Sai phạm tại Việt Nam, sàn thương mại điện tử “đình đám” TikTok Shop bị xử lý như thế nào?

Vừa qua, Bộ Thông tin và Truyền thông đã công bố kết luận kiểm tra số 08/KL-BTTTT về việc kiểm tra toàn diện hoạt động của TikTok tại Việt Nam trên cơ sở Báo cáo kết quả kiểm tra của Đoàn kiểm tra vào ngày 29/9/2023.

TikTok Shop Việt Nam đã vi phạm những gì?

Theo công bố của Bộ Thông tin và Truyền thông, TikTok Shop chưa công bố thông tin về chủ sở hữu ứng dụng trên trang chủ của ứng dụng theo quy định. Điều này vi phạm quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 62 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26/08/2020 (sửa đổi tại điểm b khoản 33 Điều 3 Nghị định 17/2022/NĐ-CP ngày 31/01/2022).

TikTok Shop cũng chưa lưu trữ đầy đủ thông tin người bán theo quy định khi đăng ký sử dụng dịch vụ; chưa thực hiện đầy đủ việc kiểm tra, giám sát để đảm bảo việc cung cấp thông tin về hàng hóa của người bán trên sàn giao dịch thương mại điện tử theo quy định.

TikTok Shop
Giá bán những chiếc đồng hồ của các thương hiệu Rolex, Patek Philippe, Hublot, ... chỉ khoảng vài trăm nghìn đồng

Hiên, TikTok Shop đã vươn lên đứng thứ hai về doanh thu trong các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam. Các sản phẩm của người bán trên TikTok Shop đa dạng về mẫu mã, chủng loại. Tuy nhiên về nguồn gốc xuất xứ thì rất khó phân biệt thật - giả.

Mặc dù TikTok Shop đã tuyên bố nghiêm cấm hàng giả, yêu cầu tất cả sản phẩm bán trên nền tảng là hàng thật và bảo vệ chủ sở hữu khỏi tình trạng vi phạm bản quyền, thương hiệu. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều sản phẩm giả, nhái, kém chất lượng vẫn đang được bày bán rầm rộ trên nền tảng này.

Theo ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông, TikTok không có biện pháp kiểm soát hiệu quả để ngăn chặn hoạt động kinh doanh, buôn bán, quảng cáo hàng giả, hàng nhái, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.

Việc TikTok Shop tràn ngập hàng giả, hàng nhái có thể dễ nhận thấy qua việc người dùng có thể mua đồng hồ Rolex chỉ với giá 1 triệu đồng hay điện thoại Vertu 200.000 đồng trên nền tảng này.

Đơn vị nào chịu trách nhiệm về hoạt động của TikTok Shop Việt Nam?

Đoàn kiểm tra kiểm tra 02 pháp nhân của TikTok tại Việt Nam là Văn phòng đại diện TikTok Pte. Ltd tại TP.Hồ Chí Minh (Văn phòng TikTok) và Công ty TNHH Công nghệ TikTok Việt Nam (Công ty TikTok Việt Nam).

Tuy nhiên, theo Bộ Thông tin và Truyền thông, Văn phòng TikTok và Công ty TikTok Việt Nam không trực tiếp tham gia hoạt động quản lý, cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam thông qua trang web TikTok.com và ứng dụng TikTok.

Việc cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam do TikTok Pte.Ltd (TikTok Singapore) trực tiếp quản lý, vận hành. Trong khi đó, dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử do Văn phòng TikTok thực hiện thủ tục đăng ký thiết lập "Sàn giao dịch thương mại" thông qua ứng dụng TikTok theo ủy quyền của TikTok Singapore. 

Theo quy định về thương mại điện tử, Văn phòng TikTok phải liên đới chịu trách nhiệm đối với các hành vi vi phạm trong việc cung cấp dịch vụ này theo quy định của pháp luật Việt Nam.

TikTok Pte. Ltd (TikTok Singapore) không phải là đối tượng kiểm tra nhưng lại là đơn vị trực tiếp quản lý, vận hành, cung cấp dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam thông qua trang web TikTok.com và ứng dụng TikTok.

Vì vậy, TikTok Singapore là đơn vị chịu trách nhiệm về việc chấp hành các quy định của pháp luật Việt Nam trong việc cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam.

TikTok Shop
Dễ dàng tìm thấy sản phẩm của các thương hiệu nổi tiếng và đắt đỏ trên TikTok Shop

Sẽ có biện pháp xử lý những sai phạm của TikTok Shop tại Việt Nam

Đoàn kiểm tra đã yêu cầu Bộ Công thương có biện pháp xử lý buộc TikTok Singapore khắc phục ngay các sai phạm trong việc cung cấp dịch vụ sàn thương mại xuyên biên giới vào Việt Nam.

Đồng thời yêu cầu đơn vị cập nhật và cung cấp đầy đủ thông tin trên ứng dụng theo quy định; bổ sung và hoàn thiện hồ sơ đăng ký cung cấp dịch vụ thương mại điện tử cho TikTok Shop; nâng cao trách nhiệm xử lý giải quyết tranh chấp, khiếu nại của TikTok Shop tại thị trường Việt Nam.

Bộ Công thương cũng cần có hình thức xử lý theo quy định đối với các hành vi vi phạm của TikTok Singapore và Văn phòng đại diện của TikTok Pte. Ltd trong việc cung cấp dịch vụ sàn thương mại điện tử tại Việt Nam; giám sát việc khắc phục sai phạm trong việc cung cấp sàn thương mại điện tử của Văn phòng đại diện và TikTok Singapore theo kết luận kiểm tra; tăng cường giám sát hoạt động cung cấp sàn thương mại điện tử thông qua ứng dụng TikTok tại Việt Nam.

Ngọc Châm