Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã thể chế hóa các nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”, kinh tế tuần hoàn và Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), đánh dấu một bước chuyển đáng kể trong cách tiếp cận quản lý chất thải của Việt Nam. Cụ thể Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 08/2022/NÐ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ, theo đó, kể từ ngày 1/1/2024, các nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm dầu nhớt, pin, ắc quy, xăm lốp và các loại bao bì thương mại phải thực hiện tái chế hoặc đóng phí hỗ trợ hoạt động tái chế chất thải. Nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm điện, điện tử thực hiện trách nhiệm tái chế từ ngày 1/1/2025; nhà sản xuất, nhập khẩu phương tiện giao thông (ô tô, xe máy) thực hiện trách nhiệm tái chế từ ngày 1/1/2027.
Gần đây nhất Nghị định 05/2025/NĐ-CP (ngày 06/01/2025) sửa đổi, bổ sung Nghị định 08/2022/NÐ-CP đã đưa ra quy định doanh nghiệp và cá nhân bắt buộc phải thực hiện phân loại rác thải tại nguồn. Đồng thời chi tiết hóa các quy định liên quan đến EPR như yêu cầu nhà sản xuất và nhập khẩu phải: Lập kế hoạch tái chế sản phẩm và thực hiện báo cáo định kỳ; Tuân thủ tỷ lệ tái chế tối thiểu theo ngành nghề, ví dụ: Bao bì nhựa: Tái chế ít nhất 50% lượng sản phẩm đưa ra thị trường…
Triển khai thực hiện quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) là cách tiếp cận của chính sách môi trường phổ biến trên thế giới đã được thực hành ở nhiều quốc gia và được đánh giá là công cụ rất hiệu quả trong quản lý rác thải.
Thực tế Việt Nam là một trong những quốc gia Đông Nam Á đầu tiên áp dụng công cụ này. Đây vừa là cơ hội, đồng thời cũng là thách thức bởi các quy định, quy trình mới luôn cần thời gian để triển khai và thực thi một cách thông suốt và hiệu quả.
Theo các chuyên gia, EPR không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp phát triển bền vững hơn. Việc thực hiện EPR sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của đối tác, từ đó có cơ hội tham gia sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Để có thông tin sâu sắc và đa dạng hơn về vấn đề này, Tạp chí Công Thương tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất: Gia tăng hiệu quả bảo vệ môi trường trong lĩnh vực công nghiệp”.
Tọa đàm nhằm góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của cộng đồng, doanh nghiệp trong vấn đề tối ưu hóa sản xuất kiểm soát hiệu quả các nguồn thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, nâng cao hiệu quả thực thi các quy định của pháp luật trong công tác bảo vệ môi trường.
Tọa đàm có sự tham gia của các vị khách mời:
- Ông Nguyễn Thành Yên, Phó trưởng Phòng chính sách pháp chế, Cục môi trường - Bộ Nông nghiệp và Môi trường
- Ông Phạm Sinh Thành, Chuyên viên chính - Phòng Môi trường Công Thương - Cục kỹ thuật An toàn và môi trường Công nghiệp, Bộ Công Thương
- TS. Lương Chí Hiếu - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển - Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam.
Tại Tọa đàm, đại diện cơ quan quản lý Nhà nước, chuyên gia, doanh nghiệp sẽ tập trung trao đổi, thảo luận về các vấn đề: Phân tích, nâng cao nhận thức về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất trong sản xuất công nghiệp; xu thế hiện nay trong việc quản lý chất thải cũng như định hướng trong công tác quản lý hiệu quả chất thải từ quá trình sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực Công Thương; Những điểm nghẽn trong hoạt động tái chế chất thải hiện nay, khuyến nghị các giải pháp nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp tái chế chất thải…; Đề xuất cơ chế, chính sách, và các khuyến nghị từ chuyên gia nhằm đáp ứng hiệu quả những quy định pháp luật liên quan đến môi trường, EPR góp phần nâng cao hiệu quả thực thi với đích đến cuối là giảm thiểu rác thải, tiết kiệm tài nguyên, góp phần hiện thực hóa các cam kết quốc tế của Việt Nam trong bảo vệ môi trường.
