Việt Nam làm Chủ tịch luân phiên Uỷ ban Bảo vệ người tiêu dùng ASEAN (ACCP) năm 2026

Vừa qua, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Bộ Công Thương đã đại diện Việt Nam tham dự Hội nghị lần thứ 31 của Ủy ban Bảo vệ người tiêu dùng ASEAN (ACCP) và các cuộc họp liên quan trong khuôn khổ hợp tác của ACCP tại Thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia.

Hội nghị có sự tham gia của đại diện cơ quan bảo vệ người tiêu dùng của 11 quốc gia thành viên ASEAN, đại diện Ban Thư ký ASEAN, cùng với đại diện các cơ quan, tổ chức hợp tác quốc tế và các chuyên gia trong lĩnh vực bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bao gồm các đối tác như Đức (GIZ), Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Úc (ACCC), Cục Tiêu chuẩn và An toàn sản phẩm Vương quốc Anh (OPSS).

Theo cơ chế luân phiên của ACCP, Hội nghị đã nhất trí thông qua vị trí Chủ tịch ACCP năm 2026 đối với Việt Nam (Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia) để điều phối các chương trình nghị sự tại các Hội nghị ACCP lần thứ 32 và 33, cũng như các chương trình hợp tác có liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng ASEAN trong năm 2026.

Tại Hội nghị, Chủ tịch ACCP năm 2025, ông Ronnarong Phoolpipat và đại diện quốc gia đăng cai là ông Dato' Seri Mohd Sayuthi bin Bakar, đã bày tỏ sự vui mừng khi công tác bảo vệ người tiêu dùng trong khu vực ASEAN ngày càng phát triển và được chú trọng. Các đại biểu ghi nhận, Kế hoạch hành động Chiến lược của ASEAN về Bảo vệ người tiêu dùng giai đoạn 2021-2025 (ASAPCP 2025) đã được ACCP và các nước thành viên ASEAN triển khai thành công, hoàn thành đúng kế hoạch một khối lượng lớn công việc, sáng kiến, và hoạt động. Thành tựu này không chỉ đóng góp vào sự lớn mạnh của Cộng đồng kinh tế ASEAN mà còn thúc đẩy xây dựng khuôn khổ và cơ chế bảo vệ người tiêu dùng chung cho toàn khu vực.

Hiện tại, ACCP và Ban Thư ký ASEAN đang phối hợp rà soát, đánh giá kết quả thực hiện ASAPCP 2025 để đúc rút kinh nghiệm, từ đó cùng các đối tác chiến lược xây dựng Kế hoạch hành động Chiến lược của ASEAN về Bảo vệ người tiêu dùng giai đoạn 2026-2030 (ASAPCP 2030). Đây là nhiệm vụ quan trọng, tạo tiền đề để ASEAN tiếp tục xây dựng và phát triển khuôn khổ thực thi, hợp tác chung đối với công tác bảo vệ người tiêu dùng khu vực. Đặc biệt, các đại biểu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác giữa ACCP và các đối tác quốc tế trong bối cảnh giao dịch trên môi trường kỹ thuật số và không gian mạng gia tăng. Tình trạng vi phạm quyền lợi người tiêu dùng, lừa đảo, gian lận thương mại nhắm vào đối tượng yếu thế ngày càng phổ biến, đòi hỏi phải có sự hợp tác xuyên biên giới. Bên cạnh đó, các quốc gia cũng chú trọng đến việc phát triển bền vững công tác bảo vệ người tiêu dùng, hướng tới sản xuất và tiêu dùng xanh, vì lợi ích chung của cộng đồng và sự thịnh vượng của toàn xã hội.

Hội nghị đã tiến hành tổng kết, cập nhật và trao đổi sâu rộng về tiến độ các hoạt động còn lại trong khuôn khổ thực hiện ASAPCP 2025. Cụ thể, các nội dung được thảo luận bao gồm việc xây dựng Sổ tay ASEAN về Luật và Quy định bảo vệ người tiêu dùng năm 2024 và Hướng dẫn của ASEAN về Nhãn an toàn sản phẩm. Các nước cũng báo cáo, trao đổi thông tin về tiến trình hoàn thiện và thực thi pháp luật bảo vệ người tiêu dùng của mỗi nước, cùng với công tác tuyên truyền, phổ biến Hướng dẫn về Điều khoản Hợp đồng không công bằng (UCT) và Chiến dịch Thông tin Khu vực về UCT.

Hội nghị cũng xem xét Lộ trình thực hiện Kế hoạch xây dựng năng lực ASEAN 2025 (ACBR) về bảo vệ người tiêu dùng và thu thập ý kiến thành viên ASEAN về các chủ đề cần được đưa vào ACBR 2030. Các hoạt động Thông tin Khu vực (RIC) thông qua các video ngắn về người tiêu dùng dễ bị tổn thương, nền tảng khiếu nại, và kiến thức tiêu dùng tài chính cũng được báo cáo và dự kiến được dịch sang ngôn ngữ từng nước để thực hiện chiến dịch truyền thông rộng rãi trên cổng thông tin điện tử hoặc nền tảng xã hội của cơ quan, tổ chức liên quan.

Ngoài ra, tình hình khiếu nại và giải quyết tại Nền tảng Khiếu nại Người tiêu dùng Trực tuyến ASEAN, việc thiết lập hệ thống ODR quốc gia và quan điểm về Mạng lưới ODR ASEAN, cùng với sự phát triển website ACCP và Cổng điện tử hỗ trợ giải quyết khiếu nại cũng được cập nhật. Hội nghị đánh giá tình hình sử dụng Hệ thống quản lý học tập ASEAN (LMS), tiến độ phát triển mô-đun mới (về thương mại điện tử, tiêu dùng bền vững, quảng cáo và quyền riêng tư dữ liệu), và công tác chuẩn bị các báo cáo quan trọng như Báo cáo ACCP 2021 - 2024, Báo cáo khảo sát Chỉ số trao quyền cho người tiêu dùng ASEAN (ACEI) lần thứ 1, Đánh giá tác động người tiêu dùng ASEAN (CIA) thí điểm, cũng như công tác chuẩn bị cho Diễn đàn Bảo vệ người tiêu dùng ASEAN lần thứ 5 (ACPC).

Song song đó, các nước thành viên ACCP đã tham gia Cuộc họp Ban Chỉ đạo Dự án (PSC) lần thứ 14 cho Dự án hợp tác ASEAN - Đức, cùng với các cuộc họp với những đối tác quan trọng khác như Úc (ACCC, AANZFTA), Vương quốc Anh (OPSS), Canada (ACAFTA), ITC, và OECD. Mục đích của các cuộc họp này là trao đổi, chia sẻ thông tin về kết quả của Kế hoạch hành động chiến lược bảo vệ người tiêu dùng ASEAN 2025 (ASAPCP), đồng thời thảo luận sâu về ASAPCP giai đoạn 2026 - 2030 và Lộ trình xây dựng năng lực bảo vệ người tiêu dùng ASEAN đến năm 2030 (ACBR 2030). Các bên cũng tập trung vào việc tăng cường năng lực thực thi bảo vệ người tiêu dùng tại các nước thành viên, xây dựng các tiêu chuẩn chung và hướng dẫn về bảo vệ người tiêu dùng trong khu vực, tăng cường hợp tác xuyên biên giới, và trao quyền cho người tiêu dùng.

Đặc biệt, cuộc họp tham vấn ACCP-ACAN lần thứ 8 đã diễn ra bên lề Hội nghị ACCP vào ngày 19/11/2025. ACAN, viết tắt của Mạng lưới Hiệp hội Người tiêu dùng ASEAN được thành lập theo sáng kiến của ACCP, đã có đại diện Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VICOPRO) tham dự. Đây là cuộc họp thường kỳ hai năm một lần, với mục tiêu thảo luận về sự tham gia của ACAN vào ASAPCP 2026-2030, đồng thời yêu cầu các hiệp hội người tiêu dùng ASEAN báo cáo về các ưu tiên và sáng kiến công tác của mình trong năm 2025 và những thành công trong các vấn đề bảo vệ người tiêu dùng hiện nay. Các thành viên ACAN cũng chia sẻ kinh nghiệm về các sáng kiến xây dựng năng lực nội bộ đã được thực hiện, cùng với việc trao đổi, đề xuất các chủ đề xây dựng năng lực phù hợp để cân nhắc tích hợp vào ACBR 2026-2030.

Tiếp nối chuỗi cuộc họp, các nước thành viên ASEAN đã tham gia Hội thảo về thực thi pháp luật hiệu quả cho an toàn sản phẩm, được tổ chức trong khuôn khổ Dự án hợp tác của Chương trình Hội nhập Kinh tế ASEAN - Vương quốc Anh (EIP). Hội thảo nhằm thảo luận, khuyến nghị nâng cao năng lực khu vực của các cán bộ bảo vệ người tiêu dùng ASEAN, tập trung vào việc tăng cường các cơ chế thực thi, cải thiện kỹ thuật thực thi và thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới nhằm đảm bảo an toàn sản phẩm hiệu quả. Bốn nội dung chính được các chuyên gia OPSS chia sẻ tại Hội thảo là hỗ trợ tuân thủ bằng cách hiểu rõ doanh nghiệp; kiểm tra việc tuân thủ và xử lý việc không tuân thủ; công cụ quản lý - thực thi và xử phạt; và cuối cùng là hiểu rõ việc không tuân thủ các yêu cầu về an toàn.