Sáng ngày 30/5/2025, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 5/2025 với chủ đề “Xúc tiến thương mại đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, khai thác các thị trường FTA cho sản phẩm dệt may và da giầy Việt Nam”.
Hội nghị Giao ban Xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 5/2025 được tổ chức trực tiếp kết hợp trực tuyến dưới sự chủ trì của Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Vũ Bá Phú, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho đại biểu từ các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, các cơ quan và doanh nghiệp liên quan từ 63 tỉnh, thành trên cả nước tham gia.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Cục trưởng Vũ Bá Phú chia sẻ, Hội nghị giao ban là cơ hội để các doanh nghiệp lắng nghe đại diện các thương vụ trao đổi chuyên sâu về cơ hội và thông tin thị trường. Đồng thời, về phía đại diện ngành dệt may và da giày trình bày những khó khăn, thách thức hiện tại, cùng với đó là các yêu cầu cụ thể đối với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài nhằm nhận được sự hỗ trợ kịp thời trong công tác xúc tiến xuất khẩu.
Tiềm năng mở rộng ở các thị trường mới nổi, các thị trường FTA
Từ góc độ hiệp hội ngành hàng, bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso) và ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) đều khẳng định vị thế vững chắc của Việt Nam trên bản đồ dệt may, da giày thế giới.
Với ngành da giày, Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về sản xuất (1,4 tỷ đôi/năm) và là nước xuất khẩu thứ 2 toàn cầu, với 95% sản lượng cho xuất khẩu. Mặc dù chỉ xếp thứ 19 về tiêu thụ và nhập khẩu nhưng Việt Nam là điểm đến sản xuất của 10 thương hiệu giày hàng đầu, minh chứng cho sự tham gia sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngành đã ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu 16% trong 4 tháng đầu năm 2025, với các doanh nghiệp Việt Nam chiếm 28% thị phần, tăng mạnh so với trước đây khi các doanh nghiệp FDI thường chiếm ưu thế.
Ngành dệt may cũng là một trong những ngành sử dụng lao động lớn nhất cả nước, với hơn 16.800 doanh nghiệp và 1,8 triệu lao động. Trong 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu dệt may đạt 17,58 tỷ USD (tăng 9%), nhập khẩu 10,63 tỷ USD (tăng 4,7%), mang lại xuất siêu 6,95 tỷ USD.
Các thị trường xuất khẩu chủ lực của dệt may Việt Nam trong năm 2024 đạt tổng kim ngạch 43.572 triệu USD, tăng 10,18% so với năm 2023. Trong đó, Hoa Kỳ là thị trường lớn nhất với 16.645 triệu USD (38,2% tổng kim ngạch), tăng trưởng 11,89%. Tiếp theo là khu vực thị trường CPTPP (7.079 triệu USD, tăng 7,96%), EU (4.465 triệu USD, tăng 11,79%), Hàn Quốc (3.734 triệu USD, tăng 4,86%) và Trung Quốc (3.631 triệu USD, tăng 1,23%). Đặc biệt, xuất khẩu sang Liên bang Nga tăng đột phá 55,51%, cho thấy tiềm năng mở rộng sang các thị trường mới nổi.
Theo đại diện các Hiệp hội, ngành dệt may và da giày Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội thuận lợi. Nhu cầu của khách hàng đối với các sản phẩm chất lượng tốt đang duy trì ổn định. Các doanh nghiệp Việt Nam đã tích lũy bề dày kinh nghiệm sản xuất, cùng với đội ngũ lao động tay nghề cao, đảm bảo chất lượng sản phẩm đạt mức tầm trung trở lên, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển. Bên cạnh đó, với 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) đang có hiệu lực, Việt Nam sở hữu lợi thế cạnh tranh đáng kể về thuế quan tại nhiều thị trường lớn.
Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, ngành dệt may và da giày Việt Nam cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Tình hình bất ổn của kinh tế thế giới với dịch bệnh, xung đột địa chính trị, chủ nghĩa bảo hộ và biến động kinh tế toàn cầu, đang tác động trực tiếp đến cả chuỗi cung ứng lẫn nhu cầu tiêu dùng.
Một thách thức lớn khác là nguyên phụ liệu nhập khẩu còn chiếm tỷ trọng lớn. Điều này không chỉ gây rủi ro về chuỗi cung ứng mà còn ảnh hưởng đến khả năng tận dụng ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Chi phí lao động cũng đang có xu hướng tăng, nếu vượt ngưỡng 30% tổng chi phí sản xuất, doanh nghiệp có thể cân nhắc dịch chuyển sang các quốc gia có chi phí thấp hơn.
Đặc biệt, các hàng rào phi thuế quan ngày càng chặt chẽ, xu hướng "thời trang bền vững" thay thế "thời trang nhanh", cùng với các quy định khắt khe về sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải CO2,… ở các thị trường lớn như EU và Hoa Kỳ đang đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư lớn, kéo theo chi phí tăng cao.
Nâng cao năng lực cạnh tranh và đa dạng hóa thị trường
Từ những phân tích về cơ hội và thách thức, các đại biểu tham dự Hội nghị đã đưa ra nhiều kiến nghị và đề xuất quan trọng, tập trung vào các nhóm giải pháp chính nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và đa dạng hóa thị trường cho ngành dệt may và da giày.
Trước hết, việc nâng cao năng lực và chất lượng nguồn nhân lực được xem là yếu tố then chốt. Cụ thể, đại diện các Hiệp hội, doanh nghiệp nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đào tạo chuyên sâu về marketing và thiết kế, coi đây là hai kỹ năng cốt lõi giúp doanh nghiệp chuyển đổi từ hình thức gia công sang làm chủ sản phẩm và thương hiệu.
Để đạt được mục tiêu này, các ý kiến đề xuất mời các chuyên gia về nghiên cứu xu hướng thời trang, thị hiếu tiêu dùng và thiết kế sản phẩm đến Việt Nam để trực tiếp đào tạo và tư vấn. Song song đó, việc chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại là một xu thế tất yếu, đòi hỏi ứng dụng công nghệ để đảm bảo truy xuất nguồn gốc và minh bạch hóa thông tin sản phẩm, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.
Ngoài ra, việc chủ động nguồn cung nguyên phụ liệu và phát triển công nghiệp phụ trợ cần được ưu tiên. Nhiều ý kiến đồng thuận về sự cần thiết của việc đầu tư sản xuất nguyên phụ liệu, cụ thể là xây dựng các khu công nghiệp chuyên biệt. Mục tiêu của việc này là tăng tỷ lệ nội địa hóa, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu và tận dụng tối đa ưu đãi thuế từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Đồng thời, cần đảm bảo chất lượng và sự đa dạng nguồn cung bằng cách cân bằng giữa việc xây dựng nhà máy trong nước và việc nhập khẩu nguyên phụ liệu từ các thị trường truyền thống.
Tại Hội nghị, đại diện các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài đã trình bày những phân tích chuyên sâu về thị trường và các đối thủ cạnh tranh xuất khẩu. Thông tin chi tiết về các xu hướng chính tác động đến ngành dệt may và giày dép tại từng quốc gia. Đặc biệt, tập trung vào việc cung cấp thông tin về những thị trường tiềm năng bên cạnh những thị trường truyền thống, giúp các doanh nghiệp Việt Nam có cơ sở đánh giá lại năng lực và xây dựng kế hoạch tiếp cận thị trường mới hiệu quả.
Tổng kết Hội nghị, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Vũ Bá Phú nhấn mạnh cần tiếp tục khai thác hiệu quả các thị trường truyền thống, đồng thời tăng cường thâm nhập và khai thác các thị trường mới, đặc biệt là những thị trường có Hiệp định thương mại tự do (FTA).
Nhằm góp phần thực hiện những định hướng đó, các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài cùng với các đơn vị chuyên môn và hiệp hội, cần phối hợp chặt chẽ để triển khai những hoạt động xúc tiến thương mại thiết thực và hiệu quả, tăng cơ hội kết nối giao thương cho các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng...
