Tại báo cáo xếp hạng thị trường hồi tháng 3/2024, FTSE Russell vẫn giữ Việt Nam trong danh sách theo dõi để nâng hạng (được thêm vào từ hồi tháng 9/2018).
Tuy nhiên, tổ chức này cũng nhấn mạnh, thị trường chứng khoán Việt Nam có khả năng được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging Market).
FTSE Russell duy trì các đánh giá về tiêu chí "Chu kỳ thanh toán (DvP)", quá trình đăng ký tài khoản mới, và việc tạo điều kiện cho hoạt động giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài ở các cổ phiếu đã cạn giới hạn sở hữu nước ngoài (room ngoại) hoặc sắp cạn room nước ngoài.
Theo đó, Việt Nam đã đạt 7/9 tiêu chí nâng hạng thị trường. Còn lại hai vấn đề cần tháo gỡ là yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (pre-funding) và giới hạn sở hữu nước ngoài.
FTSE Russell nêu rõ, để đạt được mục tiêu nâng hạng vào năm 2025, Việt Nam phải sớm xác nhận và phổ biến rộng rãi về mô hình thanh toán mới, bao gồm hoàn thiện các vai trò và trách nhiệm cần thiết trong mô hình thanh toán. Cùng với đó, Việt Nam phải đưa ra lộ trình, với các cột mốc quan trọng cụ thể, để đạt mục tiêu trên.
Trong thời gian vừa qua, Bộ tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước, cùng các đơn vị có liên quan, đặc biệt là sự tham gia tích cực của các thành viên thị trường, gồm công ty chứng khoán, đơn vị lưu ký, nhà đầu tư… đã đặt ra rất nhiều giải pháp để đáp ứng được tiêu chí của tổ chức xếp hạng FTSE Russell nhằm đưa từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.
Cụ thể, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa qua đã công bố Dự thảo thông tư sửa đổi liên quan đến việc cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mua chứng khoán mà không cần đủ tiền trước (Non Pre-funding Solution – NPS). Chính sách này sẽ giải quyết yêu cầu nâng hạng của FTSE Russell, bao gồm việc chuyển giao đối ứng thanh toán và xử lý các giao dịch thất bại.
Đồng thời, với lộ trình công bố thông tin tiếng Anh thì từ ngày 1/1/2028, tất cả các công ty đại chúng và niêm yết sẽ công bố thông tin định kỳ và bất thường bằng tiếng Anh. Điều này nhằm tăng cường tính minh bạch và khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời giải quyết các yêu cầu từ MSCI.
Theo đánh giá mới đây của SSI Research, thông tư sửa đổi về vấn đề NPS kỳ vọng sẽ được triển khai ngay trong quý 4/2024 và là cơ sở để FTSE Russell đánh giá tích cực trong kỳ xếp hạng tháng 9/2024, và quyết định nâng hạng Việt Nam trong kỳ đánh giá tháng 9/2025.
Tương tự, ông Petri Deryng - người đứng đầu quỹ Pyn Elite Fund cũng có đánh giá tích đối với việc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước công bố dự thảo cho phép nhà đầu tư nước ngoài không phải thực hiện ký quỹ trước giao dịch. Pyn Elite Fund hiện là một trong những quỹ ngoại lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam với quy mô tài sản lên đến hơn 21.700 tỷ đồng (tính đến cuối tháng 7/2024).
“Nếu thay đổi này được thực hiện, FTSE Russell có thể sẽ tiến hành xem xét nâng hạng thị trường Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Điều này, cùng với việc miễn ký quỹ trước khi giao dịch chứng khoán sẽ khiến Việt Nam trở thành thị trường hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài”, người đứng đầu Pyn Elite Fund nhấn mạnh.
Với việc nâng hạng lên thị trường mới nổi, theo ước tính sơ bộ từ SSI Research, dòng vốn từ các quỹ ETF có thể lên đến 1,6 tỷ USD, chưa tính đến dòng vốn từ các quỹ chủ động. Trong khi đó, FTSE Russel ước tính tổng tài sản từ các quỹ chủ động gấp 5 lần so với các quỹ ETF.
Việc chuyển từ nâng hạng từ cận biên lên mới nổi không chỉ là đổi tên, mà là thay đổi về chất và dòng vốn sẽ đến phần lớn từ các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài chuyên nghiệp, hay nói cách khác đây là đạt được mục tiêu phát triển cơ sở nhà đầu tư.
Việc được FTSE nâng hạng lên thị trường mới nổi sẽ là cơ hội tốt giúp thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận được sự chú ý từ MSCI, trong bối cảnh danh sách các thị trường chứng khoán có cơ hội được nâng hạng lên mới nổi khá hạn chế, Việt Nam hiện đang chiếm tỷ trọng cao nhất trong rổ MSCI cận biên.
