Năm 2005, xuất hiện một loại hình quảng cáo mới: Dùng các phương tiện lưu thông xe 2 bánh, 4 bánh chở người và sản phẩm xuất hiện bất thần, ào ạt, đi thành từng đoàn chạy rong khắp thành phố nhằm tạo sự chú ý của công chúng.
Hiện nay, có tới 3 ngàn công ty quảng cáo (QC) Việt Nam lớn, nhỏ đang hoạt động. Doanh số dành cho QC từ con số khiêm nhường 300 tỷ đồng vào năm 1994, để 10 năm sau đó, doanh thu đã đạt trên 5.000 tỷ đồng trong năm 2005; và có xu hướng gia tăng nhanh, tỷ lệ thuận với mức tăng trưởng tổng sản phẩm quốc dân.
Tham gia vào lĩnh vực QC ngoài các công ty dịch vụ, còn phải kể tới khoảng 500 tờ báo lớn nhỏ, hơn 80 đài phát thanh và truyền hình trên toàn quốc.
Điều đó cho thấy thị trường QC ở Việt Nam quả là một mảnh đất màu mỡ.
Ông Alan Couldrey, Giám đốc Điều hành Công ty Ogilvy & Mather khu vực Đông Dương nhận xét: Việt Nam đang có nhiều chuyên gia marketing trẻ tuổi, được đào tạo tốt, nhiều nhiệt huyết và tự tin...
Cạnh tranh, dẫm đạp lên nhau
Lời khen ngợi của vị giám đốc đến từ phương Tây đó thật ra chỉ là một góc nhỏ của bức tranh lắm sắc màu với đầy đủ gam nóng lạnh của QC ở Việt Nam.
Ông Nguyễn Quý Cáp – Chủ tịch Hội QC TP.HCM nhìn nhận hiện đang diễn ra việc cạnh tranh thiếu lành mạnh giữa các công ty QC trong nước, dẫn đến sự sụt giảm một cách đáng sợ về giá cả dịch vụ. Điều này có thể kiểm chứng qua chuyện gần đây nhiều công ty QC nội địa đã phải thu hẹp hoặc hủy bỏ dịch vụ media.
Một đánh giá khác từ Cục Văn hóa Thông tin Cơ sở (VHTTCS), cho thấy có những công ty thực hiện đầy đủ chức năng, từ tư vấn chiến lược đến thực hiện các chiến lược QC. Có công ty chỉ đơn thuần thực hiện một chức năng hoặc một lĩnh vực dịch vụ cụ thể, như QC tấm lớn, QC ngoài trời; hoặc thiết kế đồ họa, sản xuất phim QC truyền hình. Có những doanh nghiệp (DN) chỉ chuyên trách dịch vụ quan hệ công chúng, tổ chức sự kiện hoặc môi giới tài trợ…
Chính sự đa dạng ấy nhiều lúc làm người ta lầm tưởng về sự trưởng thành của DN QC Việt Nam. Trong khi đó, thực chất phần lớn các DN QC Việt Nam vẫn chỉ thực thi những công đoạn hết sức cụ thể hoặc thuần túy kỹ thuật, còn nhường lại phần béo bở nhất là hoạch định chiến lược và sáng tạo thì nằm gọn trong tay các DN QC có yếu tố nước ngoài hoặc của nước ngoài.
Theo ông Trần Minh Chính, Phó Cục trưởng Cục VHTTCS vẫn có một tỷ lệ nhất định (dù rất ít ỏi) các công ty QC trong nước có thể hoạch định chiến lược cho khách hàng, bao gồm cả sáng tạo và tư vấn về truyền thông như Hoàng Gia, Lê & Anh Em, VMC, Mai Thanh, Gold Sun, Đất Việt, Trẻ… Còn lại đa số chỉ là “lính đánh thuê”.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Nam Trung, Giám đốc Công ty QC Sáng tạo Stormeye - một công ty đã có tác phẩm sáng tạo “Xe đua F1-Mega VNN” được vinh danh trong tuyển tập “Những quảng cáo vàng Châu Á” do Hiệp hội Quảng cáo châu Á ấn hành - nhận định: “Sau khi bỏ bảo hộ, thị trường QC sẽ tách thành hai mảng: Thị trường lớn, những sản phẩm mang lại lợi nhuận cao sẽ thuộc về những công ty QC mạnh của nước ngoài. DN Việt Nam sẽ phải chấp nhận “miếng bánh” nhỏ. Và không cứ gì Việt Nam, kể cả Trung Quốc, Hàn Quốc hoặc nhiều nước châu Á khác, khi mở cửa thị trường QC là các DN trong nước đều rất điêu đứng”.
Theo ông Trung, các công ty QC Việt Nam đang ngày càng có những ý tưởng sáng tạo và cách thực hiện chuyên nghiệp hơn. Tuy nhiên, “lực bất tòng tâm”, điểm khác biệt nhất so với DN nước ngoài là mức đầu tư cho các chương trình QC.
Đơn giản như chụp một tấm hình QC, các công ty nước ngoài chi tới 3.000-5.000USD, trong khi các công ty Việt Nam chỉ bỏ ra 300-500USD là đã ngại rồi. Để chụp một tấm hình, họ phải lập một ê kíp từ đạo diễn hình ảnh, phụ trách kỹ thuật, đến đội ngũ chụp ảnh chuyên nghiệp; còn các công ty Việt Nam thì chưa có độ chuyên nghiệp như vậy.
Tây làm được, thì Ta rồi cũng sẽ làm tốt!
Đại diện của Công ty Marketing Solution (100% vốn Việt Nam) khoe: “Chúng tôi đã thực hiện thành công nhiều chương trình trọn gói và qui mô như Chiến dịch BTL (Below The Line) tung sản phẩm S-Fone; Chiến dịch đồng bộ tung sản phẩm mới Motorola E680; Chiến dịch BTL “Sẵn sàng một sức sống” của Dutch Lady….
Diễm Trang, phụ trách Events của Công ty nhìn nhận: “Tôi may mắn có dịp tham dự ComunicAsia 2005 và nhận ra tính chuyên nghiệp của chúng ta so với thế giới xem ra còn xa…. Tôi nhận thấy chúng ta còn phải học hỏi nhiều lắm. Thành công mới nhất mà chúng tôi đã thực hiện, là việc tổ chức cho các em thiếu nhi lập kỷ lục Guinness thế giới cho Việt Nam về “Bức tranh vẽ bằng tay” lớn nhất thế giới.
Các sự kiện tiếp thị dù lớn hay nhỏ, luôn được chúng tôi thực hiện theo phương châm là làm toát lên được đặc trưng của thương hiệu và truyền cảm xúc đến khách hàng mục tiêu một cách nghệ thuật và tự nhiên. Có thể kể các sự kiện như “Vũ hội đường phố” cho trên 20.000 thiếu nhi đồng loạt trên 4 thành phố; Sự kiện tặng chữ ký của diễn viên Hàn Quốc Kim Huyn Yoo – vai nữ chính trong bộ phim truyền hình “Giày Thủy Tinh” nhân dịp Tổng Thống Hàn Quốc thăm Việt Nam, và hàng lọat các sự kiện tiếp thị khác như tung sản phẩm mới, hội nghị khách hàng… Mỗi sự kiện một ý tưởng và đều có nét rất riêng”.
“Thị trường QC Việt Nam đang thay đổi rất nhanh. Lúc này là thời điểm mà các thương hiệu mạnh về QC trong nước phát triển và bành trướng. Dĩ nhiên các công ty, tập đoàn QC quốc tế vẫn sẽ tiếp tục nắm giữ thế mạnh và có rất nhiều thương hiệu nổi tiếng trên thế giới đã được người tiêu dùng Việt Nam chấp nhận. Vì vậy, sự phân biệt đang ngày càng trở nên lu mờ giữa đâu là một thương hiệu QC trong nước và đâu là một thương hiệu QC quốc tế. Đây là những bước phát triển rất thú vị chứng minh rằng thị trường Việt Nam đang ngày càng phát triển và hoàn thiện!”.
Qua nhiều năm hoạt động tại Việt Nam, ông Alan Couldrey – người được đánh giá là hiểu biết khá tường tận về thị trường và nguồn nhân lực Việt Nam trong ngành QC – đã đánh giá như trên.
Cần vốn để đầu tư chất xám
Theo chuyên gia quảng cáo, nhìn thấy trước sự chiếm lĩnh thị trường của DN QC nước ngoài một khi hội nhập đầy đủ, nên hiện nay, nhiều DN tư nhân Việt Nam chọn hình thức liên doanh với công ty QC nước ngoài, chủ động thuê giám đốc điều hành người nước ngoài và chọn lựa những mảng thị trường cụ thể có đủ sức cạnh tranh; như tổ chức sự kiện hay quan hệ công chúng.
Thị trường QC 5 ngàn tỷ đồng hiện nay, được dự báo tăng lên 24 ngàn tỷ đồng trong vòng 15 năm sắp tới. Như vậy sự tồn tại của các DN QC trong nước tùy thuộc vào khả năng cạnh tranh của mình. Theo các chuyên gia, đó là cần vốn đầu tư để chuyên môn hoá hoạt động QC, áp dụng công nghệ phương tiện QC tân tiến của thế giới ngày nay.
Trên thực tế, QC là một địa phần màu mỡ cho lớp trẻ năng động, sáng tạo, thích khám phá và tự khẳng định mình. Giống như lời nhận xét của ông Alan Couldrey: “Chúng ta sắp sửa chứng kiến một sự thay đổi lớn. Nếu có một lời khuyên, tôi xin nói với các bạn trẻ rằng, đây chính là thời điểm khả quan hơn bao giờ hết. Vì theo tôi, Việt Nam sẽ trở thành nơi tập trung và xuất khẩu nguồn nhân lực trong ngành quảng cáo trong tương lai không xa”. ?
