Việt Nam với dân số gần 100 triệu người và đời sống kinh tế ngày càng được nâng cao, đây là thị trường tiềm năng đối với các ngành công nghiệp thời trang, trong đó có ngành da - giày.
Theo ước tính của Hiệp hội Da giầy - Túi xách Việt Nam (LEFASO), năm 2019 tiêu thụ giầy dép tại Việt Nam đạt khoảng 190 triệu đôi (bình quân 1,9 đôi/người) và tiếp tục tăng do thu nhập đầu người tại Việt Nam tăng nhanh trong mấy năm qua.
Hàng giả, hàng nhái tràn lan
Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký LEFASO cho biết, trong những năm gần đây, các doanh nghiệp da giày trong nước đã hướng về thị trường nội địa và đã có bước phát triển đáng kể.
Nhiều doanh nghiệp đã mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ, thiết bị và tăng cường khâu thiết kế mẫu, tạo ra nhiều sản phẩm hợp thời trang, phù hợp nhu cầu của người tiêu dùng trong nước. Cùng với đó, chất lượng và kiểu dáng sản phẩm sản xuất trong nước ngày càng nâng cao, từng bước đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng trong nước.
Tuy nhiên, Tổng Thư ký LEFASO cho rằng, thị trường giầy dép nội địa hiện có một nghịch lý. Việt Nam là nước xuất khẩu giầy dép đứng thứ hai thế giới (sau Trung Quốc), với số lượng xuất khẩu năm 2019 trên 1,2 tỷ đôi đạt kim ngạch 18 tỷ USD, nhưng chúng ta vẫn phải nhập khẩu trên 100 triệu đôi giày dép các loại, trị giá gần 1 tỷ USD, chiếm 60% nhu cầu tiêu thụ trong nước.
Lý giải nghịch lý này, bà Phan Thị Thanh Xuân cho biết, do các doanh nghiệp da giày lớn trong nước và doanh nghiệp FDI chưa quan tâm phát triển thị trường nội địa song song với phát triển xuất khẩu. Bên cạnh đó, còn do tình trạng hàng giả, hàng nhái tràn lan tại thị trường trong nước hiện nay.
Thêm vào đó, với mức thuế nhập khẩu 0% đối với hàng hóa lưu thông nội khối ASEAN và giữa ASEAN với Trung Quốc, các nước ASEAN và Trung Quốc đã đẩy mạnh xuất khẩu giầy dép và túi xách vào Việt Nam, tăng sức ép cạnh tranh đối với sản phẩm Việt Nam ngay tại thị trường trong nước.
Hiện nay các sản phẩm cấp thấp, trung bình và hàng “không thương hiệu” của Trung Quốc hiện có mặt ở khắp nơi trong nước, mặc dù chất lượng không cao nhưng giày Trung Quốc dễ bán vì sản phẩm đa dạng, phong phú về kiểu mẫu, đặc biệt giá rẻ do nhập khẩu tiểu ngạch, bà Xuân dẫn chứng.
Ngoài ra, một số lượng lớn hàng giầy dép, túi xách là hàng giả, hàng nhái các thương hiệu nổi tiếng được nhập vào Việt Nam bán với giá rất rẻ, gây thiệt hại cho chủ thương hiệu quốc tế và cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu giày Việt.
Nhiều cửa hàng tại Hà Nội và các thành phố lớn trong nước bày bán những sản phẩm đính nhãn mác thương hiệu giầy thời trang nổi tiếng thế giới như Nike, Adidas, Converse, Vans… có chất lượng và nguồn gốc không rõ ràng, rất khó phân biệt giữa giày nhái và giầy thật.
Hiện nay, tình trạng hàng nhái cũng xảy ra thường xuyên đối với các thương hiệu trong nước sản xuất có uy tín và đang bán chạy trong nước, gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp này.
Một số nhà sản xuất trong nước cố tình làm hàng giả, đặt nhãn hàng hóa có tên gọi gần giống với nhãn hàng của những thương hiệu uy tín để gây sự nhầm lẫn với người tiêu dùng.
Nhất là thủ đoạn bóc nhãn xuất xứ từ nước ngoài và ghi xuất xứ sản phẩm Việt Nam (Made in Vietnam), để gian lận thương hiệu xuất khẩu vào Mỹ và các nước có FTA với Việt Nam, gây mất uy tín cho sản phẩm da giầy xuất khẩu của Việt Nam.
Cùng với sự phát triển của thương mại điện tử, hàng giả, hàng nhái thương hiệu giày dép, túi xách của Việt Nam và của nước ngoài được tiêu thụ ngày càng nhiều qua các shop online, rất khó có thể ngăn chặn hết được.
Cần sự đồng lòng của cơ quan quản lý-người dân-doanh nghiệp
Chia sẻ giải pháp ngăn chặn hàng giả hàng nhái trong lĩnh vực da giày, bà Xuân cho biết, thời gian qua, lực lượng quản lý thị trường tại các địa đã tăng cường thanh tra, kiểm soát thị trường thường xuyên, nhằm ngăn chặn tình trạng sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng.
Cùng với đó, Bộ Công Thương dự kiến triển khai hệ thống quản lý và giải quyết phản ánh, khiếu nại, tranh chấp của các doanh nghiệp đối với những vi phạm về sản xuất và tiêu thụ hàng giả, hàng nhái tại các cửa hàng và cả bán hàng trên thương mại điện tử; đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh ký cam kết “Nói không với hàng giả, hàng nhái”, bà Phan Thị Thanh Xuân thông tin.
Ngoài ra, về phía LEFASO, để ngăn chặn việc sản xuất, kinh doanh hàng giả, Hiệp hội LEFASO cũng đã phát động “Chương trình bình chọn Thương hiệu giày dép, túi xách uy tín năm 2019”. Tại Lễ công bố tổ chức tháng 11/2019 Chương trình đã chọn được 18 thương hiệu giầy dép, túi xách thương hiệu Việt có uy tín năm 2019. Hiệp hội dự kiến tổ chức hoạt động bình chọn thương hiệu da giầy uy tín theo định kỳ 2-3 năm/lần.
Đối với các doanh nghiệp, LEFASO khuyến cáo, ngoài những cải tiến về chất lượng, mẫu mã và giảm giá thành nhằm đưa sản phẩm dễ dàng tiếp cận với người tiêu dùng trong nước, các doanh nghiệp da giầy Việt Nam cũng cần có ý thức bảo vệ thương hiệu là tài sản sở hữu trí tuệ của mình, thông qua thực hiện ngay thủ tục đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ tại Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam và tại các cơ quan đăng ký quyền sở hữu trí tuệ tại các nước là thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp.
Đối với các nhãn hiệu đã đăng ký bảo hộ độc quyền, Hiệp hội LEFASO cũng cho rằng, doanh nghiệp cần có các thông tin cung cấp cho khách hàng để nhận biết phân biệt hàng giả, hàng nhái, tránh để các đối tượng lợi dụng trục lợi.
Ngoài ra, doanh nghiệp có thể nghiên cứu sử dụng các tem chống giả QR code iCheck được dán trên sản phẩm để bảo vệ thương hiệu và người tiêu dùng.
Về phía người tiêu dùng, cần tự nâng cao kiến thức của mình, chọn mua các mặt hàng có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để góp phần ngăn chặn nạn hàng giả.
