Tạo vị thế riêng biệt cho chè Thái

Tuy được đánh giá là tiềm năng và được vinh danh là “đệ nhất xứ Trà”, thế nhưng sản phẩm của các cơ sở sản xuất chế biến và kinh doanh chè ở Thái Nguyên vẫn chỉ tiêu thụ trong nước là chủ yếu. Xuất phát từ thực tế đó, trong thời gian qua, Thái Nguyên đã tổ chức nhiều chương trình xúc tiến thương mại với các hiệp hội chè ở các nước và vùng lãnh thổ, đồng thời tổ chức cho các doanh nghiệp sản xuất và chế biến chè tham gia các kỳ hội chợ ở các nước trong khu vực và trên thế giới như Trung Quốc, Pakistan, Nga, Ấn Độ, Nhật Bản, Mỹ…

Bắt đầu từ chất lượng
Có lẽ thiên nhiên ban tặng cho vùng đất Thái Nguyên những ưu đãi từ địa chất đến khí hậu thích hợp với cây chè nên sản phẩm chè nơi đây có hương vị rất đặc biệt. Dù có những lợi thế như vậy, nhưng để có vị thế riêng biệt trên thị trường trong và ngoài nước, ngoài bí quyết sao chè lâu đời cũng như việc sản xuất chè an toàn đang được Thái Nguyên chú trọng. Bài học đắt giá từ những năm 2007 về vấn nạn “chè vàng” tại các tỉnh, thành phía Bắc khiến người nông dân sản xuất chè điêu đứng khi tình trạng thu mua chè theo kiểu “diệt tận gốc” của các thương lái Trung Quốc, dẫn đến việc giá chè được đẩy lên cao bất thường, từ 15.000 đồng đến 25.000 đồng/kg, rồi tăng lên 75.000 - 90.000 đồng/kg và mới đây là sự việc “chè bẩn” làm ảnh hưởng đến các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc và uy tín chè Việt trên trường quốc tế. Từ những bài học đắt giá đó, Thái Nguyên đã tuyên chiến tẩy chay “chè bẩn”. Thực tế, nhiều năm qua Thái Nguyên đã tổ chức những vùng sản xuất chè an toàn. Hiện, một số Hợp tác xã (HTX) đã ứng dụng mô hình sản xuất chè an toàn như HTX Chè Tân Hương (xã Phúc Xuân, thành phố Thái Nguyên). Nằm trong vùng chè đặc sản Tân Cương, HTX Chè Tân Hương đã được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn UTZ Certified (tiêu chuẩn về sản xuất các sản phẩm nông sản tốt trên quy mô toàn cầu). Tiếp đến là xây dựng thành công 30 hộ theo mô hình quản lý chất lượng nội bộ trong sản xuất chè an toàn theo tiêu chuẩn Global Gap. Công ty CP Chè Vạn Tài là đơn vị đầu tiên được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn Global Gap trên cây chè với diện tích là 4 ha. Điều này đã góp phần không nhỏ giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường và tạo thương hiệu sản phẩm. Năm 2011, Thái Nguyên tiếp tục áp dụng mô hình quản lý chất lượng Global Gap cho các hộ tại xóm Hồng Thái (xã Tân Cương, thành phố Thái Nguyên) với diện tích 5 ha; xóm Làng Chủ (xã Trung Hội, huyện Định Hóa) diện tích 2,7 ha; xóm Hương Hội (xã Sơn Phú, huyện Định Hoá) với diện tích 5 ha. 

Cùng với đó, hoạt động khuyến công Thái Nguyên đã tổ chức đào tạo nghề cho hơn 10.000 lao động tại các làng nghề, hỗ trợ chuyển giao công nghệ cho các HTX chế biến chè ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất, chế biến và bảo quản, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm chè và tạo việc làm ổn định cho người dân ở địa phương có làng nghề sản xuất, chế biến kinh doanh chè. 

Trong khuôn khổ Festival Trà Quốc tế Thái Nguyên 2011, một hội thảo về cây chè với chủ đề “Chè Việt Nam hội nhập quốc tế” được tổ chức đã thu hút đông đảo các đại biểu đến từ các Hiệp hội chè thế giới và các nước, vùng lãnh thổ và sự tham gia của các nhà quản lý, các nhà nghiên cứu, các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, kinh doanh, xuất khẩu trà... Đa số các đại biểu cho rằng, điều kiện sống còn của ngành Chè Việt Nam là cần tuân thủ nghiêm ngặt khâu tuyển chọn giống và sản xuất, chế biến chè theo đúng quy trình sản xuất chè an toàn. 

Đến xúc tiến thị trường
Để sản phẩm mang thương hiệu chè Thái Nguyên vươn ra thị trường các nước trong khu vực và thế giới, từ năm 2005, Thái Nguyên đã tổ chức nhiều Lễ hội chè; Tuần văn hóa chè… đặc biệt, Thái Nguyên đã có chương trình xúc tiến thương mại nhằm giới thiệu tiềm năng phát triển cây chè sang thị trường Pakistan, Trung Quốc. Trong ba năm gần (2009 -2011), Trung tâm Xúc tiến Thương mại Thái Nguyên (Sở Công Thương) đã tổ chức nhiều chương trình giao lưu trực tuyến giữa một số doanh nghiệp xuất khẩu chè Thái Nguyên với Thương vụ Việt Nam cùng các đối tác nhập khẩu chè tại Pakistan. Tại các buổi giao lưu đàm phán trực tuyến đó đã có nhiều thông tin đến với Hiệp hội chè và các doanh nghiệp nhập khẩu chè của Pakistan về thế mạnh sản xuất kinh doanh chè của tỉnh cũng như mối quan hệ hợp tác giữa Thái Nguyên với Tham tán Thương mại Việt Nam tại Pakistan và các doanh nghiệp chè của nước bạn kể từ năm 2005 đến nay. Đại diện phía Hiệp hội chè và các doanh nghiệp nhập khẩu chè Pakistan đã bày tỏ mong muốn được tìm hiểu và tăng cường nhập khẩu chè Việt Nam nói chung, chè Thái Nguyên nói riêng, cũng như mong muốn được ký hợp đồng và nhận hàng trực tiếp từ các doanh nghiệp Việt Nam mà không phải thông qua nước thứ ba. Pakistan là bạn hàng truyền thống trong nhập khẩu các sản phẩm chè của Thái Nguyên. Hiện nay, tỉnh có 9 doanh nghiệp xuất khẩu chè sang Pakistan, giá trị xuất khẩu hàng năm đạt trên 15 triệu USD. 

Một sự kiện lớn đã làm thay đổi tư duy và hành động của các cơ sở làng nghề sản xuất chế biến chè đến các doanh nghiệp có qui mô đó là “Festival Trà quốc tế Thái Nguyên 2011”. Có thể nói Festival Trà quốc tế đã đánh dấu bước trưởng thành của ngành Chè Thái Nguyên nói riêng và ngành chè Việt Nam nói chung. Festival Trà lần đầu tiên này đã thu hút sự tham dự của 9 quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng các sản phẩm trà và nhập khẩu các sản phẩm trà của Việt Nam; 30 đoàn của các tỉnh có thế mạnh về cây chè, các doanh nghiệp kinh doanh, chế biến chè trong cả nước; 50 làng chè nổi tiếng và 25 doanh nghiệp chè tiêu biểu của tỉnh Thái Nguyên. Ông Đặng Viết Thuần – Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban Tổ chức Festival Trà nhận định, Festival Trà lần này sẽ là dịp để giới thiệu, quảng bá các sản phẩm trà Việt Nam nói chung và Trà Thái Nguyên nói riêng với du khách trong nước và quốc tế. Đây còn là dịp giới thiệu văn hóa trà của người Việt Nam, tạo sự hấp dẫn, thu hút các nhà đầu tư xúc tiến các hoạt động liên doanh, liên kết, hợp tác đầu tư, đặc biệt là phát triển cây chè, chế biến và tiêu thụ sản phẩm chè Thái Nguyên. 

Trong chuỗi hoạt động của Festival Trà, Hội chợ xúc tiến thương mại được tổ chức với quy mô lớn nhất từ trước đến nay, có trên 180 tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia triển lãm tại 250 gian hàng với nhiều sản phẩm hàng hóa đa dạng, phong phú. Sản phẩm chủ yếu được giới thiệu là các loại chè đến từ các vùng chè nổi tiếng trong nước và quốc tế như Nhật Bản, Đài Loan, Silanka... Đặc biệt, Hội chợ đã mở cửa cho nhiều hoạt động giao thương xúc tiến thương mại giữa các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước… 

Ông Đinh Khắc Hiển – Giám đốc Sở Công Thương Thái Nguyên cho biết, trong thời gian tới, Thái Nguyên sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại nhằm tạo ra một vị thế riêng biệt của chè Thái Nguyên. Để làm được điều này, ngay từ bây giờ, Sở Công Thương Thái Nguyên đã phối hợp với các sở, ban ngành quản lý chất lượng chè từ khâu trồng và chế biến, bảo quản đến kiểu dáng công nghiệp trong đóng gói, nhằm tạo niềm tin của người tiêu dùng đối với chè Thái. Song song với việc duy trì và phát triển thị trường nội địa, việc xúc tiến thương mại ra thị trường thuộc các nước khối Liên Xô cũ đang là mục tiêu hướng đến của Thái Nguyên.