Một trong những góc check-in hút khách nhất tại không gian trưng bày của Triển lãm “80 năm Ngành Công Thương lớn mạnh cùng đất nước” chính là khu vực biểu trưng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 (1945 - 2025). Trong đó, con số 8 được chế tác từ thép cuộn cán nóng nguyên khối (HRC) của Tập đoàn Hòa Phát, còn con số 0 là chiếc lốp đặc chủng với đường kính lên tới 2,7 mét do Công ty Cổ phần Cao su Đà Nẵng sản xuất.
Mỗi ngày, hàng nghìn lượt khách tham quan dừng chân không chỉ để ghi lại khoảnh khắc bên con số “80” khổng lồ, mà còn để chiêm ngưỡng những thành tựu nổi bật của các ngành công nghiệp nền tảng - những “cột trụ” thúc đẩy phát triển đất nước. Trong đó, thép cuộn cán nóng - vật liệu tưởng như khô khan nhưng lại lấp lánh một câu chuyện đầy sức hút về nhiệt huyết, khát vọng công nghiệp hóa.
Nhìn bề ngoài, thép cuộn cán nóng (HRC) với bề mặt sẫm màu, đôi chỗ ánh lên sắc xanh đen, không có điểm quá khác biệt so với các loại thép khác. Nhưng ẩn sau lớp thép đó là cả một chuỗi công nghệ phức tạp. Từ những mẻ quặng sắt được lựa chọn kỹ lưỡng, phối trộn với than coke và phụ gia, nấu luyện liên tục ở mức nhiệt lên tới 1.000 độ C, tách bỏ tạp chất, đúc thành phôi rồi mới đưa vào cán nóng thành phẩm. Mỗi công đoạn đều tuân thủ những tiêu chuẩn quốc tế khắt khe, chỉ cần một sai lệch nhỏ là cả chuỗi sản xuất có thể thất bại.
Với đặc tính mềm dẻo, độ bền cao, dễ uốn thành các hình dạng khác nhau, HRC trở thành nguyên liệu nền tảng để sản xuất loạt sản phẩm thép quan trọng như thép ống, thép mạ, thép tấm… sử dụng trực tiếp trong các ngành mũi nhọn như đóng tàu, sản xuất container, chế tạo ô tô, xây dựng hạ tầng hay gia công cơ khí. Có thể nói, HRC chính là “mạch nguồn” nuôi dưỡng dòng chảy của nền công nghiệp hiện đại.
Không phải ngẫu nhiên mà việc sản xuất HRC được ví như một cuộc chơi tốn kém không dành cho những “tay mơ”. Để sản xuất thành công, doanh nghiệp không chỉ cần làm chủ công nghệ mà còn cần có năng lực tài chính khổng lồ lên tới hàng tỷ USD để đảm bảo quy mô sản xuất đủ lớn, đạt hiệu quả kinh tế.
Trong suốt nhiều năm, Việt Nam phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nguồn HRC từ bên ngoài với khối lượng nhập khẩu lên tới hàng triệu tấn mỗi năm. Điều này không chỉ khiến chi phí sản xuất tăng cao, mà còn đặt ngành công nghiệp trong tình thế bị động trước biến động thị trường quốc tế. Không ít chuyên gia từng nghi ngại liệu doanh nghiệp Việt có thể giải được bài được bài toán này hay không?
Câu trả lời đến vào tháng 5/2020, khi cả thế giới đang chảo đảo vì đại dịch COVID-19, những cuộn HRC đầu tiên đã ra lò tại Khu liên hợp gang thép Hòa Phát Dung Quất (Quảng Ngãi) thuộc Tập đoàn Hoà Phát, mở ra trang mới cho ngành thép Việt Nam.
Đáng nói hơn, cột mốc này đến chỉ sau vỏn vẹn 2 năm xây dựng, lắp đặt và tiếp nhận chuyển giao công nghệ. Từ những công trường ngổn ngang giữa vùng cát trắng, đến khi dây chuyền HRC vận hành trơn tru, các kỹ sư, công nhân viên Tập đoàn Hoà Phát đã chứng minh bản lĩnh của người Việt Nam khi nhanh chóng làm chủ, tiến tới tối ưu hoá hệ thống sản xuất HRC hiện đại bậc nhất do Tập đoàn Danieli (Italia) cung cấp. Tính đến thời điểm hiện tại, Tập đoàn Hoà Phát là doanh nghiệp nội địa duy nhất sản xuất được dòng sản phẩm này và giữ vị thế nhà sản xuất thép lớn nhất Đông Nam Á.
Tính đến tháng 9/2025, Khu liên hợp Hòa Phát Dung Quất đang vận hành tổng cộng 6 lò cao, gồm 4 lò thuộc dự án Hòa Phát Dung Quất 1 và 2 lò thuộc dự án Hòa Phát Dung Quất 2. Tổng công suất của Khu liên hợp hiện đạt 12 triệu tấn/năm, trong đó có 9 triệu tấn HRC, thép chất lượng cao.
Khu liên hợp được phát triển theo mô hình sản xuất tuần hoàn khép kín, thu hồi toàn bộ nhiệt dư, tận dụng khí than dư thừa trong luyện gang, thép làm nhiên liệu cho nồi hơi để phát điện. Hệ thống thiết bị tiên tiến này không chỉ giúp tăng hiệu suất sản xuất, tối ưu chất lượng sản phẩm, tiết kiệm năng lượng mà còn giảm thiểu chi phí vận hành. Toàn bộ Khu liên hợp có tổng mức đầu tư lên tới 174.400 tỷ đồng, gồm 86.000 tỷ đồng cho dự án Hòa Phát Dung Quất 1 và 88.400 tỷ đồng cho dự án Hòa Phát Dung Quất 2.
Sau khi toàn bộ dự án Hòa Phát Dung Quất 2 đi vào hoạt động, tổng sản lượng thép của Tập đoàn Hoà Phát sẽ đạt 16 triệu tấn/năm, tương đương TOP 30 doanh nghiệp thép thế giới. Đặc biệt, với lợi thế chi phí sản xuất cạnh tranh, dự kiến HRC từ dự án Hòa Phát Dung Quất 2 sẽ thay thế đáng kể sản lượng HRC nhập khẩu (hiện chiếm khoảng 54% tổng nhu cầu thị trường Việt Nam).
Bên cạnh dòng HRC thông dụng, việc vận hành toàn bộ dự án này sẽ cho phép Tập đoàn Hoà Phát tập trung sản xuất các sản phẩm HRC cao cấp, phục vụ các ngành công nghiệp chế biến chế tạo, công nghiệp ô tô, công nghiệp hóa dầu, đồ gia dụng... góp phần nâng tầm năng lực cạnh tranh công nghiệp trong nước.
Không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa, thép Hòa Phát đã xuất khẩu đến 30 quốc gia và vùng lãnh thổ như Mỹ, Nhật Bản, Canada, Úc, Bỉ, Singapore, Hàn Quốc… Trong đó, sản phẩm HRC đã được xuất khẩu với khối lượng lớn đến EU, Thái Lan, Indonesia…
Trong sắc xanh đen ánh thép của con số 8 tại Triển lãm, người ta nhìn thấy không chỉ thành quả của Tập đoàn Hoà Phát, mà còn là khát vọng vươn lên của Việt Nam, khẳng định vị thế mới của đất nước trong chuỗi cung ứng toàn cầu – từ một quốc gia phụ thuộc nhập khẩu trở thành nhà cung cấp nguyên liệu thượng nguồn cho thế giới.
Triển lãm thành tựu phát triển ngành Công Thương với chủ đề "80 năm Ngành Công Thương lớn mạnh cùng đất nước" do Bộ Công Thương chủ trì, giao Tạp chí Công Thương thiết kế, thi công, vận hành thuộc khuôn khổ Triển lãm quốc gia “Rạng rỡ Việt Nam, 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc" nhân dịp Kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh (02/9/1945 - 02/9/2025).
Gian triển lãm “80 năm Ngành Công Thương lớn mạnh cùng đất nước” đặt tại Sảnh 8 (Hall 8 - H8) của Nhà Triển lãm Kim Quy, thuộc chủ đề "Kiến tạo và phát triển", được chia ra làm 5 khu vực: Khu vực Khánh tiết; Khu vực Ngành Công Thương - 80 năm lịch sử hào hùng; Khu vực Ngành Công Thương - Thành tựu và dấu ấn; Khu vực Ngành Công Thương trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước; Khu vực trải nghiệm và tương tác.
Triển lãm sẽ kéo dài đến hết ngày 15/9/2025.
