Tại Hội nghị Hội nghị trực tuyến triển khai các giải pháp cấp bách khống chế dịch tả lợn châu Phi tổ chức sáng 4/3/2019 tại Hà Nội, nhấn mạnh đến tinh thần khẩu hiệu "chống dịch như chống giặc”, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Chủ tịch Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước Thủ tướng về kết quả phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi tại địa phương mình quản lý.
Hội nghị Hội nghị trực tuyến triển khai các giải pháp cấp bách khống chế dịch tả lợn châu Phi tổ chức sáng 4/3/2019 tại Hà Nội
Kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển lợn
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), chỉ trong vòng 1 tháng, tính đến ngày 3/3, dịch tả lợn châu Phi đã được phát hiện tại 202 hộ chăn nuôi thuộc 7 tỉnh, thành phố trên cả nước, bao gồm: Hưng Yên, Thái Bình, Hải Phòng, Thanh Hóa, Hà Nội, Hà Nam và Hải Dương.
Trong đó, tổng số lợn đã mắc bệnh phải tiêu hủy là hơn 4.200 con, tương đương với trọng lượng 297 tấn.
Nghiên cứu dịch tễ cho thấy, có 3 nguyên nhân chính khiến bệnh dịch tả lợn châu Phi lây lan: 46% là do phương tiện vận chuyển và do con người không thực hiện vệ sinh, phun thuốc khử trùng tiêu độc; 34% là do sử dụng thức ăn thừa và 19% còn lại là do vận chuyển lợn sống và các sản phẩm của lợn giữa các vùng.
Do vậy, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị trước mắt cần đẩy mạnh kiểm soát chặt chẽ tình trạng vận chuyển lợn từ Bắc vào Nam, song song với rà soát và tăng cường nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch và đảm bảo tính công khai, minh bạch, chống tiêu cực; tránh tình trạng khai khống trong tiêu hủy lợn dịch; chống thất thoát, lãng phí hoặc lợi dụng chính sách.
Đề xuất tăng giá hỗ trợ thịt lợn bệnh
Tốc độ lây lan nhanh của căn bệnh này được cho là do dịch tả lợn châu Phi không lây nhiễm, đặc biệt không gây bệnh ở người, khiến người nông dân có phần chủ quan.
Cùng với đó, lợn hơi được giá vào các tháng cuối năm 2018 cũng làm người chăn nuôi lợn chỉ nhìn thấy lợi ích kinh tế trước mắt nên không khai báo khi phát hiện dịch bệnh, thậm chí còn gọi thương lái để bán, vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ lợn chết, bệnh, lợn không rõ nguồn gốc, làm cho dịch bệnh càng rơi vào tình trạng bùng phát và lây lan mạnh, khó kiểm soát.
Năm 2018, sản lượng thịt lợn hơi đạt 3,82 triệu tấn, chiếm 72% sản phẩm thịt các loại, tăng 2,2% so với năm 2017.
Hiện nay, cả nước có 2,5 triệu hộ chăn nuôi lợn với tổng đàn là 13,8 triệu con, chiếm tỷ lệ 49% tổng đàn.
Số trang trại chăn nuôi lợn là 10.167 trang trại (năm 2017) với tổng số là 14,4 triệu con lợn, chiếm tỷ lệ 51% tổng đàn.
Bộ NN&PTNT cho biết, hiện nay, các hộ chăn nuôi có lợn buộc phải tiêu hủy được hỗ trợ mức giá theo quy định là 38.000 đồng/kg lợn hơi, thấp hơn so với giá thị trường, có nhiều nơi thậm chí chỉ hỗ trợ khoảng 27.000 đồng/kg, trong khi thủ tục hỗ trợ lại khá phức tạp và mất nhiều thời gian.
Vì vậy, Bộ NN-PTNT kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ đưa vào Nghị quyết phiên họp thường kỳ của Chính phủ cho phép hỗ trợ 80% giá thị trường đối với lợn con, lợn thịt và tăng gấp 1,5 đến 1,8 lần đối với lợn nái và lợn đực giống buộc phải tiêu hủy; bỏ điều kiện phải khai báo và có xác nhận của UBND cấp xã khi nuôi lợn vì không khả thi; kinh phí lấy từ quỹ phòng, chống thiên tai của địa phương.
Đặc biệt, Bộ cho rằng tả lợn châu Phi là bệnh không lây nhiễm, không gây bệnh ở người nên người tiêu dùng toàn quốc nên tỉnh táo, tránh việc vì dịch bệnh mà hoàn toàn quay lưng lại với các sản phẩm thịt lợn có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, an toàn và bảo đảm chất lượng khác đang được lưu thông trên thị trường.
Toàn hệ thống chính trị chung tay khống chế dịch bệnh
Người đứng đầu Chính phủ cũng yêu cầu các cấp, các ngành phải làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền để không gây hoang mang, bán tháo lợn, cần vận động người chăn nuôi cam kết và thực hiện 5 không: không giấu dịch; không mua bán, vận chuyển lợn bệnh, lợn chết; không giết mổ, tiêu thụ thịt lợn bệnh, lợn chết; không vứt lợn chết ra môi trường; không sử dụng thức ăn dư thừa chưa qua xử lý nhiệt.
Cũng tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, cần huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để tổ chức ngăn chặn, khống chế dịch tả lợn châu Phi, đặc biệt các ngành Công an, Quân đội, Ban chỉ đạo 389, lực lượng quản lý thị trường, cơ quan hải quan các cấp,... cần chú ý siết chặt tình trạng buôn bán, vận chuyển lậu lợn, sản phẩm lợn.
Đồng thời, sẵn sàng tham gia ứng phó, hỗ trợ việc xử lý ổ dịch, tiêu hủy lợn khi dịch bệnh lây lan diện rộng, tiêu hủy lợn với số lượng lớn và chỉ đạo các Bộ, ngành thành lập các Đoàn công tác đến các địa phương để kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các nội dung của Chỉ thị số 04/CT-TTg và công tác phòng, chống dịch bệnh tại các địa phương và các văn bản của Bộ NN&PTNT.
Trước đó, để phòng chống và ngăn chặn sự lây lan dịch tả này, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) đã ban hành Công văn số 325/TCQLTT-CNV ngày 20 tháng 2 năm 2019 đề nghị Cục QLTT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường phối hợp với cơ quan liên quan trên địa bàn thuộc ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Y tế tăng cường kiểm tra việc vận chuyển, kinh doanh lợn, thịt lợn và sản phẩm từ lợn, tập trung lực lượng cho công tác chống dịch, trực tiếp điều động cán bộ tham gia Ban Chỉ đạo, Tổ công tác phòng chống dịch và tham gia các chốt kiểm dịch tại các đầu mối giao thông do UBND tỉnh thành lập.
Hiện nay, các Đội QLTT huyện, thành phố đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trên địa bàn để theo dõi nắm bắt tình hình, tăng cường kiểm tra tại các đầu mối giao thông, các điểm thu gom, tập kết, trung chuyển thịt lợn và các sản phẩm từ thịt lợn, chú trọng vào các địa bàn đông dân cư, các khu công nghiệp nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi kinh doanh, vận chuyển thịt lợn, sản phẩm từ thịt lợn, nhập lậu, không rõ nguồn gốc, chưa qua kiểm dịch…
Bệnh dịch lợn tả châu Phi có cơ chế lây qua đường tiếp xúc với máu, dịch nhầy của lợn bệnh. Lợn bị bệnh có biểu hiện là sốt rất cao, chết từ từ chứ không chết đồng loạt như các loại bệnh lây qua đường hô hấp. Hiện nay, lợn mắc bệnh có tỷ lệ chết 100% vì chưa có thuốc chữa.
Theo thông tin từ Tổ chức Thú y thế giới (OIE), tính từ năm 2017 đến ngày 18/2/2019, đã có 20 quốc gia báo cáo bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP). Tổng cộng đã có hơn 1,08 triệu con lợn buộc phải tiêu hủy.
Từ ngày 3/8/2018 đến ngày 18/2/2019, Trung Quốc thông báo tổng cộng có 105 ổ DTLCP xuất hiện tại 25 tỉnh (trong đó có nhiều ổ dịch xảy ra tại tỉnh Vân Nam và Quảng Đông gần biên giới với Việt Nam). Tổng cộng đã có hơn 950.000 con lợn các loại buộc phải tiêu hủy.
