Kết thúc tháng 9/2014, chỉ số giá gạo trắng xuất khẩu trung bình trên toàn cầu – Oryza White Rice Index đạt 466 USD/tấn, giảm 9 USD/tấn so với tháng 8/2014 và tăng 14 USD/tấn so với cùng kỳ năm 2013.
Giá gạo xuất khẩu trung bình trên toàn cầu - Oryza White Rice Index (nguồn: oryza.com)
Trong tháng 9/2014, Hội đồng ngũ cốc quốc tế (IGC) đưa ra dự báo sản lượng gạo trên toàn cầu trong niên vụ 2014/2015 sẽ đạt 476 triệu tấn, ngang bằng mức sản lượng niên vụ 2013/2014 . Trong niên vụ 2014/2015, lượng gạo được giao dịch trên toàn cầu dự báo đạt 41 triệu tấn, tăng 2,5% so với niên vụ trước; lượng gạo dự trữ được dự báo đạt 104 triệu tấn, giảm 5% so với niên vụ 2013/2014 do nhu cầu sử dụng gạo tại khu vực Nam Á và vùng Hạ Sahara Châu Phi tăng lên. Nhu cầu sử dụng gạo toàn cầu được dược IGC dự báo đạt 481 triệu tấn trong niên vụ 2014/2015, tăng 1% so với niên vụ 2013/2014.
Thái Lan
Kết thúc tháng 9/2014, giá gạo 5% tấm Thái Lan đạt 435 USD/tấn, giảm 1% so với tháng 8/2014 và tăng 4% so với cùng kỳ năm 2013.
Trong phiên đấu thầu vào trung tuần tháng 9/2014, Thái Lan chỉ bán được 70.000 tấn trong tổng số 140.000 tấn gạo được đấu thầu. Đây là phiên đấu thầu gạo thứ hai được Thái Lan tổ chức sau khi chính quyền quân sự lên nắm quyền từ hồi tháng 5/2014. Trong phiên đấu thầu gạo đầu tiên vào ngày 7/8/2014, Thái Lan cũng chỉ bán được 73.000 tấn trong tổng số 167.000 tấn gạo được đấu thầu do mức giá bỏ thầu của các doanh nghiệp thấp hơn giá sàn của Bộ Thương mại Thái Lan.
Theo số liệu của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, trong 7 tháng đầu năm 2014, Thái Lan xuất khẩu được 5,62 triệu tấn gạo, tăng 55% so với mức 3,61 triệu tấn trong cùng kỳ năm 2013. Ngoài ra, Chính phủ Thái Lan đang lên kế hoạch xả bán kho gạo dự trữ bằng việc đẩy mạnh xuất khẩu gạo sang Trung Quốc thông qua các chương trình quảng bá gạo Thái tại Trung Quốc.
Trong tháng 9/2014, Chính phủ Thái Lan cho biết đã ngừng chương trình Đổi gạo lấy đường sắt với Trung Quốc do sự chênh lệch giá lớn. Chương trình này được Thái Lan và Trung Quốc ký kết thực hiện vào tháng 10/2013, theo đó Thái Lan sẽ cung cấp gạo cho Trung Quốc đổi lại Trung Quốc sẽ giúp nước này xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc.
Tân Bộ trưởng Bộ Thương mại Thái Lan cho biết việc cải cách ngành lúa gạo Thái Lan sẽ được đặt lên vị trí quan tâm hàng đầu, bao gồm việc xả bán kho gạo dự trữ 18 triệu tấn, nâng giá gạo Thái, giảm chi phí sản xuất và thúc đẩy hoạt động xuất khẩu. Trung tâm nghiên cứu ngoại thương quốc tế Thái Lan (ITS) thuộc Bộ Thương mại Thái Lan đã thúc giục Chính phủ Thái Lan cần hành động mạnh mẽ hơn để giữ vững thị phần trên thị trường gạo xuất khẩu.
Ấn Độ
Trong tháng 9/2014, giá gạo 5% tấm Ấn Độ đạt 425 USD/tấn, giảm 3% so với cùng kỳ tháng 8/2014 và tăng 1% so với cùng kỳ năm 2013.
Chính phủ Ấn Độ cho biết, mức giá bán buôn gạo trung bình tại Ấn Độ trong tháng 9/2014 đã giảm mạnh 23% xuống còn 411 USD/tấn so với mức 542 USD/tấn trong tháng 8/2014.
Theo số liệu của Chính phủ Ấn Độ, tính đến ngày 16/9/2014, Tổng Công ty lương thực Ấn Độ (FCI) đã thu mua được 31,542 triệu tấn gạo thuộc niên vụ 2013/2014; Chính phủ Ấn Độ đặt mục tiêu thu mua 30,05 triệu tấn gạo trong niên vụ 2014/2015. Ngoài ra, hầu hết các bang tại Ấn Độ, bao gồm cả những bang sản xuất lúa gạo lớn như Uttar Pradesh, Bihar, Telangana và Odisha, đã từ chối nhận gạo phân bổ từ Chính quyền trung ương do thiếu hụt kho chứa. FCI cho biết, tính đến ngày 1/9/2014, lượng gạo dự trữ tại các kho thuộc Chính phủ Ấn Độ đạt 21,65 triệu tấn, giảm 18% so với mức 26,604 triệu tấn trong cùng kỳ năm 2013. Lượng gạo dự trữ này hiện cao gấp đôi so với mức dự trữ yêu cầu và dự trữ chiến lược (11,8 triệu tấn) vào thời điểm này trong năm tại Ấn Độ.
Trang oryza.com cho biết, các nhà xuất khẩu gạo phi basmati Ấn Độ đang mong muốn tiếp cận thị trường Trung Quốc và thúc giục Chính phủ Ấn Độ thảo luận vấn đề xuất khẩu gạo phi basmati với Trung Quốc; Trung Quốc hiện đang cấm nhập khẩu gạo phi basmati từ Ấn Độ.
Hoạt động xuất khẩu gạo basmati của Ấn Độ sang Iran và Iraq đã giảm một nửa trong 4 tháng đầu năm thuộc năm tài chính 2014/2015 (tháng 4/2014 – tháng 3/2015). Điều này làm dấy lên những lo gại về hoạt động xuất khẩu gạo basmati cũng như ảnh hưởng đến giá gạo nội địa tại Ấn Độ.
Theo một báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), hoạt động xuất khẩu gạo của Ấn Độ sang các nước thuộc nhóm kém phát triển nhất (LDCs) trong giai đoạn 2009 – 2013 đã tăng 23 lần, từ mức 78 triệu USD trong năm 2009 lên mức 1,8 tỷ USD trong năm 2013.
Pakistan
Kết thúc tháng 9/2014, giá gạo 5% tấm Pakistan đạt 410 USD/tấn, giảm 7% so với tháng 8/2014 và tăng 5% so với tháng 9/2013.
Theo số liệu của Cơ quan thống kê Pakisatan (PBS), trong 2 tháng đầu năm tài chính 2014/2015 (tháng 7/2014 – tháng 6/2015), Pakistan xuất khẩu được 381.044 tấn gạo, giảm 6% so với mức 406.835 tấn trong cùng kỳ năm tài chính 2013/2014.
Cơ quan vũ trụ quốc gia Pakistan (SUPARCO) dự báo sản lượng gạo của Pakistan trong năm tài chính 2014/2015 sẽ vượt mức 7 triệu tấn. Tổ chức lương thực và nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) dự báo sản lượng thóc của Pakistan trong năm 2014 sẽ đạt 10,4 triệu tấn (tương đương 6,67 triệu tấn gạo xay xát thông thường), tăng 2% so với mức 10,19 triệu tấn (tương đương 6,5 triệu tấn gạo xay xát thông thường) trong năm 2013.
FAO cũng cho biết, giá gạo basmati của Pakistan đã được giữ ổn định tại mức 735 USD/tấn kể từ tháng 6/2014; giá gạo phi basmati được giữ tại mức 590 USD/tấn kể từ tháng 5/2014.
Trung Quốc
Tổng cục hải quan Trung Quốc cho biết, Trung Quốc đã nhập khẩu khoảng 1,503 triệu tấn gạo trong 7 tháng đầu năm 2014, giảm 6% so với mức 1,587 triệu tấn trong cùng kỳ năm 2013. Trong khi đó, lượng gạo xuất khẩu của Trung Quốc trong 8 tháng đầu năm 2014 chỉ đạt 135.573 tấn, giảm 59% so với mức 326.781 tấn trong cùng kỳ năm 2013.
FAO dự báo sản lượng thóc của Trung Quốc trong năm 2014 sẽ đạt 205 triệu tấn, tăng 1% so với mức 203,6 triệu tấn trong năm 2013. FAO cũng dự báo lượng gạo được Trung Quốc nhập khẩu trong năm 2014 đạt 2,4 triệu tấn.
Philippines
Trong tháng 9/2014, Philippines đã quyết định nhập khẩu 500.000 tấn gạo 25% tấm từ Việt Nam và Thái Lan dưới các hợp đồng liên chính phủ với thời hạn giao hàng từ tháng 10 – tháng 12/2014 nhằm gia tăng lượng gạo dự trữ và kiềm chế đà tăng giá gạo trên thị trường nội địa. Các chuyên gia dự báo, Philippines sẽ nhập khẩu hơn 2 triệu tấn gạo với mức thuế suất thuế nhập khẩu 0% trong năm 2014. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp tư nhân có thể nhập khẩu khoảng 350.000 tấn gạo với mức thuế suất thuế nhập khẩu 40% theo hạn ngạch của WTO.
Cơ quan thống kê nông nghiệp Philippines (BAS) cho biết, giá bán gạo trung bình trên thị trường nội địa Philippines đã tăng mạnh trong 8 tháng đầu năm 2014; giá bán lẻ loại gạo xay xát tốt (WMR) và gạo xay xát thông thường (RMR) cũng như giá bán buôn gạo WMR đã chạm mức cao kỷ lục kể từ đầu năm 2014.
BAS cũng cho biết, tính đến ngày 1/8/2014, tổng lượng gạo dự trữ của Philippines đạt 1,72 triệu tấn, giảm 15% so với mức 2,03 triệu tấn trong tháng 7/2014 và giảm 7,4% so với mức 1,86 triệu tấn trong cùng kỳ năm 2013; lượng gạo này đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng của Philippines trong 51 ngày.
Myanmar
Trong dự báo thị trường gạo tháng 9/2014, FAO dự báo lượng gạo xuất khẩu của Myanmar trong niên vụ 2014/2015 (tháng 7/2014 – tháng 6/2015) đạt 700.000 tấn, tăng 25% so với dự báo hồi tháng 8/2014. Sản lượng thóc của Myanmar trong năm 2014 cũng được FAO dự báo đạt 29,5 triệu tấn (tương đương 18,9 triệu tấn gạo xay xát thông thường) tăng 2,5% so với mức 28,77 triệu tấn (tương đương 18 triệu tấn gạo xay xát thông thường) trong năm 2013 do diện tích canh tác được mở rộng.
Giá bán buôn gạo tại Myanmar trong tháng 8/2014 đạt 400 USD/tấn, giảm 1% so với hồi tháng 7/2014 và tăng nhẹ so với mức 390 USD/tấn trong tháng 8/2013. Hiện Chính phủ Myanmar đặt mục tiêu xuất khẩu vượt 1 triệu tấn gạo trong năm 2014; các nhà xuất khẩu gạo Myanmar cho biết lượng gạo xuất khẩu của nước này có thể đạt từ 1,5 đến 2 triệu tấn trong năm 2014 do nhu cầu sử dụng gạo của Trung Quốc, Châu Phi và Liên minh Châu Âu ở mức cao.
