OCOP - điểm tựa cho nông thôn mới nâng cao ở Quảng Trị

Việc sáp nhập tạo ra một tỉnh Quảng Trị có quy mô dân số và diện tích lớn hơn, nguồn lực sản xuất nông nghiệp đa dạng hơn, đồng thời mở ra cơ hội để tái cơ cấu, sắp xếp lại không gian phát triển kinh tế - xã hội theo hướng bền vững. Ngay sau khi hoàn tất công tác tổ chức, Quảng Trị đã khẩn trương rà soát lại các tiêu chí nông thôn mới, đặc biệt chú trọng các xã đạt chuẩn giai đoạn 2021 - 2025 nhằm xây dựng kế hoạch NTM nâng cao phù hợp với điều kiện mới.

Theo báo cáo của Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh Quảng Trị, đến nay, toàn tỉnh có 39/69 xã đạt chuẩn nông thôn mới (56,52%); 13 thôn, bản thuộc xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã về đích nông thôn mới; 223 thôn, khu dân cư đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; 314 vườn hộ gia đình được công nhận vườn mẫu nông thôn mới.

Bên cạnh việc hoàn thiện hạ tầng, tỉnh đặc biệt quan tâm đến liên kết vùng sản xuất, phát triển hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ gắn với chuỗi giá trị, lấy tiêu thụ sản phẩm làm trọng tâm, coi đây là nền tảng để nông thôn phát triển thực chất và bền vững.

Sau sáp nhập, quy mô chương trình OCOP của Quảng Trị được mở rộng đáng kể, cả về số lượng sản phẩm và vùng nguyên liệu. Theo Sở Công Thương Quảng Trị, đến tháng 9/2025, toàn tỉnh có 372 sản phẩm OCOP được công nhận từ 3 sao trở lên, trong đó 306 sản phẩm đạt 3 sao, 63 sản phẩm đạt 4 sao và 3 sản phẩm đạt 5 sao. Các sản phẩm đặc trưng như nước mắm Mỹ Thủy, cà phê Khe Sanh, khoai deo Ba Lòng, tinh bột nghệ Cam Lộ, gạo Hướng Hóa, tiêu Cùa… tiếp tục được đầu tư nâng cao chất lượng, bao bì, truy xuất nguồn gốc và thương hiệu.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, số lượng sản phẩm được công nhận OCOP chưa đồng nghĩa với việc sản phẩm đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Thách thức lớn hiện nay là mở rộng kênh tiêu thụ, tăng doanh số và giá trị gia tăng cho các sản phẩm OCOP, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập sâu và yêu cầu khắt khe từ người tiêu dùng.

Nhằm khắc phục điều này, tỉnh Quảng Trị đã tập trung nguồn lực cho công tác xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu, phát triển thị trường trong nước và quốc tế. Đây được xem là “cầu nối vàng” giữa sản xuất và tiêu dùng, giữa nông dân và doanh nghiệp, giúp sản phẩm OCOP không chỉ “có danh” mà còn “có doanh thu”.

Trong năm 2025, Sở Công Thương Quảng Trị, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại, cùng Trung tâm Xúc tiến Đầu tư - Thương mại - Du lịch tỉnh (IPA Quảng Trị) đã tổ chức hàng loạt hoạt động xúc tiến quy mô, tiêu biểu như: Hội nghị kết nối cung - cầu hàng hóa tỉnh Quảng Trị năm 2025, Tuần hàng nông sản, sản phẩm OCOP Quảng Trị tại TP. Hồ Chí Minh, và Phiên chợ hàng Việt về nông thôn.

Theo thống kê, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã hỗ trợ hơn 120 doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất tham gia trên 15 hội chợ, sự kiện thương mại trong và ngoài nước; đồng thời ký kết gần 50 biên bản ghi nhớ tiêu thụ sản phẩm OCOP với các hệ thống phân phối như Co.opmart, Bách Hóa Xanh, cùng các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso và Lazada.

Bên cạnh đó, tỉnh còn phối hợp với các tỉnh bạn trong khu vực Bắc Trung Bộ tổ chức Phiên kết nối cung - cầu vùng nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp giao thương, liên kết sản xuất và xuất khẩu nông sản. Qua đó, nhiều sản phẩm OCOP của Quảng Trị đã có mặt tại các kênh bán lẻ lớn, tăng sản lượng tiêu thụ và mở rộng phạm vi nhận diện thương hiệu.

Song song với hoạt động xúc tiến thương mại, Quảng Trị chú trọng phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp thông qua hỗ trợ kỹ thuật, cải tiến công nghệ và tiêu chuẩn chất lượng. Các hợp tác xã, tổ hợp tác được hướng dẫn áp dụng quy trình VietGAP, GlobalGAP; đầu tư nhà xưởng sơ chế, đóng gói, dán tem điện tử truy xuất nguồn gốc.

Theo Trung tâm Xúc tiến Đầu tư - Thương mại - Du lịch Quảng Trị, việc áp dụng mô hình này đã giúp hơn 60% sản phẩm OCOP có đầu ra ổn định, đồng thời tạo việc làm và nâng thu nhập cho hàng nghìn lao động nông thôn.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, Quảng Trị vẫn đối mặt với không ít khó khăn: quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, công nghiệp chế biến nông sản chưa phát triển mạnh, nhiều sản phẩm OCOP chưa đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, hoạt động quảng bá trên nền tảng số còn hạn chế.

Sau sáp nhập, Quảng Trị đang dần chứng minh năng lực thích ứng và bứt phá trong công tác xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là trong lĩnh vực OCOP và xúc tiến thương mại. Sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành, các cấp, cùng sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và người dân đã và đang tạo nên bức tranh nông thôn mới năng động, hiện đại và hiệu quả hơn.

Chương trình OCOP, khi được kết nối chặt chẽ với hoạt động xúc tiến thương mại và phát triển thị trường, không chỉ góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, mà còn thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới nâng cao theo hướng bền vững và giàu bản sắc đúng với tinh thần “nông thôn mới là nền tảng, nông nghiệp là động lực, nông dân là chủ thể” mà Quảng Trị đang kiên định theo đuổi.