Thúc đẩy thực hành Kinh tế tuần hoàn (KTTH) trong Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và hiện thực hóa định hướng phát triển KTTH của ngành Dệt May Việt Nam, ngày 26/8/2022, Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) phối hợp Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF- Vietnam) và Tổ chức hợp tác quốc tế Đức (GIZ) tổ chức Hội thảo “Đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn trong ngành Dệt May”
Sự kiện nằm trong khuôn khổ Dự án Tăng hiệu quả sử dụng nước trong ngành Dệt May, tổ chức các hoạt động giúp các doanh nghiệp trong lĩnh vực này tăng cường kiến thức, học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thực hiện các giải pháp kinh tế tuần hoàn về nguyên liệu, tài nguyên nước- năng lượng, chất thải, nước thải.
Sớm phê duyệt Chiến lược phát triển Dệt May
Theo Vitas năm 2022 mục tiêu Dệt May Việt Nam là XK 43–43,5 tỷ USD. Ngoài ta trong Dự thảo “Chiến lược phát triển ngành dệt may, da giày Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2035” Ngành tiếp tục có cơ hội phát triển tương đối nhanh. Dự kiến KNXK bình quân sẽ tăng từ 5% - 6%/năm trong giai đoạn đến năm 2030 (năm 2030 dự kiến 68 – 70 tỷ USD và từ 2% - 3% giai đoạn từ 2031 đến 2045 (năm 2045 đạt khoảng 95 – 100 tỷ USD).
Theo Dự thảo từ nay - 2030 Dệt May Việt Nam sẽ chuyển dần từ trọng tâm phát triển nhanh sang trọng tâm phát triển bền vững, kinh doanh tuần hoàn. Giai đoạn 2030 - 2045 Ngành sẽ phát triển hiệu quả, bền vững theo mô hình kinh tế tuần hoàn; đồng thời Hoàn thiện chuỗi giá trị trong nước và tham gia ở vị trí có giá trị cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Xuất khẩu và tiêu thụ trong nước bằng các thương hiệu riêng mang tầm khu vực và thế giới…
Tại Hội thảo ông Trương Văn Cẩm – Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam cho biết để phát triển theo hướng bền vững Ngành phải giải quyết được các thách thức như: chủ động nguồn cung nguyên phụ liệu (bông, xơ, vải, phụ liệu…) hiện đang phụ thuộc lớn vào nhập khẩu;
Thách thức đáng kể theo ông Cẩm là trong khâu dệt nhuộm hiện Ngành chưa có quy hoạch không gian phát triển các KCN lớn, có xử lý nước thải tập trung (Chiến lược phát triển đến 2030, tầm nhìn đến 2035 chưa được phê duyệt); Và theo nhận thức cũ nhiều địa phương không mặn mà với việc cấp phép các dự án dệt, nhuộm…
Với thực tế hầu hết các thị trường XK của Dệt May là các thị trường đẳng cấp, khó tính có yêu cầu rất cao về tiêu chuẩn vệ sinh an toàn sản phẩm (hiện các thị trường này đang thay đổi nhật thức từ thời trang nhanh sang thời trang bền vững theo hướng kinh doanh tuần hoàn, đòi hỏi các chuỗi cung ứng phải được truy soát về tiêu chuẩn lao động, môi trường…)… đang là thách thức lớn đối với Ngành
Ngoài ra nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho CN 4.0, các khâu dệt, nhuộm, thiết kế cũng như nhu cầu về vốn (rất lớn) cho phát triển bền vững, chuyển đổi xanh, Kinh doanh tuần hoàn cũng là những bài toán mà Dệt May Việt Nam phải giải quyết để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững…
Chủ động đáp ứng các tiêu chí kinh tế tuần hoàn
Theo PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, Chính phủ khuyến khích phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn, vì vây các doanh nghiệp trong đó có Doanh nghiệp Dệt May cần hiểu rõ các quy định trong Luật Bảo vệ Môi trường 2020 đặc biệt là điều 138 tại Nghị định 08/2022 NĐ – CP quy định chung về KTTH, qua đó chủ động triển khai các giải pháp đáp ứng tiêu chí KTTH từ đó tranh thủ được các ưu đãi, hỗ trợ về bảo vệ môi trường, cơ chế khuyến khích về tín dụng xanh, trái phiếu xanh, dự án được cấp tín dụng xanh...
Bên cạnh những nội dung cụ thể về luật định; chiến lược quốc gia, định hướng phát triển kinh tế tuần hoàn trong ngành Dệt May… Hội thảo tập trung thảo luận giới thiệu về các chính sách đầu tư, ưu đãi tài chính cho KTTH; Tín dụng xanh cho ngành Dệt May…
Tại sự kiện các chuyên gia cũng chia sẻ những câu chuyện bài học kinh nghiệm, vận dụng thành công nguyên lý KTTH như: Các mô hình KTTH của các công ty trong chuỗi cung ứng dệt may trên thế giới cũng như tại Việt Nam; Giải pháp tăng hiệu quả sử dụng nước trong ngành Dệt May; Giải pháp tái sử dụng nước thải tại các KCN ngành Dệt nhuộm…
Theo Vitas trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thực hiện cam kết tại COP 26, yêu cầu tuân thủ pháp luật về môi trường, tiết kiệm tài nguyên, bao gồm tài nguyên nước. Dệt May phải đáp ứng các yêu cầu mới từ các quốc gia nhập khẩu lớn nhất là về khía cạnh môi trường (giảm tác động môi trường bằng cách tăng độ bền của sản phẩm, tái sử dụng, tái chế, kéo dài tuổi thọ sản phẩm)
Điển hình là Châu Âu với Chiến lược mới “Dệt May Bền vững” khả năng áp dụng từ 2023 gồm 3 tiêu chuẩn: (i) độ bền, khả năng tái sử dụng, tái chế từ sợi thành sợi và hàm lượng tái chế bắt buộc; (ii) DN phải in dữ liệu liên quan tiêu chuẩn và quá trình SX trên nhãn quần áo; (iii) cấm công ty không vứt bỏ quần áo không bán được hoặc phải báo cáo số lượng thải bỏ)… cho thấy kinh doanh tuần hoàn đang là xu thế, bước đi tiếp theo của tất cả các lĩnh vực sản xuất trong đó có dệt may Việt Nam
Theo Vitas để đẩy nhanh tận dụng hiệu quả KTTH trong sản xuất kinh doanh trước hết các doanh nghiệp trong Ngành cần nâng cao nhận thức về kinh doanh tuần hoàn; Tìm hiểu kỹ những thách thức và cơ hội khi đổi mới hoạt động kinh doanh sang mô hình tuần hoàn; Có bước đi thích hợp tập trung vào những khâu DN có thế mạnh, ví dụ tuần hoàn nước, điện áp mái…;
Đồng thời tập hợp các tài liệu liên quan đến truy soát nguồn gốc NPL, đáp ứng yêu cầu tỷ lệ tái chế, vòng đời sản phẩm, nguyên liệu sạch, khả năng tái chế cao; Phối hợp với nhãn hàng để thực hiện yêu cầu xanh, bền vững, thiết kế sinh thái… của thị trường; Đẩy mạnh liên kết với các DN trong ngành, trong KCN để cùng thực hiện (thu gom nước thải, phế thải để xử lý, tái sử dụng…)
Vitas đồng thời đề xuất bên cạnh sớm phê duyệt Chiến lược phát triển Ngành Nhà nước, các bộ, ngành, địa phương cần có chính sách minh bạch, rõ ràng, hỗ trợ DN, ngành thực hiện từng bước kinh doanh tuần hoàn...
