Trả lời câu hỏi của phóng viên tại Họp báo thường kỳ Bộ Công Thương quý II/2025 diễn ra vào chiều 19/6/2025, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Hoàng Ninh đã thông tin những điểm mới trong công tác quản lý thương mại điện tử, đặc biệt là việc siết chặt kiểm soát hàng giả, hàng nhái.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã phối hợp với các sàn thương mại điện tử gỡ bỏ hơn 33.000 sản phẩm hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và xử lý hơn 11.000 gian hàng vi phạm.
Đây là con số rất lớn, cho thấy thực trạng vi phạm trong thương mại điện tử ngày càng phức tạp, đồng thời phản ánh rõ nỗ lực tăng cường quản lý từ phía cơ quan chức năng.
Thông tin về Dự thảo Luật Thương mại điện tử, ông Hoàng Ninh cho biết các chính sách lớn đã được Thường trực Chính phủ thông qua vào ngày 18/6, dự kiến sẽ đưa ra nhiều quy định mới nhằm bảo vệ người tiêu dùng và nâng cao hiệu quả quản lý, tập trung vào ba nội dung trọng tâm.
Định danh người bán: Luật Thương mại điện tử sẽ yêu cầu các sàn thương mại điện tử phải định danh rõ ràng người bán. Điều này giúp truy vết nguồn gốc sản phẩm, thuận lợi cho việc bảo vệ người tiêu dùng, truy xuất nguồn gốc và truy thu thuế.
Ông Hoàng Ninh cho biết, trước đây, thông tin về người bán trên sàn chỉ hiển thị dưới tên gian hàng, dẫn tới việc khi bị xử lý vi phạm, họ có thể đóng gian hàng cũ và mở gian hàng mới để tiếp tục hoạt động. Việc định danh sẽ giúp xác định rõ chủ thể, hỗ trợ hiệu quả trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xử lý vi phạm và truy thu thuế nếu có liên quan. Đây là cơ sở quan trọng để tăng cường bảo vệ người tiêu dùng trong môi trường số.
Nâng cao trách nhiệm của sàn thương mại điện tử: Các sàn được yêu cầu phát huy vai trò lớn hơn trong việc rà soát, kiểm soát hàng giả, hàng nhái, vượt xa những quy định hiện hành.
Mặc dù Nghị định 85/2021/NĐ-CP đã quy định một số nghĩa vụ, nhưng thực tế cho thấy, nhiều sàn thương mại điện tử vẫn chưa thực hiện đầy đủ cơ chế kiểm soát. Luật Thương mại điện tử sẽ yêu cầu các sàn phải chủ động, thường xuyên rà soát, ngăn chặn các hành vi vi phạm thay vì chỉ phản ứng khi có sự cố.
Quản lý sàn thương mại điện tử xuyên biên giới: Các nền tảng bán hàng xuyên biên giới không có pháp nhân tại Việt Nam sẽ phải đăng ký pháp nhân hoặc ủy quyền cho doanh nghiệp đủ năng lực tại Việt Nam để chịu trách nhiệm khi xảy ra tranh chấp hoặc vi phạm.
Các nền tảng chưa có hiện diện pháp lý tại Việt Nam sẽ được yêu cầu đăng ký pháp nhân hoặc ủy quyền cho doanh nghiệp Việt Nam đủ năng lực để thực hiện các trách nhiệm pháp lý liên quan. Trong trường hợp xảy ra tranh chấp hay phát hiện hàng giả, hàng nhái, đơn vị được ủy quyền sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật và người tiêu dùng trong nước, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Hoàng Ninh thông tin thêm.
Thông tin về Dự thảo Luật Thương mại điện tử, ông Hoàng Ninh cho biết các chính sách lớn đã được Thường trực Chính phủ thông qua vào ngày 18/6
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng đang triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp nhằm ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và các hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ trong môi trường số.
Hoàn thiện thể chế: Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan.
Tăng cường áp dụng công nghệ: Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đang tăng cường ứng dụng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) và blockchain để truy xuất nguồn gốc hàng hóa và phát hiện hành vi gian lận. Theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 57, các hệ thống tự động đang được xây dựng nhằm phát hiện hàng giả, hàng nhái trên môi trường mạng với độ chính xác và tốc độ xử lý cao hơn..
Đẩy mạnh tuyên truyền: Công tác truyền thông và giáo dục người tiêu dùng được xác định là yếu tố then chốt.
Khi người tiêu dùng có ý thức cảnh giác tốt hơn, thị trường sẽ dần tự thanh lọc, hạn chế các hành vi vi phạm. Cơ quan quản lý mong muốn tiếp tục nhận được sự đồng hành của báo chí trong truyền thông, cảnh báo về hàng giả, hàng nhái, ông Hoàng Ninh chia sẻ tại họp báo.
Tăng cường hợp tác quốc tế và phối hợp liên ngành: Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đang thúc đẩy hợp tác quốc tế, đặc biệt là thiết lập các cơ chế xử lý tranh chấp xuyên biên giới. Việc bảo vệ hiệu quả quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp trong nước không thể thiếu sự hợp tác chặt chẽ với các nền tảng và cơ quan có liên quan từ nước ngoài, nhất là trong bối cảnh nhiều nền tảng lớn vẫn chưa có hiện diện pháp lý tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số nhấn mạnh, việc phòng chống hàng giả, hàng nhái cần bắt đầu từ gốc, từ khâu sản xuất, phân phối.
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số xác định phải có sự vào cuộc đồng bộ của nhiều lực lượng như: Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Khoa học và Công nghệ, cùng các cơ quan chức năng địa phương. Chỉ khi có sự phối hợp chặt chẽ, mới có thể hướng tới một môi trường thương mại điện tử minh bạch, an toàn và phát triển bền vững, ông Hoàng Ninh khẳng định.
Thông tin thêm tại buổi họp báo, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của bản chất thực tế của hàng hóa trong mọi hình thức giao dịch, dù là truyền thống hay điện tử. Bởi hàng hóa vẫn cần phải qua các quy trình trung chuyển, lưu kho, kiểm tra thực tế, đánh giá chất lượng và tiêu chuẩn. Đây là những điều không thể thay đổi dù hình thức giao dịch có hiện đại đến đâu.
Tuy nhiên, điểm đặc biệt của thương mại điện tử là tốc độ lan truyền thông tin rất nhanh, có thể tác động đến thị trường một cách đột ngột. Vì vậy, phương thức xử lý cũng cần nhanh chóng, linh hoạt. Vai trò của các sàn thương mại điện tử hết sức quan trọng nên khi có thông tin về hàng hóa không đạt chuẩn, sàn cần phối hợp ngay với cơ quan chức năng để xử lý tức thời, có thể bằng biện pháp mạnh như gỡ bỏ sản phẩm, khóa tài khoản gian hàng, thậm chí trục xuất khỏi nền tảng vĩnh viễn.
Đặc biệt, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng cảnh báo về hiện tượng "ve sầu thoát xác", khi các đối tượng vi phạm quay lại hoạt động dưới danh nghĩa mới để tiếp tục hành vi sai phạm, những vụ việc vi phạm về giá cả, bao bì, nhãn mác hay có dấu hiệu hình sự từ các KOL đang được điều tra cũng sẽ tiếp tục được xử lý nghiêm túc với sự phối hợp của nhiều lực lượng.
