Điện Biên: Tiềm năng phát triển cây mắc ca

Mặc dù là loại cây trồng mới nhưng qua quá trình trồng thử nghiệm và thí điểm, đến nay cây Mắc ca trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã sinh trưởng và phát triển tốt, đã ra quả và thu hoạch. Mắc ca đang được kỳ vọng trở thành cây xóa đói giảm nghèo ở Điện Biên.

Cây mắc ca được đưa lên trồng thử nghiệm tại một số huyện và Tp. Điện Biên Phủ từ năm 2002. Đến năm 2009, cây mắc ca được đưa vào trồng thử nghiệm thông qua một số chương trình, dự án và sau đó được doanh nghiệp phối hợp phát triển mở rộng diện tích trồng trong những năm gần đây.

Đến nay, trên địa bàn Điện Biên đã trồng trên 2.170 ha cây mắc ca, tập trung tại các huyện Tuần Giáo, Mường Ảng và Tp. Điện Biên Phủ. Qua quá trình theo dõi, đánh giá của cơ quan chuyên môn cho thấy cây mắc ca trồng tại Điện Biên khá phù hợp với điều kiện thời tiết, khí hậu, đất đai tại một số địa phương như: Tuần Giáo, Mường Ảng và TP. Điện Biên Phủ, Mường Nhé, Nậm Pồ

Với tốc độ và khả năng sinh trưởng, phát triển tương đối tốt, một số diện tích mắc ca đã ra quả, cho thu hoạch.

Cây mắc ca không quá kén chọn đất, là loại cây ăn quả á nhiệt đới, phù hợp với Điện Biên, nơi có nhiều vùng tiểu khí hậu là một trong những điều kiện rất thuận lợi để phát triển cây mắc ca. Ngoài điều kiện thời tiết, đất đai, thổ nhưỡng, chế độ chăm sóc… thì giống cây là yếu tố quyết định 50% năng suất. Hiện có 1 doanh nghiệp Điện Biên có 2 ha vườn giống đã được công nhận, năng suất sản xuất 7 vạn cây/năm phục vụ nhu cầu cây giống cho nhân dân trong tỉnh Điện Biên và Lai Châu. 

Đến nay, cây mắc ca đã dần khẳng định được tính ưu việt hơn so với các loại cây trồng khác. Trước nhu cầu phát triển trồng cây mắc ca của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn, UBND tỉnh Điện Biên đang chỉ đạo Sở Nông nghiệp và PTNT xây dựng Đề án phát triển cây mắc ca đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 gắn với định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh, cây mắc ca sẽ được tập trung trồng tại: Mường Nhé, Nậm Pồ, Điện Biên, Tuần Giáo và Tp. Điện Biên Phủ với quy mô trồng khoảng 26.000ha với diện tích quy hoạch khoảng 35.000ha, làm cơ sở cho việc quản lý, chỉ đạo và kêu gọi các doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển, áp dụng cơ chế chính sách hỗ trợ, từ đó đảm bảo đưa cây mắc ca trở thành cây trồng nông nghiệp chủ lực của tỉnh gắn với phát triển thành hàng hóa…

Trong đó, huyện Tuần Giáo được quy hoạch trồng 2.000ha cây mắc ca, giao cho Công ty Macadamia Điện Biên phát triển với cam kết hỗ trợ người dân góp đất 1 triệu đồng/ha/năm trong 5 năm đầu khi cây chưa cho quả; sử dụng 500 – 600 lao động thường xuyên trên địa bàn huyện Tuần Giáo với mức lương 3 triệu đồng/tháng và khi thu hoạch người dân được hưởng giá trị 15%/kg quả tươi. Đến hết năm 2018, diện tích trồng Mắc ca toàn huyện là 1.400ha, cây phát triển, sinh trưởng tốt, tỷ lệ cây giống đạt trên 98%, chiều cao cây bình quân 1,2-1,5m, đường kính cây 2-3cm.

Điện Biên là tỉnh có diện tích trồng thuần Mắc ca lớn nhất cả nước.

Đến nay, Điện Biên là tỉnh có diện tích trồng thuần Mắc ca lớn nhất cả nước, do đó, ngoài đưa ra chủ trương quy hoạch, tỉnh Điện Biên còn quan tâm đến những chính sách ưu đãi về thuế, miễn giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng đất, được Nhà nước thu hồi đất, giao cho doanh nghiệp thuê để trồng cây Mắc ca theo quy định của pháp luật… Hiện nay các doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế đang đầu tư, phát triển cây mắc ca tại Điện Biên theo mô hình chuỗi giá trị, từ khâu sản xuất cây giống, trồng đến bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm về hiệu quả đầu tư dự án của mình còn người dân tham gia liên kết trồng mắc ca sẽ thông qua góp đất, cho doanh nghiệp thuê đất hoặc tự trồng Mắc ca, có sản phẩm bán cho doanh nghiệp.

Hiện nay, tỉnh Điện Biên đã phê duyệt chủ trương đầu tư cho 3 dự án, trong đó 2 dự án đầu tư mới của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu và đầu tư Phú Thịnh tại huyện Ðiện Biên và Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Mắc ca Tây Bắc tại huyện Mường Nhé; 1 dự án điều chỉnh chủ trương đầu tư tại huyện Tuần Giáo của Công ty Cổ phần Macadamia Ðiện Biên, với tổng diện tích gần 16.000ha.

Thời gian tới, tỉnh tiếp tục xem xét, 2 chủ trương đầu tư trồng cây Mắc ca tại huyện Nậm Pồ. Đối với những diện tích cây Mắc ca quy mô nhỏ, do người dân tự trồng từ trước thì khuyến khích ký hợp đồng liên kết với doanh nghiệp để đảm bảo khâu bao tiêu, chế biến sản phẩm.

Mắc ca là loài cây trồng mới đối với cơ quan quản lý nhà nước và người dân trên địa bàn tỉnh, Điện Biên đã đề nghị Hiệp hội Mắc ca Việt Nam hỗ trợ tỉnh Điện Biên tổ chức các lớp tập huấn cho các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh trong việc nhận biết các dòng Mắc ca hiện nay để xác định đúng các dòng, giống Mắc ca đã trồng và kiểm soát tốt các giống Mắc ca trồng trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. Cùng với đó, tổ chức các lớp tập huấn, chuyển giao công nghệ cho các cán bộ quản lý và người dân biện pháp kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch, sơ chế, chế biến.

Lê Hoa