Cơ chế DPPA thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo
Như Tạp chí Công Thương đã thông tin, vào ngày 3/7, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 80/2024/NĐ-CP về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với Khách hàng sử dụng điện lớn (cơ chế DPPA).
Theo đó, các dự án điện năng lượng tái tạo có thể được mua bán trực tiếp thông qua hai phương án gồm qua đường dây riêng và lưới quốc gia (tức qua Tập đoàn Điện lực Việt Nam - EVN).
Nhiều tổ chức tài chính nhận định, cơ chế DPPA sẽ khuyến khích đầu tư nhiều hơn vào các dự án năng lượng tái tạo trong nước, qua đó thúc đẩy sự phát triển bền vững về môi trường và nâng cao hiệu quả của thị trường điện ở Việt Nam.
Trong đó, các chuyên gia phân tích của SSI Research đánh giá, cơ chế DPPA sẽ tạo ra môi trường cạnh tranh tốt hơn cho các bên tham gia cũng như giải quyết vấn đề tài chính của EVN. Bên cạnh đó, Quy hoạch Điện VIII đặt mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cũng như tiếp tục mở rộng công suất điện (đạt trên 150.000 MW vào năm 2030 và đạt gần 600.000 MW vào năm 2050), trong đó năng lượng tái tạo dự kiến sẽ đóng vai trò chính trong quá trình thực hiện lộ trình này.
Ngoài ra, việc khuyến khích tăng cường năng lượng tái tạo (đặc biệt là ở miền Bắc) có thể giảm/giải quyết vấn đề thiếu điện của Việt Nam về dài hạn. Cơ chế DPPA còn cho phép phòng ngừa rủi ro thông qua việc quy định về hợp đồng kỳ hạn, theo SSI Research.
Một khảo sát do Bộ Công Thương thực hiện vào cuối năm 2023, trong số 67 dự án điện tái tạo tham gia khảo sát, 24 dự án điện tái tạo (1.773 MW) mong muốn tham gia cơ chế DPPA với tư cách là bên bán, trong khi 17 dự án điện tái tạo khác (2.836 MW) cân nhắc tham gia. Về phía người mua, 20 (996 MW) trong số 41 đại diện được khảo sát mong muốn tham gia cơ chế.
Về dài hạn, SSI Research kỳ vọng cơ chế sẽ là một trong những bước quan trọng đầu tiên nhằm khuyến khích phát triển Thị trường Bán buôn Điện (VWEM) sau này tiến tới Thị trường Bán lẻ Điện Cạnh tranh (VREM).
Tuy nhiên, SSI Research cũng lưu ý, việc triển khai hiệu quả cơ chế DPPA sẽ cần phải đảm bảo duy trì nguồn điện ổn định và phát triển nguồn điện từ Hệ thống pin lưu trữ năng lượng (BESS) để hỗ trợ ổn định lưới điện quốc gia và giảm thất thoát điện năng trong bối cảnh nguồn điện tái tạo không ổn định.
Doanh nghiệp năng lượng nào hưởng lợi?
Theo nhận định sơ bộ của nhiều tổ chức tài chính, các công ty đang sở hữu, vận hành, và đang triển khai các dự án năng lượng tái tạo sẽ là đối tượng hưởng lợi chính từ việc triển khai cơ chế DPPA, đặc biệt là các dự án nằm gần khu vực sản xuất như khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất sẽ hưởng lợi nhiều nhất.
Trong đó, Công ty Cổ phần BCG Energy thuộc Tập đoàn Bamboo Capital (mã cổ phiếu BCG) hiện được xem là doanh nghiệp năng lượng tái tạo có quy mô hàng đầu. BCG Energy đang vận hành các nhà máy điện mặt trời quy mô lớn với tổng công suất lên tới hơn 560 MW.
Đáng chú ý, theo Kế hoạch triển khai Quy hoạch điện VIII, BCG Energy đang sở hữu danh mục 08 dự án điện gió với tổng công suất lên đến gần 1 GW được phê duyệt ưu tiên thực hiện tới năm 2030. Hiện công ty này đang đẩy mạnh triển khai nhiều dự án như Điện gió Đông Thành 1 (80 MW), Đông Thành 2 (120 MW) tại tỉnh Trà Vinh; Khai Long 1 (100 MW) tại Cà Mau nhằm đưa vào khai thác thương mại ngay trong năm 2025.
Đối với các dự án điện mặt trời mái nhà, ngoài 74 MW công suất đang vận hành, BCG Energy hiện đang triển khai thêm 23 dự án điện mặt trời áp mái khác, đặt mục tiêu đến hết năm 2024 nâng tổng công suất mảng này lên mức 150 MW.
Vừa qua, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán (VSDC) vừa cấp giấy chứng nhận đăng ký chứng khoán và cấp mã chứng khoán cho BCG Energy với tên mã là BGE. Cổ phiếu BGE dự kiến sẽ sớm chính thức giao dịch trên thị trường UPCoM trong thời gian tới.
Tập đoàn Hà Đô (mã cổ phiếu HDG) cũng được đánh giá là một trong những doanh nghiệp dự kiến hưởng lợi lớn nhất từ việc triển khai cơ chế DPPA. Tập đoàn Hà Đô đang sở hữu 8 nhà máy năng lượng, bao gồm: 5 nhà máy thuỷ điện, 2 nhà máy điện mặt trời và 1 nhà máy điện gió với tổng công suất gần 500 MW.
Hiện tập đoàn này đang lên kế hoạch triển khai các dự án điện gió với tổng công suất khoảng 828 MW. Trong đó, dự án trang trại điện gió An Phòng công suất 350 MW của tập đoàn này đã được bổ sung vào Quy hoạch Điện VIII.
Ngoài ra, Tập đoàn Hà Đô cũng đã được UBND tỉnh Ninh Thuận trao giấy chứng nhận đầu tư cho dự án nhà máy điện gió công suất 50 MW, và được UBND tỉnh Lạng Sơn trao Biên bản ghi nhớ đầu tư cho dự án nhà máy điện gió công suất 80 MW.
Ngoài ra, Công ty Cổ phần Cơ Điện Lạnh (mã cổ phiếu REE) và Công ty Cổ phần Điện Gia Lai (mã cổ phiếu GEG) cũng là hai doanh nghiệp được kỳ vọng hưởng lợi từ cơ chế DPPA. Đối với Cơ Điện Lạnh, công ty đang triển có các dự án điện gió V1-3 Giai đoạn 2, V1-5, và V1-6 với tổng công suất khoảng 128 MW. Trong kkhi đó, Điện Gia Lai đang có 2 dự án năng lượng tái tạo chờ triển khai là Nhà máy Điện mặt trời Đức Huệ 2 (49 MWp) và Nhà máy Điện gió VPL Bến Tre - Giai đoạn 2 (30 MW).
