Xúc tiến xuất khẩu góp phần phục hồi và phát triển kinh tế

Diễn đàn với chủ đề “Xúc tiến xuất khẩu góp phần phục hồi và phát triển kinh tế” nhằm trao đổi những nhận định về cơ hội thị trường, nhu cầu hỗ trợ xúc tiến thương mại (XTTM) của doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và của các địa phương cũng như các giải pháp xúc tiến xuất khẩu hiệu quả trong các năm tiếp theo nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, phục hồi sản xuất, duy trì và phát triển xuất khẩu bền vững trong bối cảnh bình thường mới.

Đây là hoạt động thường niên do Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tổ chức nhằm tạo kênh trao đổi giữa cơ quan quản lý nhà nước với các chủ thể tham gia xúc tiến xuất khẩu, các chuyên gia trong nước, quốc tế và đại diện các tổ chức thương mại quốc tế.

Xuất khẩu bứt phá trong gian khó

Khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh nhận định, năm 2021 là một năm đầy khó khăn đối với mọi lĩnh vực của nền kinh tế trong đó có xuất khẩu nói chung và các hoạt động xúc tiến xuất khẩu nói riêng do tác động nặng nề của dịch bệnh COVID-19. Tuy nhiên, nhờ sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt của các Bộ, ngành, chính quyền địa phương, sự chủ động vượt khó của cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức XTTM, hoạt động XTTM đã chuyển đổi mạnh mẽ.

Tính đến hết tháng 11 tháng năm 2021, tổng kim ngạch xuất-nhập khẩu đạt 602 tỷ USD tăng 22.8% so với cùng kỳ, trong đó kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 11 tháng đạt 301,73 tỷ USD, tăng 18,3% so với cùng kỳ năm trước. Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2021 ước đạt khoảng 331,1 tỷ USD, tăng 17,2% so với năm 2020.

Đặc biệt, trong năm 2021, hoạt động XTTM đã có sự đổi mới mạnh mẽ về phương thức. Trong điều kiện hết sức khó khăn do tác động của dịch bệnh, Bộ Công Thương đã phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội nỗ lực nghiên cứu, ban hành kịp thời cơ chế hỗ trợ XTTM, thử nghiệm và nhân rộng các mô hình, phương thức XTTM mới dựa trên việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Nhờ đó, các hoạt động XTTM được duy trì và triển khai mạnh mẽ trong năm qua và được cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận đánh giá cao.

Báo cáo tại diễn đàn, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho hay, hoạt động XTTM với nòng cốt là Chương trình cấp quốc gia về XTTM đã hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh XTTM. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, ngân sách dành cho Chương trình bị cắt giảm. Nhiều đề án xúc tiến xuất khẩu triển khai tại nước ngoài phải hủy hoặc chuyển sang phương thức thực hiện trực tuyến.

Năm 2021, Bộ Công Thương trực tiếp triển khai, hướng dẫn, phối hợp các địa phương tổ chức trên 1.000 hội nghị trực tuyến hoặc kết hợp trực tiếp và trực tuyến trên cả nước, hàng triệu phiên giao thương trực tuyến, hỗ trợ hàng triệu lượt doanh nghiệp thực hiện XTTM trực tuyến. Bên cạnh đó, việc tham gia hoặc tổ chức các hội chợ, triển lãm trong nước và quốc tế cũng được Bộ Công Thương tổ chức trên môi trường số.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc của các Bộ ngành, chính quyền địa phương, sự nỗ lực của các tổ chức XTTM và của cả cộng đồng doanh nghiệp, hoạt động XTTM đã chuyển đổi mạnh mẽ, thích ứng với điều kiện mới, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc kết nối, khai thác thị trường xuất khẩu, qua đó góp phần hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, duy trì và đẩy mạnh xuất khẩu góp phần phát triển kinh tế trong giai đoạn bình thường mới.

Cục trưởng Vũ Bá Phú khẳng định, XTTM trên môi trường số đã trở thành giải pháp có hiệu quả để hỗ trợ doanh nghiệp kết nối với thị trường trong bối cảnh dịch bệnh, đồng thời cũng là một phương thức trong thời gian tới phù hợp với tiến trình chuyển đổi số quốc gia và xu thế thương mại quốc tế.

Kết quả của hoạt động XTTM trên môi trường số đã giúp doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam tiết kiệm chi phí, tăng tốc độ, rút ngắn khoảng cách và thời gian, đồng thời tăng phạm vi và số lượng tiếp cận thị trường, khách hàng tiềm năng, qua đó đóng góp vào thành tích xuất khẩu tích cực của cả nước trong hai năm qua.

Còn nhiều không gian cho tăng trưởng xuất khẩu

Ngay tại Diễn đàn, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cũng thẳng thắn nhận định, hoạt động XTTM vẫn còn nhiều khoảng trống đòi hỏi chúng ta phải nỗ lực hơn để nâng cao hiệu quả, để duy trì và phát triển xuất nhập khẩu bền vững dựa trên các kế hoạch XTTM trung hạn, có tính căn cơ, để vừa tận dụng được cơ hội thị trường quốc tế phục hồi sau đại dịch COVID-19, vừa phù hợp với năng lực tham gia và nguồn lực của chúng ta.

Chia sẻ về tiềm năng xuất khẩu sang thị trường EU, ông Bartosz Cieleszynsky, Bí thư Thứ Nhất/Phó Ban Thương mại Phái đoàn EU tại Việt Nam cho rằng, Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực từ tháng 8/2020 đã trở thành một công cụ quan trọng trong việc hỗ trợ liên kết thương mại song phương của hai nền kinh tế.

Một năm thực hiện EVFTA đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này và đây cũng có thể coi là một công cụ quan trọng giúp các nhà xuất khẩu từ châu Âu và Việt Nam vượt qua những trở ngại do sự bùng phát của Covid-19 và gián đoạn cung ứng toàn cầu.

Ông Bartosz Cieleszynsky lưu ý, thị trường 500 triệu dân của châu Âu rất có tiềm năng nhưng có những đòi hỏi khắt khe về tính tuân thủ. Các tiêu chuẩn của thị trường châu Âu rất cao nhưng người tiêu dùng sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho ác sản phẩm chất lượng. Ông cũng kêu gọi các doanh nghiệp chủ động hơn và thích ứng với thị trường mới để có thể biến thách thức thành cơ hội.

Đại diện cho khối Sở Công Thương địa phương, bà Trần Thị Phương Lan - Quyền Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội, đề xuất, để đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu của thành phố, Bộ Công Thương kịp thời tháo gỡ khó khăn về những vướng mắc liên quan đến chính sách xuất nhập khẩu và chính sách phát triển hạ tầng logistics để thành phố triển khai hiệu quả, đúng tiến độ các dự án hỗ trợ phát triển thương mại.

Đồng thời, tăng cường phối hợp tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại vào thị trường nước ngoài theo hình thức trực tiếp và trực tuyến vào thị trường truyền thống và tiềm năng.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hoài Nam - Phó tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến Thuỷ sản Việt Nam đề xuất, Bộ Công Thương tái khởi động các hoạt động tổ chức tham gia hội chợ truyền thống đã bị gián đoạn. Tăng cường các hoạt động trực tuyến B2B, tiếp cận các thị trường tiềm năng như Nga, Úc, Mexico… Tăng cường quảng bá cung cấp thông tin về ngành trong ứng dụng công nghệ thông tin.

Theo lãnh đạo Hiệp hội Thuỷ sản Việt Nam, hiện nay các doanh nghiệp thủy sản chưa có sự quan tâm đầy đủ cũng như đầu tư đúng mức đối với lĩnh vực này, một phần do chi phí đầu tư phải liên tục hàng năm, nguyên nhân khác là thiết nhân lực có chuyên môn IT, marketing trong lĩnh vực. Do đó, nếu có một cổng thông tin quốc gia để quảng bá những ngành xuất khẩu mũi nhọn chính là công cụ hỗ trợ thiết thực cho doanh nghiệp trong giai đoạn phát triển hậu Covid-19. Hiệp hội sẽ đóng vai trò chính trong cây dựng dữ liệu cũng như kết nối nhà cung cấp thông qua nền tảng cổng thông tin hiện có của hiệp hội sẽ đẩy mạnh và tạo sức mạnh cho việc quảng bá của ngành hiệu quả hơn.

Ghi nhận những kiến nghị của các đại diện, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho rằng, để làm tốt công tác XTTM trong năm tới, đầu tiên là cần để doanh nghiệp ý thức hơn nữa đến việc tạo ra các sản phẩm xanh, sạch, được sản xuất theo phương thức bền vững nhất và coi lợi ích của người tiêu dùng là tối thượng. 

Ngoài ra, cần chú trọng đến đảm bảo cân đối cán cân thương mại, việc đẩy mạnh xúc tiến xuất khẩu cũng nên đi đôi với xúc tiến nhập khẩu. Hơn nữa, phải quan tâm đến môi trường pháp lý của chuyển đổi số, chú ý đến phương tiện và mô hình chuyển đổi số, đặc biệt là chú trọng đào tạo kỹ năng cho doanh nghiệp để đi lên trong môi trường số. Cùng với đó là chú trọng cải cách thủ tục hành chính, thuế nhập khẩu... tạo tiền đề cho công tác XTTM ngày càng hiệu quả.

Những thông tin trao đổi tại diễn đàn không chỉ hữu ích cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc phát triển chiến lược kinh doanh, đa dạng hóa thị trường xuất - nhập khẩu, xây dựng, phát triển, quảng bá thương hiệu trên thị trường tiềm năng mà còn gợi mở nhiều định hướng, giải pháp cho chính quyền các địa phương, hiệp hội ngành hàng trong việc nâng cao khả năng cung cấp hoạt động hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp khôi phục sản xuất kinh doanh, phát triển xuất khẩu bền vững trong thời gian tới.