Không chỉ là món ăn được ưa thích tại Hà Nội, chả cá Lã Vọng đã thành một thương hiệu ẩm thực toàn cầu. Năm 2003, tác giả Patricia Schultz đã đưa Nhà hàng Chả Cá Lã Vọng ở Hà Nội vào cuốn sách 1.000 nơi nên biết trước khi chết (1.000 places to see before you die), sau đó trở thành sách bán chạy nhất theo xếp hạng của tờ New York Times. Cuối năm 2003, hãng tin Mỹ MSNBC xếp Nhà hàng Chả Cá Lã Vọng Hà Nội ở vị trí thứ 5 trong 10 nơi nên biết trước khi qua đời cùng với chín địa danh, lễ hội nổi tiếng khác trên thế giới.
Món chả cá xuất phát từ gia đình họ Đoàn tại số nhà 14 phố Chả Cá (trước đây là phố Hàng Sơn). Vào những năm thời kỳ Pháp thuộc, ở số 14 Hàng Sơn có một gia đình họ Đoàn sinh sống, họ thường lấy nhà mình làm nơi cưu mang nghĩa quân Đề Thám. Chủ nhà hay làm một món chả cá rất ngon đãi khách, lâu dần thành quen, những vị khách ấy đã giúp gia đình mở một quán chuyên bán món ăn ấy, vừa để nuôi sống gia đình, vừa làm nơi tụ họp.
Lâu dần, hai tiếng 'Chả Cá' được gọi thành tên phố. Trong nhà hàng luôn bày một ông Lã Vọng - Khương Tử Nha ngồi bó gối câu cá - biểu tượng của người tài giỏi nhưng đang phải đợi thời. Vì thế khách ăn quen gọi là Chả cá Lã Vọng, ngày nay trở thành tên nhà hàng và cũng là của món ăn. Bí quyết làm chả cá chỉ truyền lại cho người con cả họ Đoàn.
Nguyên liệu cá làm chả thường là cá lăng tươi. Đây là loại cá ít xương, ngọt thịt và thơm, đặc biệt nhất và cũng vô cùng hiếm hoi là chả làm từ cá Anh Vũ. Không có cá lăng thì có thể dùng đến cá nheo, cá quả, nhưng cá nheo thì thịt bở hơn và cá quả thì nhiều xương dăm hơn nên không ngon bằng cá lăng.
Cá được lọc hai bên sườn, thái bản, ướp với nước riềng, nghệ, mẻ, hạt tiêu và nước mắm theo phương cách bí truyền. Cá ướp ít nhất 2 giờ đồng hồ rồi kẹp vào vỉ có quết một lớp mỡ cho đỡ dính, nướng sơ qua trên than hoa, như vậy cá vừa vàng lại vừa có mùi thơm dịu đặc trưng.
Người nướng phải khéo sao cho cá chín vàng đều hai bên sau đó gỡ ra bát, rưới mỡ đang sôi lên trên. Ăn chả phải ăn nóng, kèm với bánh đa nướng hay bún rối, lạc rang, rau mùi, húng láng, thì là, hành củ tươi chẻ nhỏ chấm với mắm tôm, vắt nhiều chanh tươi đánh sủi lên rồi tra thêm một chút tinh cà cuống, thêm vài giọt rượu trắng.
Thưởng thức món chả cá chúng ta có hai cách ăn phổ biến: Thứ nhất, cho cá đã nướng vào chảo mỡ, bỏ hành và rau thì là vào. Khi rau chín tái thì gắp ra ăn với bún, rau thơm, đậu phộng rang và mắm tôm đã pha chế theo cách cho một ít bún vào bát, cho rau và một vài miếng chả cá lên trên, rắc ít lạc rang, rưới chút mắm tôm rồi trộn ăn. Khi ăn mùi mắm tôm quyện với vị ngọt của cá, mùi rau và vị bùi của lạc rang. Do có nhiều mỡ nên khi ăn phải kèm theo cuống hành tươi chẻ nhỏ ngâm qua dấm pha loãng.
Cách thứ hai đó là cho chả cá, hành và rau vào bát, rưới nước mỡ đang sôi và dùng ngay, có thể ăn kèm với bánh đa nướng. Cách ăn này làm vừa đủ ăn nếu không cá sẽ nguội, mất ngon.
Không quá cao sang hay đắt đỏ nhưng cách chế biến tinh tế và khéo léo đã tạo nên “thương hiệu” chả cá vẫn tồn tại và gắn bó với người dân Hà Nội suốt từ thế hệ này sang thế hệ khác, một món ăn mà người Hà Nội vẫn luôn tự hào đem ra đãi khách phương xa và cũng là niềm tự hào của văn hóa ẩm thực Việt Nam.
