Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9/2021 giảm 0,62% so với tháng 8/2021, tăng 1,88% so với tháng 12/2020 và tăng 2,06% so với cùng kỳ năm 2020. Tính chung 9 tháng năm 2021, CPI tăng 1,82% so với cùng kỳ năm 2020, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016.
Trong đó, 6 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng gồm: Nhóm đồ uống và thuốc lá có mức tăng cao nhất là 0,17%, chủ yếu do giá thuốc lá tăng 0,48% khi chi phí vận chuyển tăng và nguồn cung hạn chế. Nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,09% do nhu cầu sử dụng các thiết bị tủ lạnh; máy vi tính và phụ kiện; máy in, máy chiếu, máy quét tăng cao trong giai đoạn giãn cách xã hội. Nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,03% do dịch Covid-19 diễn biến nhanh và phức tạp, các địa phương đẩy nhanh tốc độ tiêm vắc-xin phòng chống dịch nên nhu cầu mua các loại thuốc, dụng cụ y tế tăng làm giá thuốc các loại tăng 0,11%. Nhóm may mặc, mũ nón, giày dép; Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch; Nhóm hàng hóa và dịch vụ khác lần lượt tăng 0,02%; 0,01%; 0,02%.
5 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá giảm gồm: Nhóm giáo dục có mức giảm nhiều nhất với 2,89%, nguyên nhân chính là do một số địa phương thực hiện miễn, giảm học phí năm học 2021-2022 trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp làm cho chỉ số giá nhóm dịch vụ giáo dục giảm 3,35%. Nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 1,99% chủ yếu do giá tiền thuê nhà giảm 1,99% để hỗ trợ người dân trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội. Bên cạnh đó, giá điện giảm tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg và thời tiết sang thu nên nhu cầu tiêu dùng điện, nước giảm làm giá điện sinh hoạt giảm 4,96% và giá nước sinh hoạt giảm 1,66%.
Tiếp đến là nhóm giao thông giảm 0,16%, mặc dù giá xăng, dầu được điều chỉnh tăng vào ngày 10/9/2021 và ngày 25/9/2021 nhưng do ảnh hưởng của đợt điều giảm vào ngày 26/8/2021 nên chỉ số giá xăng tháng 9/2021 giảm 0,38%, giá dầu diezen giảm 0,39%. Giá ô tô đã qua sử dụng giảm 0,74% do các đại lý kinh doanh gặp khó khăn về tài chính nên giảm giá nhiều loại xe. Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,16% do nguồn cung dồi dào, trong đó: Lương thực tăng 0,12%; thực phẩm giảm 0,3%; ăn uống ngoài gia đình tăng 0,04%. Nhóm bưu chính viễn thông giảm 0,06%, tập trung giảm ở giá điện thoại di động và máy tính bảng.
Theo Tổng cục Thống kê, tính chung quý III/2021, CPI tăng 0,93% so với quý II/2021 và tăng 2,51% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó giao thông tăng 13,68% so với cùng kỳ năm 2020; nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 3,46%; giáo dục tăng 2,31%; đồ uống và thuốc lá tăng 1,9%; hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,99%; may mặc, mũ nón và giày dép tăng 0,86%; thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,62%; thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,17%; hàng hóa và dịch vụ khác tăng 1,3%. Có 2 nhóm có chỉ số giá giảm so với cùng kỳ năm trước là văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,91%; bưu chính viễn thông giảm 0,86%.
Nguyên nhân chủ yếu làm CPI 9 tháng năm 2021 tăng so với cùng kỳ năm 2020 là do giá xăng dầu trong nước tăng 24,8% so với cùng kỳ năm 2020, giá gas tăng 21,7%. Giá dịch vụ giáo dục tăng 3,76% so với cùng kỳ năm 2020 do ảnh hưởng từ đợt tăng học phí năm học mới 2020-2021 theo lộ trình của Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ. Bên cạnh đó, giá gạo tăng 6,47% so với cùng kỳ năm 2020 do giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu, nhu cầu tiêu dùng trong dịp Tết Nguyên đán tăng và nhu cầu tích lũy của người dân trong thời gian giãn cách xã hội. Giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 6,3% so với cùng kỳ năm trước do giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào.
Bên cạnh đó, tồn tại một số yếu tố góp phần kiềm chế tốc độ tăng CPI 9 tháng năm 2021 là giá các mặt hàng thực phẩm giảm 0,29% so với cùng kỳ năm 2020. Chính phủ triển khai các gói hỗ trợ cho người dân và người sản xuất gặp khó khăn do dịch Covid-19 như gói hỗ trợ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã giảm giá điện, tiền điện cho khách hàng trong quý II/2020 (bắt đầu giảm từ tháng 5/2020), quý IV năm 2020 (được thực hiện vào tháng 1/2021) và giảm giá điện, tiền điện cho người dân tại các địa phương thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg tại kỳ hóa đơn tháng 8, 9/2021 nên giá điện sinh hoạt bình quân 9 tháng năm 2021 giảm 0,99% so với cùng kỳ năm 2020.
Ngoài ra, nhu cầu đi lại, du lịch của người dân giảm do ảnh hưởng của dịch Covid-19 làm giá vé máy bay giảm 20,91% so với cùng kỳ năm 2020; giá du lịch trọn gói giảm 2,69%. Các cấp, các ngành tích cực triển khai thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để ngăn chặn diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 và ổn định giá cả thị trường.
