TÓM TẮT:
Kỹ thuật số hóa và việc sử dụng ngày càng nhiều công nghệ kỹ thuật số đã mang lại sự thay đổi đáng kể trong cuộc sống hàng ngày. Quá trình chuyển đổi số trong du lịch đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu. Trong du lịch, số hóa đã cách mạng hóa trải nghiệm và sản phẩm du lịch, điều này ảnh hưởng đến nhu cầu và các mặt cung cấp của du lịch. Bài viết giới thiệu về quá trình chuyển đổi số trong du lịch, lịch sử và những nhân tố ảnh hưởng tới quá trình này.
Từ khóa: chuyển đổi số, du lịch, số hóa, trí tuệ nhân tạo.
1. Đặt vấn đề
Những hoạt động đầu tiên về tự động hóa trong du lịch bắt nguồn từ đặt chỗ chuyến bay bắt đầu ngay sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, với Bộ phận đặt chỗ của American Airlines, được thay thế bằng hệ thống Sabre, do IBM phát triển và phát hành vào năm 1960. Hệ thống Sabre vẫn hoạt động tốt cho đến ngày nay và là một trong những hệ thống phân phối toàn cầu (GDS) được sử dụng bởi các công ty du lịch để đặt vé máy bay, khách sạn và thuê xe hơi cho khách hàng. “Du lịch là một trong những ngành đầu tiên số hóa các quy trình kinh doanh trên quy mô toàn cầu, đưa việc đặt vé máy bay và khách sạn trực tuyến trở thành một ngành tiên phong về kỹ thuật số. Khi công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) trở thành một hiện tượng toàn cầu, du lịch đã sớm nhất quán áp dụng các công nghệ và nền tảng mới” (UNWTO).
Một ngành du lịch số hóa phải đổi mới và tạo ra các cơ hội kinh doanh mới để đảm bảo khả năng cạnh tranh liên tục, tăng trưởng và phát triển bền vững của ngành. Việc sử dụng các công nghệ bao gồm “Internet of Things”, các dịch vụ dựa trên vị trí, trí tuệ nhân tạo, thực tế ảo tăng cường và công nghệ blockchain đã tạo sự hấp dẫn cho dịch vụ du lịch, giúp đạt hiệu quả kinh tế cao hơn. Tuy nhiên, các nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin trong du lịch hầu như mới chỉ nhấn mạnh vào lợi ích và các ứng dụng của công nghệ và hiếm khi nêu ra mặt hạn chế. Trong nghiên cứu này, tác giả sẽ đề cập tới tầm quan trọng của chuyển đổi số trong du lịch, những yếu tố tác động cũng như những tác động tiêu cực của chuyển đổi số tới du lịch.
2. Quá trình số hóa của các doanh nghiệp du lịch
Với sự thay đổi nhanh chóng của phát triển công nghệ, có thể thấy du lịch là một ngành công nghiệp đang phải đối mặt với những thay đổi đáng kể. Trong 3 thập kỷ vừa qua, công nghệ của các doanh nghiệp du lịch phải đối mặt với 3 giai đoạn lớn:
Giai đoạn 1990 – 2000: Bán hàng và tiếp thị., Các tổ chức điểm đến và doanh nghiệp du lịch sử dụng công nghệ như một công cụ thị trường. Các doanh nghiệp trong ngành Du lịch có thể cải thiện hoạt động nội bộ qua phần mềm hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch thông qua hệ thống đặt phòng dựa trên các trang web.
Giữa 2000 – 2010: Hệ sinh thái kinh doanh kỹ thuật số., Internet trở thành nguồn thông tin quan trọng cho khách du lịch, giúp các nhà cung cấp tập trung vào phân phối các sản phẩm tùy chỉnh hơn. Trong giai đoạn này, việc mở rộng chuỗi cung ứng toàn cầu đã phát triển nhờ việc khách du lịch đặt chỗ và hoàn tất các giao dịch tài chính điện tử trực tuyến.
Từ năm 2010 - nay: Tích hợp các hệ thống. Đặc trưng của giai đoạn này là sự gia tăng liên kết giữa thế giới kỹ thuật số và thế giới vật lý, được tạo điều kiện thuận lợi bởi sự gia tăng tích hợp và khả năng tương tác của các hệ thống kỹ thuật số, điện toán đám mây, công nghệ di động, thực tế ảo và GPS (Elena S.P, 2019). (Hình 1)
Chuyển đổi kỹ thuật số trong ngành Du lịch tạo ra sự gián đoạn trong cách mọi người nắm bắt thông tin và dịch vụ. Nhờ đó, sự gia tăng của internet và phát triển phần mềm du lịch đã cho phép các công ty tiếp cận khách hàng của họ thông qua màn hình. Tương tự như cách điện thoại thông minh đã biến đổi viễn thông và truyền thông. Một mô hình du lịch thông minh, toàn diện (bao gồm thị thực thông minh, biên giới, quy trình an ninh và cơ sở hạ tầng) sẽ cách mạng hóa ngành Du lịch. Với việc hợp nhất các công cụ này, hành khách có thể đặt chuyến bay và làm thủ tục trực tuyến, có thẻ lên máy bay trên điện thoại thông minh, đi qua các cửa thông quan tự động và thậm chí xác thực thẻ lên máy bay bằng phương thức điện tử. Các biện pháp này đã tạo thuận lợi cho du lịch và an ninh.
3. Các nhân tố tác động tới chuyển đổi số
3.1. Thương mại điện tử và nền tảng kỹ thuật số
Thương mại điện tử với tư cách là trung tâm của nền kinh tế kỹ thuật số toàn cầu đã thúc đẩy các doanh nghiệp, hộ gia đình, cộng đồng và chính phủ để khai thác mạng tập trung nền tảng và tương tác với hàng tỷ người dùng trực tuyến trên khắp thế giới. Công nghệ kỹ thuật số và internet đã sớm biến đổi cả các ngành dịch vụ, sản xuất và cải cách chuỗi cung ứng, cho phép các doanh nghiệp kỹ thuật số chạy nền tảng của họ. Một số công ty công nghệ chủ yếu do Mỹ dẫn đầu đã có thể thống trị nền tảng của họ trong từng lĩnh vực như Booking Holding (chủ sở hữu của Booking.com, Priceline.com và Agoda.com) với vốn hóa 70 tỷ đô la và AirBnB với 30 tỷ USD, vượt xa các chuỗi khách sạn và hãng Hàng không lớn nhất.
Trong khi nhu cầu cá nhân hóa ngày càng cao đối với dịch vụ và sản phẩm, mỗi công ty đều được yêu cầuphân tích và tích hợp thông tin để đưa ra chiến lược tiếp thị hiệu quả, gia tăng lợi thế cạnh tranh. Ví dụ: Google trong tìm kiếm du lịch, TripAdvisor trong đánh giá du lịch trực tuyến, Booking Holding trong dịch vụ đặt phòng, tổng hợp thông tin có sẵn cho cả khách du lịch và các công ty du lịch.
3.2. Dữ liệu lớn và Hệ thống thông minh
Các nền tảng kỹ thuật số phục vụ người tiêu dùng và doanh nghiệp để giao tiếp, mua và bán trực tuyến. Họ cung cấp dịch vụ miễn phí để đổi lấy dữ liệu. Học máy (machine learning) và phân tích hệ thống được cung cấp dữ liệu bằng cách sử dụng thuật toán và trí tuệ nhân tạo để tạo ra kiểm soát khu vực đại diện. Trong một hiện tượng tích lũy theo cấp số nhân, nền tảng thông minh tổng hợp thông tin về trải nghiệm du lịch được cá nhân hóa, cơ sở hạ tầng và môi trường điểm đến, đồng thời sớm đóng vai trò là đầu não của du lịch và lĩnh vực du lịch. Một mặt, dữ liệu lớn tập trung trong các nền tảng thống trị sẽ cải thiện trải nghiệm du lịch bằng cách cá nhân hóa và mang lại lợi ích cho doanh nghiệp nhờ tăng trưởng bán hàng trực tuyến, doanh thu dịch vụ và lợi nhuận hoạt động, nhưng mặt khác, hàng hóa dữ liệu lớn cho phép một mô hình kinh doanh vượt trội hơn bất kỳ mô hình kinh doanh nào khác về lợi nhuận.
Thứ nhất, các doanh nghiệp kỹ thuật số thống trị tận dụng vị thế của mình trong các nhà cung cấp dịch vụ, hạn chế cạnh tranh và trong dài hạn sẽ tiến tới độc quyền cơ sở hạ tầng du lịch. Dữ liệu lớn cho phép chủ sở hữu nền tảng chặn quyền truy cập của các đối thủ cạnh tranh khác, ưu tiên nội dung, giảm tốc độ và trích tiền thuê từ các đối thủ cạnh tranh.
Thứ hai, các nguồn tài nguyên quốc gia quan trọng về dữ liệu cá nhân và xã hội, cũng như thông tin của các tòa nhà, phương tiện, tài nguyên thiên nhiên bị khai thác bởi các công ty nước ngoài có thể dẫn đến bất ổn về địa kinh tế và địa chính trị. Ví dụ: dữ liệu lớn được tổng hợp từ việc lưu trú ngắn hạn và chia sẻ căn hộ có thể được cung cấp cho các hệ thống thông minh để ảnh hưởng đến thị trường nhà ở.
3.3. Trí tuệ nhân tạo và Internet vạn vật (IOT)
Trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet of Things (IoT) tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ được cá nhân hóa dựa trên vị trí tự động cho khách du lịch trong một tích hợp đầy đủ hệ sinh thái và giám sát, phân tích và kiểm soát điểm đến. Mặt khác, có những hậu quả lâu dài về kinh tế - xã hội.
Thứ nhất, với chi phí ban đầu, chủ sở hữu nền tảng mạng của khách hàng được kích hoạt để truy cập máy tính, thiết bị cục bộ và nền tảng công nghệ để làm phong phú cơ sở dữ liệu của họ.
Thứ hai, mạng được tạo ra từ IoTs đóng vai trò là trung tâm bộ não của mạng toàn cầu.
Thứ ba, hầu hết phần mềm, phần cứng, cảm biến và thiết bị tự động đã được cấp bằng sáng chế ở một số nước phát triển độc quyền và kiểm soát thị trường công nghệ. Nhiều quy tắc trong thỏa thuận lớn, từ bí mật mã nguồn và cấm chuyển giao công nghệ để cung cấp dịch vụ và dòng tài chính xuyên biên giới không hạn chế, sẽ hạn chế sự phát triển của AI địa phương.
Thứ tư, tự động hóa loại bỏ nhiều công việc lương thấp vốn rất quan trọng đối với các nước đang phát triển với tốc độ phát triển dân số, trong khi thay thế các công việc mới đòi hỏi lao động có tay nghề cao và dịch vụ đào tạo.
Các nghiên cứu cho thấy có tới 7.800.000 công việc truyền thống trong lĩnh vực khách sạn bị loại bỏ, trong khi việc làm tiềm năng được tạo ra ngoài giá trị của ngành chuỗi trong hệ sinh thái kỹ thuật số của IoT, robot, kết nối và phân tích dữ liệu (Word Economic Forum, 2017).
4. Kết luận
Kỹ thuật số hóa và việc sử dụng ngày càng nhiều công nghệ kỹ thuật số đã mang lại sự thay đổi đáng kể trong cuộc sống hàng ngày. Trong du lịch, số hóa đã cách mạng hóa trải nghiệm và sản phẩm du lịch, điều này ảnh hưởng đến nhu cầu và các mặt cung cấp của du lịch. Với sự thay đổi nhanh chóng của sự phát triển công nghệ, du lịch - ngành công nghiệp không khói đang phải đối mặt với những thay đổi đáng kể. Trong nghiên cứu này, tác giả đã đề cập tới tầm quan trọng của chuyển đổi số trong du lịch, những yếu tố tác động, cũng như những tác động tiêu cực của chuyển đổi số tới du lịch.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- Elena S. P. (2019). The Digital Transformation of Tourism SMEs in the European Union: Challenges, Opportunities, and Support.
- UNWTO (2020). Digital Transformation. https://www.unwto.org/digital-transformation.
- World Economic Forum. (2017). Digital Transformation Initiative Aviation, Travel and Tourism Industry.
Factors affecting the digital transformation process in tourism
Master. Pham Thi Thanh Huyen
National Economics University
ABSTRACT:
The digitization and the increasing use of digital technologies have brought significant changes in daily life. Digital transformation in tourism is taking place strongly on a global scale. In tourism, the digitalization has revolutionized tourism experiences and tourism products, causing changes in the demand and supply of tourism industry. This paper introduces the digital transformation process in tourism and the factors affecting this process.
Keywords: digital transformation, tourism, digitization, artificial intelligence.
[Tạp chí Công Thương - Các kết quả nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ, Số 14, tháng 6 năm 2021]
