Tìm hướng xuất khẩu mới cho thanh long trong "mùa dịch"

Có chỉ dẫn địa lý, được bảo hộ tại 5 quốc gia

Giới thiệu về tiềm năng của thanh long Long An, ông Nguyễn Tuấn Thanh, Giám đốc Sở Công Thương Long An cho biết, sản lượng quả thanh long hàng năm của tỉnh đạt khoảng 330.000 tấn. Long An đã và đang thực hiện nhiều giải pháp xây dựng, phát triển vùng thanh long bền vững, theo hướng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, cung cấp theo đơn hàng quanh năm.

Ngoài thanh long truyền thống vỏ đỏ ruột trắng, Long An còn có sản phẩm chủ lực là thanh long ruột đỏ. Ngoài ra, tỉnh cũng đã phát triển nhiều giống thanh long tím hồng, thanh long vỏ màu vàng ruột trắng đẹp mắt với thành phần dinh dưỡng cao.

Đặc biệt, ông Nguyễn Tuấn Thanh cho biết, quả thanh long Châu Thành của Long An đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý. Trong khi đó, nhãn hiệu thanh long Tầm Vu cũng được bảo hộ tại 5 quốc gia, gồm Mỹ, Pháp, Nhật, Singapore và Trung Quốc.

Đáng chú ý, Hiệp hội thanh long Long An có trên 100 thành viên là các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn tỉnh Long An, Tiền Giang, có năng lực kho, sơ chế có thể xuất khẩu với số lượng lớn. Long An còn có nhà máy xử lý trái cây bằng công nghệ hơi nước nóng (VHT) với công suất 12.000 tấn/năm và đủ điều kiện đóng gói xuất khẩu sang một số thị trường có yêu cầu cao về chất lượng.

Đại diện Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận cũng cho biết, diện tích trồng thanh long của tỉnh đạt 33.750 ha, trong đó, diện tích thanh long được chứng nhận VietGAP đạt 11.936 ha, GlobalGAP đạt 517 ha, với sản lượng trung bình 650.000 tấn quả/năm. Tỉnh có khoảng 240 cơ sở thu mua, sơ chế, đóng gói thanh long và 6 cơ sở chế biến thanh long (rượu vang thanh long, thanh long sấy khô, sấy dẻo...).

Trong 8 tháng đầu năm 2021, lượng thanh long cả nước xuất khẩu qua các cửa khẩu biên giới phía Bắc khoảng 700.000 tấn, trong đó phần lớn là thanh long của Bình Thuận. Ngoài thanh long trái tươi, hiện nay một số hộ nông dân còn thu hoạch búp thanh long bán cho các cơ sở thu mua để sấy khô tiêu thụ sang thị trường Trung Quốc.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương nhận định,  ở Việt Nam, trong những năm qua, thanh long được xếp vào nhóm mặt hàng trái cây xuất khẩu chủ lực và thường nằm trong nhóm sản phẩm xuất khẩu tỷ đô của Việt Nam.

Thị trường xuất khẩu chính của thanh long Việt Nam là Trung Quốc, Thái Lan và Indonesia, trong đó Trung Quốc chiếm tới hơn 80% thị phần. Như vậy, có thể coi Trung Quốc là thị trường xuất khẩu truyền thống của thanh long Việt Nam.

Tuy nhiên, những năm gần đây, thanh long Việt Nam đang chịu sự cạnh tranh ngày càng tăng lên từ một số nguồn cung khác từ Đài Loan, Thái Lan, Malaysia…

Đặc biệt đối với thị trường Trung Quốc, bên cạnh nhập khẩu, thời gian qua, Trung Quốc cũng đã chủ động phát triển, nhân rộng diện tích thanh long. Theo nghiên cứu, đến nay, tổng diện tích trồng thanh long của Trung Quốc đã bằng đúng diện tích trồng thanh long của Việt Nam đang có.

Hiện nay, diện tích trồng thanh long của Trung Quốc đạt khoảng 35.555ha, trồng nhiều tại Quảng Tây, Quảng Đông, Quý Châu, Hải Nam, Vân Nam, Phúc Kiến.

“Đây sẽ là sức ép cạnh tranh rất lớn đối với thanh long Việt Nam không chỉ trên thị trường Trung Quốc mà cả trên thị trường thế giới”, Cục trưởng Vũ Bá Phú lo ngại và cho rằng, dù chưa nói tới chất lượng nhưng chắc chắn, với công nghệ rất tiên tiến của Trung Quốc khả năng năng suất thanh long Trung Quốc sẽ cao hơn của Việt Nam là rất lớn.

Ngoài ra, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cũng cho biết, xuất khẩu sang Trung Quốc “khó càng thêm khó” khi các doanh nghiệp Việt Nam chưa chú trọng đến hoạt động xuất khẩu chính ngạch, mà vẫn lựa chọn con đường xuất khẩu tiểu ngạch nhiều rủi ro.

Xây dựng chiến lược tiếp cận từng thị trường

Theo thông tin từ Thương vụ tại các thị trường nước ngoài, người tiêu dùng các nước vẫn có nhu cầu cao đối với quả thanh long của Việt Nam. Nhiều nhà nhập khẩu nước ngoài quan tâm phát triển nguồn cung thanh long chất lượng cao từ Việt Nam.

Đại diện Thương vụ Việt Nam tại Australia cho biết, Thương vụ đã thực hiện nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tiếp thị, quảng cáo quả thanh long tại thị trường Australia. Đến nay, trên kệ nhiều siêu thị tại Australia đã bày bán quả thanh long và những sản phẩm chế biến từ thanh long của Việt Nam.

Sắp tới, Thương vụ Việt Nam tại Australia sẽ tiếp tục tiếp thị quảng bá thanh long Việt Nam tới người tiêu dùng phương Tây tại Australia để mở rộng thị trường cho thanh long Việt. Tuy nhiên, Thương vụ cũng lưu ý các địa phương, người trồng và doanh nghiệp cần quan tâm sản xuất những sản phẩm phù hợp với yêu cầu của thị trường.

Ông Tạ Đức Minh, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản cho biết, người tiêu dùng Nhật Bản coi thanh long là loại quả giàu dinh dưỡng, giàu chất xơ, đem lại làn da đẹp, mịn màng. Họ thường ăn thanh long theo kiểu làm salad, trộn với ngũ cốc, hoặc ăn trực tiếp.

Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản khuyến cáo, các sản phẩm chế biến từ thanh long, như nước thanh long đóng chai, thanh long sấy dẻo, kẹo thanh long… nên đa dạng hơn về mẫu mã, mùi vị, nâng cao chất lượng để phù hợp với thị hiếu tiêu dùng tại Nhật Bản. Đồng thời, các doanh nghiệp nên thực hiện liên kết đồng bộ, từ khâu trồng trọt, đến xử lý, bảo quản, vận chuyển và xuất khẩu để đảm bảo giữ được độ tươi ngon và chất lượng sản phẩm, giữ vững thương hiệu và thị trường.

Các doanh nghiệp Việt Nam nên tận dụng ưu đãi thuế từ các hiệp định thương mại (FTA) mà Việt Nam và Nhật Bản cùng là thành viên như VJEPA, AJCEP, CPTPP… và đảm bảo sự ổn định giá cả, chất lượng của sản phẩm, do người tiêu dùng Nhật Bản "nhạy cảm" nếu sản phẩm thay đổi giá liên tục.

Mặt khác, doanh nghiệp cũng nên chú trọng đầu tư nghiên cứu và áp dụng công nghệ, kỹ thuật sau thu hoạch nhằm nâng cao chất lượng, đa dạng chủng loại, mẫu mã sản phẩm, từ đó đáp ứng thị hiếu riêng biệt của từng nhóm đối tượng khách hàng khác nhau.

Đối với thị trường Ấn Độ, ông Bùi Trung Thướng - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Ấn Độ cho biết, Ấn Độ là thị trường lớn và rất tiềm năng cho trái thanh long Việt Nam. Tuy nhiên, để giữ vững được thị trường Ấn Độ thì rất khó, bởi tại đây, yêu cầu về giá là rất quan trọng do thu nhập bình quân đầu người của người dân Ấn Độ còn thấp hơn so với Việt Nam và giá cả hoa quả nội địa của Ấn Độ rất thấp do chính sách hỗ trợ của chính phủ và năng suất khá cao.

Vì vậy, sản phẩm trái cây nhập khẩu vào Ấn Độ thường nhắm đến phân khúc có thu nhập trung bình trở lên và những sản phẩm mà Ấn Độ không/chưa sản xuất được hoặc chất lượng thấp hơn, ông Bùi Trung Thướng lưu ý.

Để tiếp tục hỗ trợ thanh long Việt mở rộng thị phần trên thế giới, ông Vũ Bá Phú cam kết, Cục Xúc tiến thương mại sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương, doanh nghiệp sản xuất, cung ứng các sản phẩm thanh long Việt Nam trong hoạt động quảng bá thương hiệu, xúc tiến phát triển thị trường cho sản phẩm, phối hợp với các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tìm kiếm và kết nối các khách hàng nhập khẩu triển vọng cho doanh nghiệp.