Năng cao năng lực cạnh tranh logistics Quốc gia: Góc nhìn từ doanh nghiệp

PV: Thưa ông, trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng và chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ, ông có thể phân tích vai trò của logistics đối với năng lực cạnh tranh và vị thế của Việt Nam hiện nay?

Ông Vũ Anh Tuấn: Thế giới đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu sâu rộng, nơi năng lực logistics trở thành yếu tố chi phối vị thế kinh tế của mỗi quốc gia. Trong bối cảnh đó, năng lực cạnh tranh không còn chỉ đến từ quy mô hay năng suất sản xuất, mà còn đến từ khả năng tổ chức và vận hành hệ thống logistics một cách thông minh, nhanh chóng và bền vững.

Với quy mô thương mại quốc tế tương đương gấp đôi GDP, Việt Nam nằm trong nhóm nền kinh tế hội nhập năng động nhất khu vực. Cùng với 17 hiệp định FTA đã ký kết, mở ra thị trường hơn 60 nền kinh tế, Việt Nam đang trở thành một mắt xích ngày càng quan trọng trong chuỗi cung ứng khu vực và quốc tế. Chính vì vậy, nhu cầu xây dựng một hệ thống logistics hiện đại, hiệu quả và có khả năng kết nối toàn cầu đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Trong những năm gần đây, ngành logistics Việt Nam đã có những bước tiến rất đáng ghi nhận. Theo Chỉ số LPI 2023 của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đứng thứ 43 toàn cầu và thứ 5 ASEAN. Theo Agility 2024, Việt Nam đứng thứ 10 trong 50 thị trường logistics mới nổi, và thứ 4 về cơ hội quốc tế. Dịch vụ logistics tăng trưởng 14-16%/năm, hạ tầng cảng, sân bay, cao tốc và khu công nghiệp được nâng cấp mạnh mẽ; thủ tục hải quan điện tử giúp giảm 40-50% thời gian thông quan.

Những tín hiệu đó cho thấy Việt Nam đang hội tụ nhiều điều kiện để vươn lên trở thành một trung tâm logistics mới của châu Á.

PV: Mới đây, Chính phủ vừa ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam 2025-2035, tầm nhìn 2050, ông nhìn nhận như thế nào về định hướng này?

Ông Vũ Anh Tuấn: Việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn đến 2050 vào ngày 9/10/2025 là một dấu mốc rất quan trọng đối với nền kinh tế, đặc biệt đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics. Lần đầu tiên, logistics được đặt trong một chiến lược quốc gia với tầm nhìn dài hạn, rõ ràng và đầy kỳ vọng.

Chiến lược đặt ra những mục tiêu lớn, nhưng hoàn toàn khả thi đối với một nền kinh tế hội nhập mạnh mẽ như Việt Nam. Chúng tôi đánh giá cao tầm nhìn của Chính phủ khi xác định logistics trở thành một ngành kinh tế có giá trị gia tăng cao, đóng góp 7-9% GDP vào năm 2050. Cùng với việc duy trì tốc độ tăng trưởng ở mức hai con số, việc kéo giảm chi phí logistics xuống còn 10-12% GDP, tiến gần nhóm dẫn đầu khu vực là một mục tiêu hoàn toàn khả thi. Bên cạnh đó, Chiến lược chú trọng đến việc thành lập các trung tâm dịch vụ logistics hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế, và đưa Việt Nam vào nhóm 40 quốc gia có hệ thống logistics hiệu quả nhất thế giới.

Điều khiến chúng tôi đặc biệt hân hoan là tinh thần của Chiến lược này hướng đến xây dựng năng lực logistics quốc gia - coi logistics là hạ tầng mềm then chốt, gắn liền với chiến lược công nghiệp, thương mại, đầu tư, kinh tế số và cả chuyển đổi xanh.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp logistics, đây là nguồn động lực để chúng tôi tăng thêm niềm tin, đầu tư mạnh mẽ hơn, đổi mới nhanh hơn, và đồng hành sâu sát hơn trong hành trình nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia của ngành logistics.

PV: Theo ông, doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để đóng vai trò tiên phong và từng bước đưa logistics Việt Nam ra thị trường quốc tế?

Ông Vũ Anh Tuấn: Doanh nghiệp trong nước chiếm gần 90% số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành, nhưng mới chỉ nắm khoảng 30% thị phần logistics Việt Nam. Các doanh nghiệp nước ngoài đang chiếm ưu thế ở dịch vụ logistics quốc tế và dịch vụ tích hợp.

Điều đó cho thấy chúng ta đang phải cạnh tranh ngay trên chính thị trường của mình, và nếu không nâng tầm, doanh nghiệp Việt rất dễ bị lép vế ngay trên sân nhà.

Tuy nhiên, dù có nhiều tiến bộ nhưng chi phí logistics tại Việt Nam vẫn khá cao, chiếm khoảng 16-18% GDP, trong khi các nước ASEAN khác có chi phí thấp hơn đáng kể: Singapore khoảng 8,5%, Thái Lan 10,3%, Malaysia 15,4%.

Các tập đoàn logistics quốc tế đã đi rất xa, với mô hình tích hợp hạ tầng - vận tải - kho bãi - công nghệ - dữ liệu, cho phép họ kiểm soát trọn vẹn chuỗi cung ứng, từ đó vừa giảm chi phí, vừa tăng chất lượng dịch vụ và độ tin cậy. Trong khi đó, phần lớn doanh nghiệp logistics Việt Nam vẫn hoạt động ở quy mô vừa và nhỏ, tính liên kết chưa cao, cung cấp các dịch vụ đơn lẻ, giá trị gia tăng chưa cao.

Hành trình đưa doanh nghiệp logistics Việt Nam vươn ra thế giới, cần thiết vai trò tiên phong dẫn dắt của cộng đồng các doanh nghiệp có quy mô lớn và uy tín trong ngành, trên nền tảng các năng lực then chốt như sau:

• Năng lực đầu tư và tích hợp: đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng logistics, chuyển đổi từ dịch vụ đơn lẻ sang chuỗi, kết nối hạ tầng, vận tải, kho bãi, thương mại và công nghệ thành giải pháp tổng thể;
• Năng lực công nghệ và dữ liệu: Logistics thế hệ mới cần phát triển dựa trên nền tảng số: dữ liệu thời gian thực, khả năng dự báo, tối ưu hóa hành trình, tự động hóa quy trình, quản trị năng lực toàn mạng lưới. hoàn thiện giải pháp quản trị chuỗi logistics thông minh, Đây là chìa khóa để doanh nghiệp Việt thu hẹp khoảng cách với các thị trường logistics phát triển
• Năng lực kết nối thị trường quốc tế: Tham gia sâu vào những nhóm dịch vụ cốt lõi của logistics toàn cầu - như logistics tích hợp, logistics thương mại điện tử xuyên biên giới, dịch vụ cước vận chuyển quốc tế, các giải pháp điều phối chuỗi cung ứng dựa trên công nghệ và dữ liệu. Kết nối ở đây không chỉ là kết nối vận hành thực tế, mà là kết nối tiêu chuẩn, quy trình và nền tảng số theo chuẩn quốc tế.
  Khi doanh nghiệp Việt làm chủ được các nhóm dịch vụ cốt lõi này, chúng ta mới có thể khẳng định được vị thế trên sân nhà và từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
• Năng lực định hướng thị trường, gánh vác trách nhiệm xã hội, hỗ trợ các doanh nghiệp khác trong ngành cùng phát triển.

Trong hành trình vươn ra thế giới, các doanh nghiệp tiên phong không chỉ là những người đi đầu, mà còn là người thắp lửa, truyền cảm hứng và kiến tạo tương lai cho ngành logistics Việt Nam.

Từ góc độ đó, CNCTech một tập đoàn đa ngành, mang trong mình khát vọng vươn ra biển lớn, theo định hướng xuyên suốt từ những ngày đầu thành lập nhằm, xây dựng CNCTech trở thành một “doanh nghiệp toàn cầu”, đầu tư vào các lĩnh vực nền tảng, góp phần tích cực vào hành trình vươn ra thế giới của cộng đồng các doanh nghiệp.

Theo đó, chúng tôi phấn đấu không chỉ đầu tư hệ thống hạ tầng trung tâm logistics quy mô lớn, xanh - thông minh, chuẩn quốc tế, mà còn xây dựng và vận hành hệ sinh thái liên kết giữa phát triển sản xuất công nghiệp với hạ tầng, dịch vụ logistics, ứng dụng công nghệ, hợp tác đồng hành phát triển nguồn nhân lực ngành chất lượng cao với Hiệp hội VALOMA và các trường đại học, đồng lòng cùng Chính phủ hướng tới mục tiêu nâng cao năng lực logistics quốc gia mang tầm quốc tế.

PV: Là một doanh nghiệp lớn đang đầu tư hệ sinh thái logistics, ông có những kiến nghị nào gửi tới Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương để thúc đẩy ngành phát triển bền vững?

Ông Vũ Anh Tuấn: Để thúc đẩy ngành logistics phát triển bền vững trong thời gian đến, chúng tôi kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ và các Bộ ngành, địa phương cần xây dựng quy hoạch trung tâm logistics tại các vùng kinh tế trọng điểm, đồng bộ với quy hoạch công nghiệp, cảng và cửa khẩu, tránh phân tán trung tâm logistics quốc gia và ICD gây lãng phí, và bất cập.

Xây dựng tiêu chí phân hạng, phân loại trung tâm logistics; thống nhất chức năng, phạm vi và mô hình hoạt động trung tâm logistics hiện đại theo quy hoạch và pháp luật liên ngành.

Bên cạnh đó, huy động và đẩy mạnh hợp tác công - tư đầu tư phát triển hạ tầng như cảng biển, sân bay, đường sắt, dịch vụ bổ trợ hàng không để nâng cao năng lực liên thông.

Đồng thời, cần có những chính sách cụ thể, thiết thực nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tiên phong ứng dụng logistics số, logistics xanh và tiến ra thị trường nước ngoài. Khuyến khích phát triển nguồn nhân lực logistics chất lượng cao phục vụ nhu cầu logistics tích hợp và toàn cầu hóa.

Chúng tôi cam kết cùng cộng đồng doanh nghiệp logistics Việt Nam tiếp tục nỗ lực tiên phong, đồng hành cùng Chính phủ đưa logistics Việt Nam bước ra thế giới, khẳng định vị thế trung tâm logistics xanh, thông minh, chuẩn quốc tế và kết nối toàn cầu, đưa Việt Nam trở thành một đất nước hùng cường, phát triển bền vững, một cường quốc trong lĩnh vực logistics.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Diễn đàn Logistics Việt Nam 2025 tổ chức trong 02 ngày 28/29/11/2025 tại thành phố Đà Nẵng với chủ đề "Logistics Việt Nam - Vươn mình tiến vào kỷ nguyên mới" nhằm phát đi thông điệp mạnh mẽ của Chính phủ về việc thu hút, khuyến khích đầu tư, phát triển dịch vụ logistics với những chính sách mới đủ mạnh, khả thi và cơ chế thông thoáng, hấp dẫn để tạo động lực đột phá thúc đẩy phát triển kinh tế nói chung và ngành dịch vụ logistics nói riêng.