Chia sẻ tại Toạ đàm “Đa dạng thị trường, phát triển sản phẩm cơ khí” do Tạp chí Công Thương tổ chức, ông Nguyễn Đức Cường - Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Hà Nội cho biết, điều đầu tiên là chúng ta nhìn thấy mục đích và mục tiêu khi mở ra Hiệp hội là hiệp hội chuyên ngành, là “sân chơi” cho các đoanh nghiệp sản xuất cùng ngành với nhau. Đa phần các doanh nghiệp cùng ngành, đặc biệt là các doanh nghiệp ở Việt Nam nhỏ vừa thì chưa khai thác được thị trường quốc tế nên chính các doanh nghiệp nhỏ vừa này lúc đầu họ cạnh tranh lẫn nhau và khi sinh ra Hiệp hội đã hình thành nên sân chơi để các doanh nghiệp có cơ hội kết nối, theo đó từ những đối thủ nhỏ lẻ với nhau thì họ bắt đầu ngồi lại để bàn câu chuyện lớn hơn nên đó là một trong những giá trị về văn hóa, về tư tưởng mà tôi thấy Hiệp hội đang làm được. Trong đó, các Hiệp hội như tôi đã nêu ở trên thì đang làm rất tốt việc xóa tan rào cản, đó là chúng ta là những đối thủ cùng ngành. Bởi vì những anh em cùng ngành ngồi với nhau, làm được với nhau thì phải đi ra biển lớn cơ, chứ nếu ở trong nước thì đó là câu chuyện cạnh tranh.
Tiếp đến, thông qua Hiệp hội này tất cả các anh em ngành công nghiệp sản xuất, chế tạo này đa số là anh em xuất thân từ nghề, dẫn đến tình trạng là họ sẽ yêu máy, yêu nghề, yêu sản phẩm cơ khí, yêu thiết kế, yêu R&D và họ sẽ tập trung vào đó thôi, họ không quan tâm ở phía ngoài kia đang có chính sách gì, ra sao. Do vậy, thông qua Hiệp hội sẽ tuyên truyền, phổ cập tới từng hội viên những thông tin về chính sách, trong đó có những doanh nghiệp đã đạt được chứng nhận chính sách rồi thì lại tổng hợp lại các bước đi hoặc là các quy trình để hỗ trợ các hội viên khác.
Bên cạnh đó thì việc kết hợp với các báo, đài, truyền hình hoặc thông tấn để giúp lan tỏa và gây dựng được tư tưởng là cùng đầu tư phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ đi hoặc cùng đầu tư ngành này, ngành kia đi thì đó cũng là một trong những điểm tôi thấy Hiệp hội đang phát huy tính năng của mình.
Tiếp đến là thời gian gần đây, để tăng tính đoàn kết và phá bỏ giới hạn cạnh tranh trong chính nội địa thì các hiệp hội đã, đang tổ chức các khoá học chia sẻ và học hỏi do các doanh nghiệp nội khối hoặc do các Hiệp hội tổ chức, hoặc là các tổ chức từ bên nước ngoài đào tạo cho các doanh nghiệp tại Việt Nam hiểu về yêu cầu, quy định của các doanh nghiệp Mỹ như thế nào. Sau đó bắt đầu mới có cơ hội để để sản xuất và xuất khẩu đi Mỹ thì tôi thấy là việc đào tạo này đang được triển khai khá mạnh mẽ.
Tiếp đến là việc các doanh nghiệp thông qua hiệp hội có những lịch để hoạt động chung với nhau, có những báo cáo tổng kết, từ đó có thể cùng nhau chia sẻ những chiến lược về giá, chiến lược về phát triển sản phẩm. Trước đây khi chưa có hiệp hội, anh em chưa có cơ hội để gần gũi nhau hoặc thân thiết nhau thì thú thực là mỗi bên báo một giá, đơn vị nào cũng muốn đơn hàng, dẫn đến giá đơn hàng cao thấp và người thiệt đó chính là những người nhận được làm.
Nhưng sau khi có Hiệp hội được thành lập thì tính đoàn kết của anh em đã tăng cao. Bên cạnh đó, anh em có tổ chức ra các hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư nội khối, tức là tổ chức mua chung hoặc là tổ chức chia sẻ đơn hàng, chia sẻ công đoạn trong đó doanh nghiệp A sẽ làm tiện, doanh nghiệp B làm mài, thì các doanh nghiệp sẽ khai thác được hết năng lực của nhau.
Tiếp đến là một trong những tính kết nối của Hiệp hội hiện tại bây giờ thì vẫn còn đang bị hạn chế, đó là Hiệp hội đứng ra tổ chức thì do nguồn kinh phí đa phần là do các hội viên đóng góp và Hiệp hội lại là tổ chức đứng giữa các Bộ, ban, ngành được các Bộ, ban, ngành phê duyệt để thành lập ra mục đích là gom nhóm các anh em để tạo ra các chuỗi. Nhưng tất cả các hiệp hội hiện tại thì thứ nhất là kinh phí hoạt động gặp nhiều hạn chế; thứ hai là khi có các chính sách hoặc các quy định hoặc quyết định của Chính phủ đưa xuống thì Hiệp hội có trách nhiệm thông tin lại cho các hội viên.
Nhưng khi các hội viên mong muốn thực hiện, mong muốn triển khai thì Hiệp hội lại rất thiếu người trong việc mà dẫn dắt hay hỗ trợ các hội viên thực hiện việc đó. Theo tôi thấy thì hiện nay Hiệp hội đa phần là bị hạn chế bởi 2 điểm tôi đã nêu và trong thời gian tới cũng rất cần có sự liên kết mạnh mẽ hơn, rõ ràng hơn giữa Hiệp hội, các Bộ, ban, ngành và các doanh nghiệp hội viên.
Chia sẻ thêm về các định hướng phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là ngành công nghiệp hỗ trợ của Hà Nội, ông Cường cho biết, Hà Nội cũng đã đặt ra các mục tiêu để phát triển cho ngành công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là ngành công nghiệp hỗ trợ của TP. Hà Nội và cũng thông qua dự án xây dựng ngành công nghiệp chủ lực, cụ thể
Về mục tiêu chung thì mong muốn là thực hiện thiết thực và hiệu quả Quyết định 2316 của UBND TP. Hà Nội trong việc mà phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ TP. Hà Nội giai đoạn 2020-2025, tất nhiên sẽ kết hợp và đồng hành với các chính sách của Bộ và của Chính phủ.
Tiếp đến, Hà Nội cũng có mục tiêu là trong năm 2025 đạt tới là 1000 doanh nghiệp được coi là hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ và hiện tại thì số lượng này thì mong muốn có khoảng 40% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ có hệ thống sản xuất đạt tiêu chuẩn quốc tế và đủ năng lực tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn cầu. Nhưng đây là mục tiêu mà TP. Hà Nội đưa ra, còn để thực hiện được mục tiêu này thì sẽ phải có sự đồng hành của doanh nghiệp và TP. Hà Nội cũng như là các thông qua tổ chức hiệp hội và Bộ, ban, ngành.
Tiếp đến là chỉ số phát triển trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ tăng 12% vào năm 2025, nhưng người thực hiện mục tiêu này là những doanh nghiệp cụ thể. Vì vậy, để hiện thực hoá mục tiêu này:
Thứ nhất, về chính sách hỗ trợ. Thú thực là những chính sách hỗ trợ hiện nay cần thông qua Hiệp hội để khảo sát nhu cầu của các doanh nghiệp cụ thể, để từ đó xé lẻ ra thực hiện theo nhóm. Bởi vì mỗi doanh nghiệp có một khó khăn khác nhau, và nếu đưa xuống một chính sách chung thì sẽ rất khó để triển khai, có những doanh nghiệp không cần, có doanh nghiệp cần vốn, có doanh nghiệp cần đào tạo, và có những doanh nghiệp thì cần tất cả. Vì vậy, đó là những việc TP. Hà Nội cần phải triển khai thực hiện. Và bởi vì đã có dự án phát triển ngành công nghiệp chủ lực rồi, dựa trên đà đó, phải đưa ra thành phố kiểu mẫu để đưa ra, xây dựng nên những phương thức, quy trình để chuẩn hoá, từ đó lan toả sang các tỉnh, thành phố khác, thì tôi thấy đó là một trong những việc mà TP. Hà Nội nên thực hiện để hiện thực hoá mục tiêu này.
Thứ hai là việc tổ chức xúc tiến thương mại và đầu tư. Nhưng thú thực chỉ có anh chị em nào tham gia Hiệp hội thì mới biết đến các hoạt động xúc tiến thương mại đầu tư đó, còn một số anh chị em nằm ngàoi Hiệp hội hoặc đang sản xuất đơn lẻ hoặc rất nhỏ thì gần như không có thông tin. Bởi vậy, việc tổ chức các triển lãm tại Việt Nam và quốc tế cần phải mang tính chất thường niên, vào dịp cố định, đồng thời cần công báo trên các phương tiện truyền thông nữa. Có rất nhiều anh chị em hiện tại chưa biết ngành của mình có Hiệp hội hay các bạn du học nước ngoài, xuất khẩu lao động nước ngoài nhiều năm trở về có tài chính, có kinh nghiệp, nhiều bạn làm cho các doanh nghiệp Nhật Bản, Hàn Quốc về Việt Nam muốn khởi nghiệp về ngành công nghiệp hỗ trợ nhưng gần như thông tin đối với họ là rất mới thì tôi thấy hoạt động xúc tiến thương mại đầu tư cần truyền thông, quảng bá mạnh mẽ hơn để nhiều người biến đến hơn.
Tiếp đến là nguồn nhân lực. Đa phần các trường đại học và cao đẳng, trường nghề sau khi đào tạo xong thì các doanh nghiệp đi tuyển dụng vẫn nói rằng không phù hợp. Vậy thì rất cần thiết có sự phối kết hợp giữa các trường học và các Bộ, ban, ngành cũng như các doanh nghiệp.
Tiếp đến là các chính sách hỗ trợ về vốn. Tuy nhiên, việc thúc đẩy giải ngân vốn vay ưu đãi cho các daonh nghiệp thì vẫn khá hạn chế. Và tôi thấy nếu đã có chủ trương đề ra rồi thì cần có sự sâu sát hơn nữa của các Bộ, ban ngành để nguồn tài chính được giải ngân một cách thực sự. Và doanh nghiệp được giải ngân phải thực sự là những doanh nghiệp “sếu đầu đàn” có khả năng quản lý tài chính, có năng lực về quản lý sản xuất để điều tiết các đơn hàng cho các doanh nghiệp nhỏ hơn ở bên dưới, hoặc các nhà thầu phụ, thì mới hình thành được mạng lưới chuỗi các nhà cung ứng, từ đó mới khai thác hiệu quả.
