Chỉ số giá WRI đã tăng lên trong tháng 7/2014 do giá gạo Việt Nam và Thái Lan tăng cao với mức tăng lần lượt là 13% và 15% so với hồi tháng 6/2014. Gạo Thái Lan tiếp tục là loại gạo có giá rẻ nhất trong tháng 7/2014.
Chỉ số giá gạo trắng xuất khẩu trung bình trên toàn cầu - Oryza White Rice Index (1/6/2011 - 1/6/2014) (Nguồn: oryza.com) Trong tháng 7/2014, Hội đồng ngũ cốc quốc tế (IGC) dự báo tổng lượng gạo được giao dịch trên toàn cầu trong năm 2014 sẽ đạt mức cao kỷ lục 40 triệu tấn, tăng 5% so với năm 2013. Nguyên nhân chủ yếu do dự kiến lượng gạo nhập khẩu của các quốc gia như Trung Quốc, Indonesia và Philippines cùng với các quốc gia khu vực Châu Phi sẽ tăng lên. Tổng sản lượng gạo trên toàn cầu trong niên vụ 2013/2014 được dự báo sẽ đạt 476 triệu tấn, tăng 1% so với niên vụ trước do hoạt động canh tác tại Pakistan, Brazil, Philippines, Bangladesh và Indonesia được cải thiện. Mức dự trữ gạo vào cuối niên vụ 2013/2014 trên toàn cầu được IGC dự báo sẽ giảm xuông còn 109 triệu tấn so với mức 110 triệu tấn trong niên vụ trước.
Thái Lan
Kết thúc tháng 7/2014, giá gạo 5% tấm Thái Lan đạt 435 USD/tấn, tăng 13% so với tháng 6/2014 nhưng vẫn thấp hơn 4% so với cùng kỳ năm 2013. Ngân hàng Thế giới dự báo giá gạo 5% tấm Thái Lan sẽ vẫn tiếp tục giảm xuống trong vòng 11 năm tới cho dù Chính phủ Thái Lan không xả bán gạo dự trữ.
Các số liệu của Văn phòng kinh tế nông nghiệp Thái Lan (OAE) cho biết, tổng sản lượng thóc của nước này trong niên vụ 2014/2015 ước dạt 38,8 triệu tấn (tương đương 26 triệu tấn gạo xay xát thông thường), tăng không đáng kể so với mức 38,79 triệu tấn trong niên vụ trước. Trong khi đó, chủ tịch Hiệp hội các nhà đóng gói gạo Thái Lan lại đưa ra dự báo sản lượng thóc Thái Lan trong niên vụ 2014/2015 sẽ rơi xuống mức thấp nhất kể từ niên vụ 2009/2010, đạt 32,4 triệu tấn do tình trạng hạn hán cùng với việc người dân thu hẹp diện tích canh tác lúa gạo khi Chính phủ chấm dứt chương trình trợ giá thu mua lúa gạo.
Bộ Thương mại Thái Lan hiện đang lên kế hoạch thực hiện một loạt các phiên đấu thầu xả bán gạo dự trữ trong giai đoạn từ tháng 8 – tháng 9/2014 với lượng gạo bán ra đạt 200.000 – 500.000 tấn/phiên sau khi hoạt động thanh tra các kho gạo hoàn tất. Bộ Thương mại Thái Lan cũng đã lên tiếng khẳng định gạo được dự trữ trong các nhà kho có chất lượng tốt và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Trang oryza.com cho biết, Bộ Thương mại Thái Lan đang đàm phán với Trung Quốc để bán thêm 1 triệu tấn gạo (gạo thuộc mùa vụ thu hoạch mới, bắt đầu từ tháng 10/2014) dưới dạng hợp đồng liên Chính phủ (G2G). Trước đó, Trung Quốc đã ký kết một hợp đồng G2G mua 1 triệu tấn gạo với Thái Lan vào tháng 3/2014; tuy nhiên, tính đến thời điểm này Trung Quốc mới chỉ nhập vào 100.000 tấn gạo Thái Lan theo hợp đồng này. Một số chuyên gia phân tích đã đưa ra lời khuyên Bộ Thương mại Thái Lan nên tạm thời giảm tốc độ xả bán gạo trong mùa vụ chính niên vụ 2014/2015 nhằm kiểm soát đà giảm của giá gạo.
Cũng trong tháng 7/2014, một ủy ban thương mại Thái Lan đã đề xuất 5 chiến lược giúp cải thiện ngành lúa gạo Thái Lan như: áp dụng các công nghệ canh tác hiện đại, tập trung nâng cao chất lượng hạt giống và hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân trong việc giao dịch gạo…
Bộ Thương mại Thái Lan và các nhà xuất khẩu gạo nước này hiện đang hợp tác lên kế hoạch giành lại thị phần tại một số thị trường xuất khẩu gạo chính của nước này như Trung Quốc, Malaysia, Indonesia và Philippines.
Ấn Độ
Giá gạo 5% tấm Ấn Độ trong tháng 7/2014 đạt 440 USD/tấn, tăng 1% so với tháng 6/2014 và giảm 1% so với tháng 7/2013. Mức giá trung bình bán buôn gạo tại Ấn Độ trong tháng 7/2014 đã tăng lên mức 543 USD/tấn, tăng 12% so với mức 483 USD/tấn trong tháng 6/2014 và tăng 22% so với mức 452 USD/tấn trong tháng 7/2013.
Dự báo sản lượng thóc của Ấn Độ trong năm 2014 sẽ đạt 157,5 triệu tấn (tương đương 106,29 triệu tấn gạo xay xát thông thương), giảm 1% so với niên vụ trước do tác động tiêu cực của hiện tương El Nino. Bộ Nông nghiệp Ấn Độ khuyến nghị Chính phủ nước này nên chuẩn bị những phương án cần thiết nhằm giảm thiểu tác động của hiện tương El Nino đối với hoạt động sản xuất lúa gạo.
Ông Darren Cooper, chuyên gia kinh tế cấp cao thuộc IGC, dự báo Ấn Độ sẽ xuất khẩu được 9,5 triệu tấn gạo trong năm 2014. Bên cạnh đó, Sri Lanka được dự báo sẽ nhập khẩu 50.000 tấn gạo từ Ấn Độ để bù lại phần sản lượng gạo trong nước bị sụt giảm.
Số liệu của Tổng công ty lương thực Ấn Độ cho thấy, tính đến ngày 1/7/2014, tổng lượng gạo tại các kho dự trữ của Chính phủ Ấn Độ đạt 25,41 triệu tấn, giảm 19% so với mức 31,51 triệu tấn trong cùng kỳ năm 2013.
Pakistan
Kết thúc tháng 7/2014, giá gạo 5% tấm Pakistan đạt 440 USD/tấn, giảm 1% so với tháng 6/2014 và tăng 4% so với cùng kỳ năm 2013. Cơ quan vũ trụ quốc gia Pakistan dự báo, diện tích canh tác lúa gạo của nước này trong năm tài chính 2013/2014 đạt 2,879 triệu ha với mức sản lượng dự kiến 2,5 tấn/ha. Số liệu của Cơ quan thống kê Pakistan cho thấy, Pakistan đã xuất khẩu được 3,16 triệu tấn gạo trong năm tài chính 2013/2014, giảm 7% so với năm trước.
Trong tháng 7/2014, Phòng thương mại và công nghiệp Pakistan – Trung Quốc (PCJCCI) lên kế hoạch đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu của Pakistan vào Trung Quốc, trong đó có mặt hàng gạo. Trong vòng 2 năm trở lại đây, lượng gạo được Pakistan xuất khẩu vào Trung Quốc đã tăng 244%. PCJCCI dự báo Pakistan có thể xuất khẩu tới 3,75 triệu tấn gạo vào Trung Quốc nếu như năng suất canh tác được cải thiện thông qua việc áp dụng các giống lúa lai và công nghệ canh tác hiện địa.
Campuchia
Trong tháng 7/2014, gạo 5% tấm Campuchia đạt 455 USD/tấn, tăng 2% so với tháng 6/2014.
Theo số liệu của Ban thư ký Dịch vụ xuất khẩu một cửa (SOWS-REF), Campuchia đã xuất khẩu 177.928 tấn gạo trong nửa đầu năm 2014, tăng 1% so với mức 175.959 tấn trong cùng kỳ năm 2013.
Châu Phi
Theo kế hoạch tài chính mới giai đoạn 2014 – 2017, Nigeria đã quyết định hạ mức thuế suất thuế nhập khẩu đối với mặt hàng gạo. Dự kiến mức thuế suất này sẽ giảm từ 110% như hiện nay xuống còn 30% đối với các nhà đầu tư và nhà xay xát và 70% đối với các thương nhân giao dịch toàn thời gian đối với các loại gạo lứt, thóc, gạo đã qua xay xát, xay xát một phần và chưa qua xay xát.
Chính phủ Gambia có khả năng sẽ xem xét lại quyết định cấm nhập khẩu gạo kể từ năm 2016 nếu như sản lượng lúa gạo của nước này trong mùa vụ tới không đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng.
Philippines
Mức giá bán gạo trong thị trường nội địa Philippines đã đạt mức cao kỷ lục trong suốt 6 tháng đầu năm 2014. Theo số liệu của Cơ quan thống kê nông nghiệp Philippines (BAS), mức giá bán buôn trung bình đối với gạo xay xát tốt và gạo xay xát thông thương tại Philippines trong nửa đầu năm 2014 đã lần lượt tăng 18% và 20% so với cùng kỳ năm 2013.
Chính phủ Philippines đã hoãn mục tiêu tự cung tự cấp 100% lượng gạo vào năm 2016.Vào giữa tháng 7/2014, Cơ quan quản lý lương thực quốc gia Philippines (NFA) đã quyết định nhập khẩu thêm 200.000 tấn gạo bên cạnh 800.000 tấn gạo trắng mua từ Việt Nam trong giai đoạn từ tháng 5 – 8/2014. Sau đó, Chính phủ Philippines đã chấp thuận cho NFA nhập khẩu 500.000 tấn gạo trong năm 2014 để đảm bảo duy trì đủ lượng gạo dự trữ. Một số quan chức Philippines đã lên tiếng chỉ trích kế hoạch nhập khẩu gạo này nhưng Tổng thống Philippines Bengino Aquino tuyên bố rằng NFA được phép nhập khẩu gạo trong trường hợp cần thiết, bao gồm để đối phó với các thảm họa tự nhiên có thể xảy ra.
USDA dự báo Philippines sẽ nhập khẩu 1,45 triệu tấn gạo trong niên vụ 2013/2014 (7/2013 – 6/2014), tăng 3,5% so với mức 1,4 triệu tấn trong niên vụ 2012/2013. USDA cũng dự báo sản lượng gạo của Philippines trong niên vụ 2013/2014 đạt 11,813 triệu tấn, tăng 3% so với niên vụ trước.
Tính đến ngày 1/6/2014, tổng lượng gạo dự trữ tại Philippiens đạt 2,306 triệu tấn, giảm 0,3% so với cùng kỳ năm trước và đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng của nước này trong vòng 68 ngày.
