Hoa Kỳ bác yêu cầu của sản xuất trong nước, không điều tra chống lẩn tránh pin năng lượng mặt trời Việt Nam

Trước đó, tháng 9/2021, ngành sản xuất pin năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ đã nộp hồ sơ tới Bộ Thương mại Hoa Kỳ đề nghị điều tra chống lẩn tránh biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với pin năng lượng mặt trời có xuất xứ từ Việt Nam, Malaysia và Thái Lan. Nhóm các sản phẩm này có mã HS 8501.61.0010, 8507.20.80, 8541.40.6015, 8541.40.6025, và 8501.31.8010 (theo hệ thống HS của Hoa Kỳ).

Theo cáo buộc của nguyên đơn, các doanh nghiệp tại Việt Nam, Malaysia và Thái Lan nhập khẩu tế bào và module quang điện silicon từ Trung Quốc để sản xuất pin năng lượng mặt trời xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Nguyên đơn cho rằng hoạt động sản xuất này không tạo ra giá trị gia tăng đáng kể và cần được xem là hành vi lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại mà Hoa Kỳ đang áp dụng đối với Trung Quốc. Hiện mặt hàng pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc đang bị Hoa Kỳ áp thuế chống bán phá giá từ 15,85% đến 238,95% và thuế chống trợ cấp từ 11,97% đến 15,24%.

Sau khi nhận đơn, Hoa Kỳ đã nghiên cứu kĩ lưỡng và lấy ý kiến các bên liên quan. Về phía Việt Nam, Bộ Công Thương đã gửi thư đến Bộ Thương mại Hoa Kỳ, đại diện Đại sứ quan Việt Nam tại Hoa Kỳ cũng đã đến làm việc với cơ quan này và làm việc với các doanh nghiệp, chủ đầu tư dự án năng lượng mặt trời tại Hoa Kỳ đang sử dụng sản phẩm pin của Việt Nam để huy động tiếng nói chung phản đối cáo buộc lẩn tránh.

Thông tin từ Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cho hay, cách đây 2 ngày (tức ngày 14/11/2021), Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã chính thức thông báo rằng sẽ không khởi xướng điều tra vụ việc. 

“Đây thực sự là một tin vui, vì như vậy pin năng lượng mặt trời Việt Nam đã tránh khỏi một vụ việc điều tra nghiêm trọng, liên quan tới lượng kim ngạch xuất khẩu lớn nhất trong các vụ phòng vệ thương mại mà Việt Nam bị điều tra từ trước tới nay”, bà Phạm Châu Giang - Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại chia sẻ.

Thật vậy, tính riêng 10 tháng đầu năm 2021, kim ngạch xuất khẩu tấm pin năng lượng mặt trời của Việt Nam sang Hoa Kỳ đã lên đến khoảng hơn 2,2 tỷ USD. Chưa nói đến việc bị áp dụng thuế chống lẩn tránh, chỉ riêng quyết định khởi xướng điều tra của Hoa Kỳ cũng đã có thể ảnh hưởng rất lớn đến xuất khẩu của Việt Nam. 

Bà Phạm Châu Giang phân tích thêm, ở nhiệm kỳ Tổng thống trước, ông Donald Trump cho rằng pin năng lượng mặt trời là sản phẩm cần bảo hộ, từ đó siết chặt các biện pháp phòng vệ thương mại, thậm chí áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp cao đến mức kim ngạch xuất khẩu pin năng lượng mặt trời Trung Quốc vào Hoa Kỳ đã sụt giảm nghiêm trọng từ khi áp thuế đến nay. 

Trong khi đó, chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ đương nhiệm Joe Biden lại theo đuổi chiến lược phát triển công nghiệp xanh, ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo nói chung và năng lượng mặt trời nói riêng. Các doanh nghiệp Hoa Kỳ lập luận rằng, chiến lược này nhằm tạo điều kiện cho các nhà sản xuất trong nước tăng cường sản xuất pin năng lượng mặt trời phục vụ nhu cầu nội địa, chứ không nhằm thúc đẩy nhập khẩu từ các nước khác.

Tuy nhiên, ở phía ngược lại, các chủ đầu tư dự án năng lượng mặt trời tại chính Hoa Kỳ cho rằng tại thời điểm này nguồn cung trong nước là chưa đủ, nên việc tăng nhập khẩu là tự nhiên, do đó phản đối việc khởi xướng điều tra. Quyết định không khởi xướng điều tra của Bộ Thương mại Hoa Kỳ có thể nói là đã cân bằng lợi ích của cộng đồng doanh nghiệp nước này.

Thực tế, mặt hàng pin năng lượng mặt trời vẫn đang bị Hoa Kỳ áp dụng biện pháp tự vệ toàn cầu từ tháng 2/2018. Ba nước có kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này lớn nhất sang Hoa Kỳ là Hàn Quốc, Thái Lan và Việt Nam. Biện pháp tự vệ quy định lượng hạn ngạch nhập khẩu từ tất cả các quốc gia vào Hoa Kỳ là 2,5GW/năm đối với tế bào quang điện.

Nhập khẩu trong hạn ngạch không phải chịu thuế tự vệ nhưng nhập khẩu vượt quá hạn ngạch sẽ phải chịu mức thuế tự vệ từ 15% đến 30% tùy thời kỳ. Đối với module quang điện, Hoa Kỳ áp thuế nhập khẩu bổ sung trong 4 năm (đến tháng 2/2022) với mức thuế bằng mức ngoài hạn ngạch của tế bào quang điện.

Dù vậy, đại diện Cục Phòng vệ thương mại nhận định, quyết định này hoàn toàn có thể chỉ là mang tính thời điểm. Tại thời điểm này, nguồn cung sản xuất trong nước không đủ, nên chính quyền Hoa Kỳ không quyết định sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại mạnh tay hơn.

Nhưng trong 2-3 năm tới, khi Hoa Kỳ có thêm nhiều dự án sản xuất pin năng lượng mặt trời, năng lực cung ứng trong nước ổn định và đủ phục vụ nhu cầu, Hoa Kỳ hoàn toàn có thể sẽ khởi xướng điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để hạn chế nhập khẩu mặt hàng này.

Do đó, Bộ Công Thương vẫn sẽ tiếp tục theo dõi sát để sẽ kịp thời cảnh báo các doanh nghiệp khi thị trường Hoa Kỳ có dấu hiệu bất ổn. Các doanh nghiệp cũng được khuyến nghị theo dõi sát diễn biến chính sách và thị trường tại Hoa Kỳ nhằm chủ động trong điều chỉnh chiến lược sản xuất, xuất khẩu.

[Quảng cáo]