Tình trạng mùa mưa đến muộn tại Ấn Độ trong giai đoạn tháng 6 – tháng 9/2014 đã khiến một số chuyên gia phân tích thị trường gạo hạ thấp dự báo sản lượng gạo của Ấn Độ trong niên vụ 2014/2015. Là một nước đông dân và luôn nhạy cảm với tình hình an ninh lương thực, một số chuyên gia dự báo Ấn Độ có thể áp dụng lệnh cấm xuất khẩu gạo phi basmati như đã làm vào hồi năm 2008 nhằm đảm bảo nguồn cung gạo trong nước cũng như kiểm soát đà tăng giá gạo.
Vào ngày 3/10/2014, trang oryza.com đã có cuộc phỏng vấn với Tiến sĩ Trilochan Mohapatra, Giám đốc Viện nghiên cứu lúa gạo trung ương (CRRI) thuộc Hội đồng nghiên cứu nông nghiệp Ấn Độ, Bộ Nông nghiệp Ấn Độ nhằm tìm hiểu sâu hơn về vị thế hiện tại của Ấn Độ trên thị trường lúa gạo quốc tế. Dưới đây là bản lược dịch một phần cuộc phỏng vấn trên:
Oryza: Theo ước tính của Chính phủ Ấn Độ, sản lượng vụ mùa Kharif năm 2014 của Ấn Độ sẽ giảm 4% so với mức 91,69 triệu tấn của năm 2013. Theo ông, điều này sẽ có tác động như thế nào đến tổng thể hoạt động sản xuất lúa gạo của Ấn Độ?
Tiến sĩ Trilochan Mohapatra: Hiện thời tiết gió mùa đã quay trở lại vào cuối mùa mưa tại Ấn Độ. Diện tích gieo trồng lúa cũng trong trạng thái bình thường trong suốt mùa vụ Kharif và hoạt động sản xuất lúa gạo (tại Ấn Độ) sẽ không bị ảnh hưởng nhiều từ thời tiết. Theo đánh giá của tôi, sản lượng gạo vụ Kharif sẽ đạt khoảng 91 triệu tấn và sản lượng gạo vụ Rabi (vụ Hè) sẽ đạt khoảng 14 triệu tấn.
Hoạt động sản xuất lúa gạo tại Ấn Độ phụ thuộc nhiều vào diễn biến thời tiết mùa mưa
Oryza: Diện tích canh tác gạo Basmati (tại Ấn Độ) đã tăng khoảng 40% lên mức 3,5 triệu ha trong năm 2014 và sản lượng loại gạo này được dự báo đạt 8,5 triệu tấn trong năm 2014, tăng 40% so với mức 6,25 triệu tấn trong năm 2013. Ông có nghĩ đây là xu hướng tích cực trong sản xuất lúa gạo của Ấn Độ?
Tiến sĩ Trilochan Mohapatra: Tôi cho rằng việc gia tăng sản lượng gạo Basmati trong năm nay là xu hướng tích cực đối không chỉ đối với quan điểm sản xuất mà còn đối vởi quan điểm xuất khẩu.
Oryza: Theo ông, hoạt động xuất khẩu gạo của Ấn Độ trong năm 2015 sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? Dưới tác động của các nhân tố toàn cầu như Thái Lan xả bán gạo dự trữ và gia tăng cạnh tranh từ gạo Việt Nam, ông có cho rằng Ấn Độ sẽ giữ vũng vị trí nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới trong năm tới?
Tiến sĩ Trilochan Mohapatra: Hoạt động xuất khẩu gạo của Ấn Độ trong năm 2015 sẽ phụ thuộc vào diễn biến của mùa mưa và triển vọng vụ mùa. Trong trường hợp, lượng mưa tại Ấn Độ trong năm 2015 giảm xuống, lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ có thể xếp ở vị trí thứ ba, sau Thái Lan và Việt Nam. Ngược lại, nếu thời tiết mùa mưa diễn ra bình thường, Ấn Độ sẽ giữ vững vị trí nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới.
Oryza: Trong năm nay, Chính phủ Ấn Độ vẫn chưa tiến hành cấm xuất khẩu gạo phi basmati mặc dù có nhiều yếu tố bất lợi đối với hoạt động sản xuất lúa gạo vào đầu mùa mưa do Ấn Độ hiện có lượng gạo dự trữ cao. Theo ông, tình hình xuất khẩu gạo của Ấn Độ sẽ như nào trong thời gian tới?
Tiến sĩ Trilochan Mohapatra: Như tôi đã nói bên trên, hoạt động xuất khẩu gạo của Ấn Độ trong năm tới sẽ được quyết định dựa trên tình hình lượng mưa trong năm 2015.
Oryza: Ông nhận định như nào về giá lúa gạo thế giới nếu như Chính phủ Ấn Độ tiến hành cấm xuất khẩu gạo phi basmati?
Tiến sĩ Trilochan Mohapatra: Hằng năm, Ấn Độ xuất khẩu khoảng 7 triệu tấn gạo phi basmati và lượng gạo này chiếm tới 25% tổng lượng gạo phi basmati được giao dịch trên toàn cầu. Vì vậy, nếu Chính phủ Ấn Độ xem xét lệnh cấm xuất khẩu gạo phi basmati thì giá lúa gạo trên toàn cầu có thể sẽ tăng lên đáng kể do thị trường lúa gạo thế giới hẹp, có mức tập trung cao và nguồn cung bị thu hẹp trong ngắn hạn. Hiện tại, Thái Lan đang có một lượng lớn gạo dư thừa, số gạo này sẽ chiếm lấy thị phần nếu như Ấn Độ ban hành lệnh cấm. Nhìn chung, giá gạo trên toàn cầu sẽ tăng 30%. Tuy nhiên, khả năng cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ ở mức xa do tác động của hiện tượng El Nino đến hoạt động sản xuất lúa gạo Ấn Độ ở mức tối thiểu và sản xuất lúa gạo niên vụ 2014/2015 sẽ ở mức thông thường.
