Với sự góp mặt của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam và một số doanh nghiệp thương mại điện tử (TMĐT) lớn như: Lazda, Sendo, Shopee, Tiki, Chợ tốt… Một Hội thảo trực tuyến với qui mô lớn cùng sự góp mặt của địa phương có lượng giao dịch điện tử lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh ngày 15/7/2021 nhằm tìm ra giải pháp quản lý thuế cũng như các hướng dẫn cụ thể để các sàn giao dịch thương mại điện tử sớm đi vào hoạt động và phát huy tác dụng.
Căn cứ pháp lý để quản lý thuế đối với sàn giao dịch thương mại điện tử
Bà Nguyễn Thị lan Anh, Vụ trưởng trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh và cá nhân đã đưa ra căn cứ pháp lý để quản lý thuế đối với sàn giai dịch thương mại điện tử là Thông tư số 40/2021/TT-BTC. Theo qui định tại Thông tư thì sàn giao dịch TMĐT có trách nhiệm khai thay, nộp thay thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cho cá nhân kinh doanh bán hàng hóa, dịch vụ thông qua Sàn giao dịch TMĐT.
Số thuế khai thay, nộp thay được căn cứ theo thuế suất của từng lĩnh vực, ngành nghề áp dụng đối với cá nhân kinh doanh bán hàng hóa, dịch vụ. Sàn giao dịch TMĐT căn cứ doanh thu, các khoản thu khác mà cá nhân kinh doanh thông qua sàn giao dịch nhận được bao gồm các trường hợp như: các khoản nhận được thông qua các đơn vị vận chuyển – COD; thông qua các hình thức trung gian thanh toán; thông qua các hình thức thanh toán khác... để xác định doanh thu kê khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh.
Toàn bộ thông tin doanh thu và số thuế đã khai thay, nộp thay theo từng đơn hàng trên chứng từ cung cấp cho người mua hàng và người bán (cá nhân kinh doanh) sẽ được sàn giao dịch TMĐT ghi nhận lại.
Với những căn cứ pháp lý nếu trên, từ nay đến trước ngày 01/7/2022, ngoài việc sàn giao dịch TMĐT cung cấp chứng từ theo từng đơn hàng cho người mua và người bán, trường hợp người mua có yêu cầu hóa đơn thì cá nhân kinh doanh có trách nhiệm xuất hóa đơn giấy của cơ quan thuế theo quy định hiện hành.
Từ ngày 01/7/2022 trở đi, sàn giao dịch TMĐT thực hiện theo các quy định về hóa đơn điện tử theo quy định tại Luật Quản lý thuế và Nghị định số 123/2020/NĐ-CP và Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính. Bên cạnh đó, liên quan đến việc cung cấp thông tin cho cơ quan thuế (CQT) kể từ ngày 01/8/2021 là ngày Thông tư 40 có hiệu lực, các sàn giao dịch TMĐT có trách nhiệm triển khai việc cung cấp thông tin cho CQT theo hình thức điện tử với chuẩn định dạng dữ liệu theo quy định của CQT.
Việc cung cấp dữ liệu dự kiến được thực hiện theo tháng, các thông tin cung cấp cho CQT là những thông tin mà sàn giao dịch TMĐT đã có sẵn theo quy định của pháp luật về TMĐT, bao gồm: họ tên; số định danh cá nhân hoặc chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân hoặc hộ chiếu; mã số thuế; địa chỉ; email; số điện thoại liên lạc; hàng hoá, dịch vụ cung cấp; doanh thu kinh doanh; tài khoản ngân hàng của người bán; thông tin khác liên quan.
Trường hợp cơ sở dữ liệu thông tin hiện tại của sàn giao dịch TMĐT chưa đầy đủ theo quy định của pháp luật về TMĐT thì sàn có trách nhiệm cập nhật bổ sung thông tin theo đúng quy định chậm nhất trước ngày 01/8/2021.
Cá nhân kinh doanh trên sàn giao dịch TMĐT phải thực hiện những gì?
Căn cứ theo các quy định về quản lý thuế và quản lý TMĐT, các cá nhân kinh doanh thông qua sàn giao dịch TMĐT phải có địa điểm kinh doanh cố định, phải đăng ký thuế tại nơi có địa điểm kinh doanh để được cấp mã số thuế và quản lý thuế theo quy định của pháp luật thuế và pháp luật kinh doanh TMĐT. Cá nhân kinh doanh thông qua sàn có thể là hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán hoặc theo phương pháp kê khai.
Đồng thời, các thông tin cung cấp cho sàn bao gồm: tên, địa chỉ trụ sở hoặc thường trú của cá nhân, thông tin giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc MST cá nhân, số điện thoại, thông tin về hàng hóa, dịch vụ, thông tin về giá cả, thông tin về vận chuyển và giao nhận, thông tin về các phương thức thanh toán (được quy định tại Điều 37, Nghị định số 52/2013/NĐ-CP). Nếu sàn đã thực hiện khai thay, nộp thay cho cá nhân thì căn cứ doanh thu, tiền thuế đã nộp thuế thể hiện trên chứng từ do sàn phát hành để kê khai, điều chỉnh doanh thu và mức thuế tại CQT quản lý địa điểm kinh doanh cố định.
Trường hợp sàn chưa thực hiện khai thay, nộp thay cho cá nhân thì cá nhân kinh doanh căn cứ kết quả kinh doanh thông qua sàn (theo chứng từ do sàn phát hành) và kết quả kinh doanh tại địa điểm kinh doanh cố định để kê khai, nộp thuế tại CQT quản lý địa điểm kinh doanh cố định.
Cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các sàn giao dịch TMĐT và cơ quan thuế
Phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng giám đốc Công ty EY Việt Nam Nguyễn Thị Thanh Huyền cho rằng: Trước đây không có quy định cụ thể về việc kê khai và nộp thuế thay của các sàn giao dịch TMĐT. Thông tư 40 ra đời và có hiệu lực ngay từ 01/8/2021 sẽ gây áp lực rất lớn đối với doanh nghiệp.
Theo thống kê trung bình hiện nay có tới 35 triệu giao dịch/ngày qua các sàn giao dịch TMĐT. Chính vì vậy, khối lượng công việc đối với các sàn là rất lớn. Vì vậy để quản lý hiệu quả hơn, cơ quan thuế nên cử các tổ chuyên gia về công nghệ thông tin trong lĩnh vực thuế để khảo sát và phối hợp với các sàn nhằm tích hợp thêm các chức năng quản lý về thuế, đồng thời các sàn cũng phải có phương án nâng cấp phần mềm quản trị.
Bên cạnh đó, bà Thanh Huyền cho rằng, theo quy định thì cá nhân có thu nhập dưới 100 triệu đồng/năm sẽ không phải kê khai nộp thuế GTGT và TNCN, trong khi đó các sàn giao dịch TMĐT không có cơ sở dữ liệu để kiểm soát các cá nhân chưa đến ngưỡng chịu thuế. Vì vậy, cơ quan thuế cần bổ sung qui định về cơ chế trao đổi thông tin để đảm bảo quyền lợi của các cá nhân nộp thuế.
Cùng chung quan điểm với ý kiến của Công ty EY Việt Nam, Giám đốc Công ty Lazada Vũ Thị Minh Tú cho biết: Lazada hoạt động tại nhiều quốc gia khác nhau, do đó phần mềm ứng dụng được xây dựng thống nhất để đảm bảo tính hiệu quả và an toàn. Chính vì vậy, việc thay đổi các yếu tố kỹ thuật để phục vụ công tác phối hợp trong quản lý thuế cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các sàn giao dịch TMĐT và cơ quan thuế.
Do đó đề nghị ngành Thuế tính toán lại lộ trình và thời gian triển khai cho phù hợp với thực tiễn. Ngoài ra, bà Vũ Thị Minh Tú còn đề xuất, ngành Thuế cần có hướng dẫn cụ thể cơ quan cấp nào được quyền yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin và cung cấp những nội dung gì để đảm bảo an ninh an toàn thông tin và tránh vi phạm các luật chuyên ngành khác.
Cá nhân bán hàng trên nền tảng mạng xã hội cũng cần quản lý chặt chẽ để đảm bảo sự công bằng trong kinh doanh
Giám đốc Tài chính Công ty Shopee Nguyễn Thị Hương Giang bày tỏ quan điểm, đối với cá nhân kinh doanh và hộ kinh doanh thì ngành Thuế cần có hướng dẫn để phân biệt rõ. Bởi theo quy định sàn giao dịch TMĐT chỉ kê khai nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh. Việc phân định rõ sẽ giúp các sàn nâng cấp ứng dụng và triển khai đúng theo tinh thần của Thông tư 40. Ngoài ra, Nhà nước cần có quy định để quản lý chặt các cá nhân bán hàng trên nền tảng mạng xã hội như: Google, Facebook, Youtube, TikTok… để đảm bảo công bằng giữa các tổ chức, cá nhân kinh doanh.
Phó Chủ tịch hiệp hội doanh nghiệp TMĐT Nguyễn Ngọc Dũng đề xuất, để thuận tiện cho việc kê khai nộp thuế, đề nghị Tổng cục Thuế kiến nghị với các cơ quan chức năng xây dựng mã ngành đối với hoạt động TMĐT. Bên cạnh đó, ngành Thuế cần có cơ chế khuyến khích động viên các sàn TMĐT thực thi tốt các quy định mới của nhà nước, đáp ứng được thời gian thực hiện việc khai, nộp thuế thay cho các cá nhân. Tuyên dương kịp thời các sàn giao dịch TMĐT có nhiều người nộp thuế tốt. Đặc biệt, để nuôi dưỡng nguồn thu, Tổng cục Thuế cần nghiên cứu, mở rộng đối tượng nộp thuế và hạ thuế suất.
Với tinh thần cầu thị, Tổng cục Thuế đã ghi nhận những ý kiến đóng góp quí báu của các doanh nghiệp. Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế chủ trì cuộc Hội thảo cho biết sẽ tập trung nghiên cứu, đê xuất các giải pháp để khắc phục những vấn đề phát sinh để trình cấp có thẩm quyền quyết định. Đồng thời, bày tỏ mong muốn các sàn giao dịch TMĐT sẽ tích cực hợp tác với ngành Thuế trong thời gian tới, đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ kê khai, nộp thuế thay cho các cá nhân có hoạt động kinh doanh bán hàng hóa, dịch vụ trên sàn giao dịch TMĐT thực hiện tốt nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.
