Điện & OCOP: Đòn bẩy cho xây dựng Nông thôn mới ở Lai Châu

Tỉnh Lai Châu đang bứt phá mạnh mẽ trong xây dựng Nông thôn Mới (NTM) khi đẩy mạnh chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và mở rộng điện lưới sâu vào vùng cao, vùng khó khăn. Nhờ chiến lược đồng bộ này, nông sản địa phương được nâng tầm thương hiệu, người dân có điện để sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm, và đời sống vật chất, tinh thần được cải thiện rõ rệt.

Lai Châu đã xác định OCOP là “sinh lực mới” cho nông nghiệp, vừa khai thác tiềm năng đặc trưng vùng cao, vừa là công cụ để gắn sản xuất với xây dựng NTM.

Tính đến nay, tỉnh Lai Châu có khoảng 215 sản phẩm OCOP đạt chuẩn từ 3 sao và 4 sao. Trong giai đoạn OCOP 2021–2025, Lai Châu đặt mục tiêu tiếp tục mở rộng, hỗ trợ người dân và chủ thể OCOP nâng cao chất lượng sản phẩm. Những sản phẩm OCOP đặc trưng của Lai Châu rất đa dạng: chè (như Chè Tam Đường, chè Ô Long), dược liệu, mật ong rừng, gạo Séng Cù, miến dong, rượu địa phương…

Qua OCOP, người dân được hỗ trợ về máy móc, bao bì, quảng bá, tiếp cận sàn thương mại điện tử (Postmart, Tiki, Sendo…), nhằm mở rộng thị trường. Theo đánh giá của tỉnh, OCOP không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, gắn sản xuất với du lịch nông thôn.

Điện lưới quốc gia là một trụ cột quan trọng trong NTM ở Lai Châu. Trước đây, nhiều thôn, bản khó khăn của tỉnh nằm ở vùng xa, địa hình hiểm trở, nhiều hộ chưa sử dụng điện lưới.

Đến nay, Công ty Điện lực Lai Châu (PC Lai Châu) đã cấp điện lên hơn 98% số hộ dân toàn tỉnh. Theo báo cáo năm 2023 - 2024, PC Lai Châu đã cấp mới điện cho 1.122 hộ nông thôn vùng sâu, vùng cao, nâng tổng số hộ có điện lên khoảng 103.067/106.526 hộ, tương đương 97%. Lai Châu đã “về đích sớm 4 năm” so với mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh khi nâng tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện lên hơn 97%. Thôn, bản trước đây chưa có điện cũng đã dần được phủ sáng: theo báo Dân tộc, nhiều bản biên giới, vùng khó đã có điện lưới quốc gia.

Việc phát triển OCOP và điện lưới không chỉ là hai chương trình riêng lẻ mà đang được tỉnh Lai Châu liên kết chặt chẽ trong chiến lược xây dựng NTM.

OCOP mang lại giá trị gia tăng cho nông sản: khi người dân có điện, họ dễ tiếp cận máy móc sơ chế nhỏ, tủ bảo quản, đóng gói giúp nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP. Điện lưới ổn định tạo điều kiện để các chủ thể OCOP làm việc vào ban đêm, giảm chi phí bảo quản, mở rộng sản xuất theo hướng công nghệ hóa, hiện đại hóa.

Phát triển nông thôn mới được thúc đẩy mạnh mẽ hơn: ánh sáng điện, thương hiệu OCOP, sản xuất hàng hóa đều góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống, và tạo điều kiện cho du lịch nông thôn phát triển.

Một ví dụ tiêu biểu: PC Lai Châu phối hợp với chính quyền xã và người dân để xây dựng đường dây chiếu sáng và trạm điện nhỏ, giúp các bản vùng cao có điện ban đêm, bà con có thể tiếp tục sản xuất, chế biến sản phẩm OCOP khi trời tối.

Kế hoạch OCOP năm 2025 được tỉnh phê duyệt theo Kế hoạch số 1426/KH‑UBND ngày 06/4/2025, chú trọng hoàn thiện hồ sơ, đánh giá phân hạng và quảng bá thương hiệu sản phẩm OCOP.

OCOP được xem là “sinh lực mới” cho nông nghiệp Lai Châu, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, khai thác tiềm năng vùng nguyên liệu, lao động địa phương và phát triển chuỗi sản xuất nông sản.

Tuy nhiên, Lai Châu vẫn đối mặt với nhiều thách thức: Một số bản đặc biệt khó khăn vẫn chưa hoàn toàn có điện lưới hoặc cần nâng cấp lưới. Chủ thể OCOP cần nâng cao hơn nữa năng lực chế biến, bao bì, truy xuất nguồn gốc để đáp ứng thị trường cao hơn (xuất khẩu, sàn TMĐT). Cơ chế hỗ trợ, vốn cho OCOP và điện cần tiếp tục được tăng cường, nhất là ở các vùng dân tộc thiểu số và biên giới.

Tỉnh Lai Châu đang thực hiện một chiến lược rất thông minh và toàn diện: gắn OCOP với điện lưới và xây dựng NTM. Khi nông sản đặc trưng được “tô điểm” bằng thương hiệu OCOP và điện đủ mạnh để chế biến, bảo quản, tiêu thụ, người dân vùng cao không chỉ được “thắp sáng” bằng ánh điện mà còn được “thắp sáng” bằng cơ hội kinh tế bền vững. Với quyết tâm và liên kết cao độ giữa các ngành từ Nông nghiệp, Phát triển Nông thôn đến Điện lực. Lai Châu đang vẽ nên một bức tranh nông thôn mới giàu tiềm năng, sáng tạo và đầy hy vọng.