Giải phóng năng lực sản xuất nông nghiệp, nắm bắt cơ hội từ các FTA

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, hôm qua (25/6), Hội đồng châu Âu (EC) đã thông qua quyết định ký Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư (IPA) giữa Liên minh châu Âu (EU) và Việt Nam. Dự kiến, cả hai hiệp định này sẽ được ký vào ngày 30/6 tới tại Hà Nội.

Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, đến nay, Việt Nam đã ký kết thành công và tham gia 16 hiệp định thương mại tự do, bao gồm cả song phương và đa phương, trong đó có nhiều FTA thế hệ mới với những yêu cầu, tiêu chuẩn cao.

Những FTA này không có tác động lớn đến hoạt động của từng Bộ, ngành, từng cơ quan quản lý nhà nước, mà còn đi vào đời sống của mỗi doanh nghiệp, người dân, góp phần tạo nền tảng quan trọng thay đổi vượt bậc, giải phóng năng lực sản xuất của nông dân và doanh nghiệp Việt.

“Từ đây có thể thấy không hề có giới hạn trong năng lực sản xuất nếu như chúng ta có cơ hội thị trường và điều kiện để tổ chức tái cơ cấu các ngành nghề theo quy mô lớn gắn với việc hình thành các chuỗi giá trị”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng cho rằng, trong hội nhập, không phải tất cả bức tranh đều là màu hồng, có rất nhiều áp lực, thách thức đặt ra cho cộng đồng doanh nghiệp và người nông dân.

Chia sẻ với ý kiến này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường nhận định, với hai FTA mới đây có sự tham gia của Việt Nam là CPTPP và EVFTA đã chiếm tới trên 30% GDP toàn cầu, 35% giao dịch thương mại toàn cầu, cần nhận diện rõ ràng cơ hội và thách thức mà các FTA đang đặt ra.

“Đây là cơ hội lớn, nhưng ngược lại cũng đầy thách thức, nếu không vươn lên thì chính ta đánh mất cơ hội xuất khẩu và mất ngay thị trường sân nhà Việt Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các FTA giúp mở rộng thị trường xuất khẩu với các mặt hàng chiến lược và có lợi thế nhờ các cam kết cắt giảm thuế quan, đồng thời đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu đầu vào cho sản xuất nông nghiệp cũng như nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng nội địa nhờ cắt giảm thuế nhập khẩu của Việt Nam hay tuân thủ các quy định SPS và TBT.

Bên cạnh đó, các FTA cũng mở ra cơ hội đa dạng hóa nhiều thị trường đầu tư tiềm năng ở nước ngoài cho cộng đồng doanh nghiệp Việt và thu hút đầu tư từ nước ngoài ở chiều ngược lại.

Dưới áp lực cạnh tranh, các doanh nghiệp sẽ tiếp cận tốt hơn với công nghệ, cải thiện tối đa năng lực quản lý và khả năng tự đổi mới của mình.

Tuy nhiên, việc tham gia các FTA cũng đặt ra nhiều thách thức cho nông sản Việt như gia tăng cạnh tranh với hàng nhập khẩu do hàng rào thuế dần được cắt giảm, trong khi các quy định SPS, TBT hay quy định về truy xuất nguồn gốc của các nước nhập khẩu ngày càng chặt chẽ và cao hơn khi giảm thuế.

Việt Nam sẽ phải đảm bảo tuân thủ các quy định khác về sở hữu trí tuệ, lao động, minh bạch hóa thông tin, đồng thời doanh nghiệp cũng sẽ phải tuân thủ các quy định của các nước nhập khẩu không chỉ về đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm mà còn về nhiều vấn đề khác như trách nhiệm xã hội, lao động, giới,…

Để Việt Nam có thể tận dụng tối đa cơ hội của các FTA, hai Bộ trưởng cho rằng cần liên tục hoàn thiện thể chế để chính sách đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, đồng thời kêu gọi sự tham gia của toàn xã hội, các Bộ, ngành, địa phương, các tổ chức chính trị cũng như cộng đồng doanh nghiệp và người dân.

Trong đó, cần tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa nông lâm thủy sản và Hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế thông qua phát triển sản phẩm theo chuỗi, tập trung vào chế biến sâu, cũng như tăng cường nhân lực, nâng cao năng suất lao động và phát triển lực lượng lao động tiên tiến phục vụ cho ngành.

Tính đến năm 2019, Việt Nam đã tham gia 16 FTAs, trong đó 12 Hiệp định đã có hiệu lực và 4 Hiệp định đang đàm phán, đưa Việt Nam trở thành nước tham gia FTA nhiều nhất thế giới và chấp nhận mở cửa nông nghiệp không bảo hộ, chấp nhận cạnh tranh ngay lập tức, tuân thủ tiêu chuẩn thị trường trong cả 3 lĩnh vực kinh tế - xã hội - môi trường.

Đặc biệt, Việt Nam ngày càng phát huy lợi thế về nông nghiệp khi liên tục xuất siêu ở các thị trường. Xuất khẩu nông lâm thủy sản trong giai đoạn 1995-2008 tăng trưởng tới 21 lần, trung bình 14,17%/năm.

Riêng năm 2018, nông sản Việt đã có mặt tại gần 190 quốc gia, kim ngạch xuất khẩu đạt mức kỷ lục 40 tỷ USD với nhiều ngành hàng đạt trên 1 tỷ USD, ổn định về chất lượng, giá cả, công nghệ chế biến đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật của các thị trường khó tính.