xuất khẩu đến một vài thị trường nhất định, trong khi số khác tìm kiếm nguồn cung hàng hoá, nguyên liệu thô ở những địa điểm gần hơn, theo ông Philip Damas, trưởng ban tư vấn chuỗi cung ứng thuộc Drewry Shipping Consultants.
“Nếu tình trạng này càng kéo dài, sẽ càng có nhiều công ty phải tái cấp trúc để rút ngắn chuỗi cung ứng. Rất ít doanh nghiệp có thể chịu được việc chi phí vận chuyển hàng hoá quốc tế tăng 15%”, ông Phillip Damas cho biết.
Các công ty sản xuất, kinh doanh các mặt hàng có kích thước lớn, cồng kềnh nhưng giá trị thấp như đồ chơi, đồ nội thất hiện chịu nhiều khó khăn hơn so với các doanh nghiệp khác. Sản phẩm cồng kềnh đồng nghĩa với việc container sẽ không thể chứa nhiều hàng được, và giá hàng hoá sẽ bị tăng lên đáng kể khi cập bến.
Ông Alan Murphy, Giám đốc điều hành hãng tư vấn vận tải biển Sea-Intelligence (Đan Mạch), cho biết đối với một số nhà sản xuất đồ nội thất giá rẻ, chi phí vận chuyển chiếm đến 62% tổng giá bán lẻ.
Trong khi đó, các ngân hàng trung ương vẫn lạc quan với hiện tượng này khi cho rằng hiện tượng giá tăng do các “nút thắt cổ chai” trong chuỗi cung ứng sẽ không kéo dài. Trong ngày 10/6, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu bà Christine Lagarde hôm 10/6 nhận định đà tăng giá sản xuất do tắc nghẽn chuỗi cung ứng và nguy cơ lạm phát toàn phần tăng sẽ chỉ kéo dài đến cuối năm nay, sau đó sẽ giảm dần.
Tuy nhiên, một số nhà kinh tế cho rằng không nên bỏ qua rủi ro lạm phát. "Kể cả khi mức độ nhỏ hơn so với ước tính, cơn sóng lạm phát đã tích tụ suốt hơn 1 năm và do đó sẽ có những ảnh hưởng nhất định. Tồn tại nguy cơ chúng ta đang đánh giá các tác động thấp hơn so với thực tế có thể xảy ra", giáo sư Volker Wieland từ đại học Goethe University (Đức) nhận định.
