Điện Biên hiện có 21 di tích được xếp hạng, trong đó, nổi bật nhất là hệ thống di tích lịch sử chiến thắng Điện Biên Phủ. Quần thể di tích này là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá để phát triển du lịch. Bên cạnh đó, Điện Biên còn có địa hình đa dạng, cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, với hệ sinh thái núi, rừng, sông, suối, hang động, nguồn nước khoáng nóng tự nhiên.
Đặc biệt, với 19 dân tộc cùng chung sống đã tạo ra sự đa dạng về văn hóa, phong tục, tập quán của các dân tộc và nhiều lễ hội truyền thống tạo nên nguồn tài nguyên du lịch phong phú, thuận lợi cho việc phát triển các loại hình du lịch, đặc biệt là Điện Biên...
Hội đủ các điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng, thời gian qua, ngành du dịch Điện Biên tập trung phát triển hạ tầng du dịch. Một số mô hình Homestay nhằm phục vụ khách lưu trú, cung cấp dịch vụ ngủ nghỉ, ăn uống, trải nghiệm cho du khách được hình thành.
Các công trình phục vụ việc đón khách tại các bản, khôi phục các nghề thủ công truyền thống để sản xuất hàng lưu niệm, phục dựng các lễ hội truyền thống, đào tạo kỹ năng phục vụ khách cho người dân tại các bản được đầu tư, xây dựng.
Đồng thời, để phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững, ngoài việc đầu tư phát triển hạ tầng du lịch cộng đồng gắn với việc bảo tồn các giá trị tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn, lưu giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc, Điện Biên chú trọng tuyên truyền, tập huấn nâng cao ý thức của những người tham gia vào hoạt động du lịch, tạo cơ hội cho người dân làm chủ, đồng thời hưởng lợi từ tài nguyên văn hóa…
Chủ trương phát triển du lịch cộng đồng thời gian qua tại các bản văn hóa đã làm cho người dân hiểu được ý nghĩa của việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với phát triển kinh tế - xã hội, là điều kiện tốt để giao lưu văn hóa, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Nhiều hộ gia đình tại các bản văn hóa như Bản Mển (xã Thanh Nưa), Bản Ten (xã Thanh Xương), Bản Co Mỵ, Bản Hoong Lếch Cang (xã Thanh Chăn), Bản Che Căn, xã Mường Phăng (huyện Ðiện Biên)… đã chủ động và tham gia có hiệu quả vào các hoạt động như cải tạo nhà ở, khôi phục các nghề sản xuất hàng thủ công truyền thống, tham gia các hoạt động để đón và phục vụ khách du lịch…
Ngoài việc thu hút khách du lịch, nâng cao đời sống của người dân, hoạt động du lịch cộng đồng góp phần trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, hoạt động văn nghệ dân gian.
Thông qua các hoạt động đón khách du lịch, bản sắc văn hoá đồng bào các dân tộc được phát huy, các ngành nghề truyền thống được duy trì và phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá, các sinh hoạt văn hoá truyền thống như nghệ thuật; ca, múa, nhạc, lễ hội… được khôi phục và dần trở thành sản phẩm du lịch được khách du lịch tìm hiểu trải nghiệm.
Hiện nay mỗi bản đều có 1 đội văn nghệ và đầu bếp từ 15 - 20 người phục vụ khách có nhu cầu thưởng thức văn nghệ dân gian, ẩm thực. Nhiều hộ gia đình đã tổ chức phục vụ khách đến thưởng thức ẩm thực, giao lưu văn nghệ, mua đồ lưu niệm. Thu nhập của người tham gia trực tiếp đạt từ 50.000 - 100.000đ/người/đoàn khách.
Đến nay, hoạt động du lịch cộng đồng tại thu được một số kết quả đáng kể, góp phần làm thay đổi diện mạo của du lịch Điện Biên. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng, dù có nhiều lợi thế nhưng hoạt động du lịch cộng đồng ở Điện Biên vẫn còn nhiều hạn chế, như: Các dịch vụ về ẩm thực, văn nghệ còn trùng lặp, chưa phong phú, đa dạng; đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch thiếu đồng bộ, vệ sinh môi trường chưa giải quyết triệt để; nhiều giá trị truyền thống đang bị mai một...
Vì vậy, thời gian tới, tỉnh cần tập trung đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức giữ gìn và phát huy truyền thống văn hoá của dân tộc; tích cực quảng bá, giới thiệu các sản phẩm du lịch nhằm thu hút du khách trong và ngoài nước đến với Ðiện Biên, đặc biệt là du lịch cộng đồng, trải nghiệm thực tế tại các bản, làng văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Bởi vì đó là hướng đi cần thiết và quan trọng nhằm đa dạng hóa các loại hình du lịch, khai thác tốt các giá trị văn hóa độc đáo, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, mang lại nhiều trải nghiệm hấp dẫn đối với khách du lịch khi đến với Ðiện Biên.
