Xuất khẩu thanh long: Đa dạng hóa sản phẩm để giải tỏa sức ép cạnh tranh

Chiều 30/8, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) đã tổ chức Hội nghị giao thương trực tuyến thanh long Việt Nam với các thị trường xuất khẩu tiềm năng 2021.

Sức ép cạnh tranh ngày càng lớn

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại thông tin, trên thị trường thế giới hiện nay có 4 loại thanh long chính là thanh long vỏ đỏ, ruột trắng chủ yếu đến từ Việt Nam và Thái Lan; thanh long vỏ đỏ, ruột đỏ đến chủ yếu từ Israel và Maylaysia; thanh long vỏ đỏ, ruột tím đến từ Guatemala, Nicaragua, Ecuador và Israel; thanh long vỏ vàng, ruột trắng đến từ Colombia và Ecuador.

Các thị trường xuất khẩu thanh long lớn trên thế giới gồm Việt Nam, Thái Lan, Đài Loan, Sri Lanka ở Châu Á, Israel ở Trung Đông, Mexico, Colombia, Ecuador và Guatemala ở Châu Mỹ.

Ở Việt Nam, trong những năm qua, thanh long được xếp vào nhóm mặt hàng trái cây xuất khẩu chủ lực và thường nằm trong nhóm sản phẩm xuất khẩu tỷ đô của Việt Nam.

Thị trường xuất khẩu chính của thanh long Việt Nam là Trung Quốc, Thái Lan và Indonesia, trong đó Trung Quốc chiếm tới hơn 80% thị phần. Như vậy, có thể coi Trung Quốc là thị trường xuất khẩu truyền thống của thanh long Việt Nam.

Tuy nhiên, những năm gần đây, thanh long Việt Nam đang chịu sự cạnh tranh ngày càng tăng lên từ một số nguồn cung khác từ Đài Loan, Thái Lan, Malaysia…

Đặc biệt đối với thị trường Trung Quốc, bên cạnh nhập khẩu, thời gian qua, Trung Quốc cũng đã chủ động phát triển, nhân rộng diện tích thanh long. Theo nghiên cứu, đến nay, tổng diện tích trồng thanh long của Trung Quốc đã bằng đúng diện tích trồng thanh long của Việt Nam đang có.

Hiện nay, diện tích trồng thanh long của Trung Quốc đạt khoảng 35.555ha, trồng nhiều tại Quảng Tây, Quảng Đông, Quý Châu, Hải Nam, Vân Nam, Phúc Kiến.

“Đây sẽ là sức ép cạnh tranh rất lớn đối với thanh long Việt Nam không chỉ trên thị trường Trung Quốc mà cả trên thị trường thế giới”, Cục trưởng Vũ Bá Phú lo ngại và cho rằng, dù chưa nói tới chất lượng nhưng chắc chắn, với công nghệ rất tiên tiến của Trung Quốc khả năng năng suất thanh long Trung Quốc sẽ cao hơn của Việt Nam là rất lớn.

Ngoài ra, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cũng cho biết, xuất khẩu sang Trung Quốc “khó càng thêm khó” khi các doanh nghiệp Việt Nam chưa chú trọng đến hoạt động xuất khẩu chính ngạch, mà vẫn lựa chọn con đường xuất khẩu tiểu ngạch nhiều rủi ro.

Không chỉ vậy, trong bối cảnh dịch Covid-19, thị trường xuất khẩu chủ lực là Trung Quốc siết chặt kiểm dịch đối với nhiều mặt hàng, trong đó có thanh long hoặc đóng biên tại một vài cửa khẩu trong một số thời gian nhất định, các hoạt động logistics có chi phí tăng cao đột biến cũng chồng thêm những bất cập cho xuất khẩu thanh long.

Đa dạng hóa sản phẩm để giải tỏa sức ép cạnh tranh

Mặc dù chồng chất khó khăn, song Cục trưởng Vũ Bá Phú vẫn lạc quan cho rằng, chúng ta vẫn có hy vọng cho trái thanh long Việt Nam khi nhu cầu tiêu thụ tại thị trường nước ngoài vẫn có xu hướng tăng và nhiều tiềm năng chưa khai thác.

“Thông qua hàng loạt sự kiện xúc tiến thương mại, giao thương trực tuyến thời gian qua cho thấy, khá nhiều nhà nhập khẩu nước ngoài quan tâm tới phát triển nguồn cung thanh long chất lượng cao từ Việt Nam”, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại chia sẻ.

Không chỉ có thị trường Trung Quốc, những năm gần đây, thanh long Việt Nam đã xuất khẩu sang các thị trường khác như Ấn Độ, Australia, New Zealand, Nhật Bản, EU, Chile. Ngoài ra, thanh long Việt Nam đã chiếm thị phần xuất khẩu đáng kể ở nhiều khu vực thị trường như châu Á, châu Âu và Mỹ.

Thanh long Việt Nam cũng đã được nhiều người Âu, Mỹ gốc Á biết tới và tiêu thụ và mới đây, Việt Nam đang đẩy mạnh xúc tiến xuất khẩu thanh long sang Australia, Ấn Độ, Pakistan…

Hiện, thanh long Việt Nam đang phải chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các nguồn cung khác, do vậy, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại đề nghị các địa phương tránh tối đa việc mở rộng diện tích, cần tập trung phát triển theo hướng chất lượng. Tập trung quy hoạch lại vùng trồng thanh long gắn với yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, chất lượng và tiêu chuẩn vệ sinh an toàn của từng thị trường như EU, Bắc Mỹ, Nhật Bản…

“Nơi thì có yêu cầu chiếu xạ, nơi yêu cầu phải khử khuẩn nên các hợp tác xã, nhà vườn, cơ quan ban ngành ở địa phương cần phải lưu ý”, Cục trưởng Vũ Bá Phú lưu ý.

Song song đó, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cũng khuyến cáo, ngoài trái thanh long tươi, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất cần tiếp tục đa dạng các sản phẩm thanh long như: thanh long sấy khô, sấy dẻo, nước ép si rô, snack thanh long, rượu vang thanh long, kem thanh long, chả cá thanh long, bánh mì thanh long… Đặc biệt, sản phẩm bột thanh long (hay còn gọi là bột pitahaya) có hàm lượng dinh dưỡng và tác dụng rất tốt cho sức khỏe, được coi là một siêu thực phẩm nhiệt đới.

Cục trưởng Vũ Bá Phú nhấn mạnh, việc đa dạng các sản phẩm giá trị gia tăng từ thanh long của các địa phương và doanh nghiệp được xem là hướng đi đúng để đa dạng kênh tiêu thụ, giảm sức ép mùa vụ, phát triển thị trường và thương hiệu sản phẩm.

Ngoài ra, Cục Xúc tiến thương mại cũng đề nghị các địa phương và doanh nghiệp chuẩn bị nguồn hàng vì dự báo cuối năm 2021, khi dịch Covid-19 trên thế giới từng bước được kiểm soát, nhu cầu nhập khẩu gia tăng trở lại.

Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại khẳng định, Cục luôn nỗ lực đồng hành cùng các địa phương, doanh nghiệp sản xuất, cung ứng các sản phẩm thanh long Việt Nam trong hoạt động quảng bá thương hiệu, xúc tiến phát triển thị trường cho sản phẩm thanh long Việt Nam, phối hợp với các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tìm kiếm và kết nối các khách hàng nhập khẩu triển vọng cho doanh nghiệp.