Nhiều tiềm năng phát triển nông nghiệp sạch, công nghiệp chế biến nông, lâm sản
Kết luận tại buổi làm việc với tỉnh Bắc Kạn chiều 15/8, thay mặt đoàn công tác, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao tinh thần nghiêm túc, cầu thị của UBND tỉnh Bắc Kạn trong việc chuẩn bị nội dung làm việc với đoàn công tác.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Bắc Kạn là một vùng đất cổ gắn liền với sự ra đời của nhà nước Văn Lang. Trong cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp, nơi đây được xem như “Thủ đô gió ngàn”, “Thủ đô kháng chiến” của đất nước với truyền thống cách mạng kiên cường, là vùng đất cách mạng rất oai hùng.
Là tỉnh miền núi nằm sâu trong nội địa vùng Đông Bắc của Tổ quốc; diện tích đất nông, lâm nghiệp lớn; tỷ lệ che phủ rừng đứng đầu cả nước (74-75%), Bắc Kạn có nhiều tiềm năng lợi thế về phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ; công nghiệp chế biến nông, lâm sản và phát triển du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch về nguồn…
"Đặc biệt, tiềm năng phát triển công nghiệp ở Bắc Kạn không lớn, nhưng tiềm năng phát triển công nghiệp sạch, công nghiệp xanh lại đứng đầu cả nước", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền tỉnh Bắc Kạn đã phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đạt được nhiều kết quả rất đáng khích lệ.
Đặc biệt, 7 tháng đầu năm nay, các chỉ số chính trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại của tỉnh đều tăng so với cùng kỳ năm trước và cơ bản cao hơn mức tăng chung của cả nước. Nổi bật là, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng hơn 10% (cả nước tăng 7,7%), đứng thứ 6 trong Vùng và thứ 24 cả nước. Tổng mức bán lẻ hàng hóa của tỉnh tăng 12,1%, cao gấp 1,5 lần mức tăng chung của cả nước (8,6%). Xuất khẩu tuy không lớn nhưng tốc độ tăng trưởng ngoạn mục 50,4%, gấp gần 6 lần bình quân chung cả nước (cả nước tăng 14,9%), đứng thứ 2 trong Vùng và thứ 7 cả nước (về tốc độ tăng trưởng)...
"Trong bối cảnh khó khăn chung của cả nước, Bắc Kạn với điều kiện còn nhiều khó khăn mà đạt được những kết quả như vậy là nỗ lực vô cùng lớn", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng nhìn nhận lĩnh vực Công Thương tỉnh Bắc Kạn vẫn còn những hạn chế, khó khăn. Sản xuất công nghiệp tuy có tăng về tốc độ nhưng quy mô còn nhỏ, tỷ trọng trong GRDP thấp (chỉ chiếm hơn 10%). Đa số các cơ sở sản xuất công nghiệp có công nghệ, dây chuyền, máy móc thiết bị còn lạc hậu, khả năng cạnh tranh thấp, một số sản phẩm công nghiệp mới dừng lại ở dạng bán thành phẩm (ván thanh, tinh quặng...), chưa có sản phẩm chế biến sâu. Xuất khẩu tuy có tỷ lệ tăng trưởng rất cao, nhưng về giá trị tuyệt đối còn rất khiêm tốn (chỉ chiếm gần 0,01% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước). Hạ tầng thương mại và hạ tầng phục vụ sản xuất công nghiệp còn nhiều khó khăn.
Đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà đầu tư, triển khai các dự án theo Quy hoạch
Bộ trưởng cho hay Bộ Công Thương cơ bản nhất trí với các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của tỉnh đã đề ra thời gian tới. Dưới góc độ ngành Công Thương, Bộ trưởng đề nghị tỉnh Bắc Kạn quan tâm một số vấn đề.
Trước hết, đề nghị tỉnh tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội năm 2024 và những năm tiếp theo; nhất là một số chính sách mới có hiệu lực thi hành, như: (i) Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các Nghị định về giá đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; (ii) Các quy định mới về giảm 2% thuế VAT, chính sách miễn, giảm, gia hạn thời hạn nộp thuế, phí, lệ phí, tiền sử dụng đất; (iii) Đặc biệt là các chính sách mới trong lĩnh vực năng lượng như cơ chế mua bán điện trực tiếp, cơ chế phát triển điện mặt trời mái nhà, chiến lược phát triển Hydrogen..., để tạo những động lực mới địa phương. Tiềm năng về thủy điện, nhất là thủy điện nhỏ, điện gió, điện sinh khối,... tỉnh đều có điều kiện để phát triển trong tương lai gần.
Thứ hai, Quy hoạch tỉnh Bắc Kạn đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 11/2023 và mới đây là Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh. Về nguyên tắc Quy hoạch tỉnh đã được cập nhật, tích hợp với Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch Vùng và các Quy hoạch ngành ban hành trước đó. Tuy nhiên, Quy hoạch Vùng mới được phê duyệt tháng 5/2024 và nhiều Quy hoạch ngành quốc gia được phê duyệt cùng thời điểm hoặc sau khi Quy hoạch của Tỉnh được phê duyệt, cho nên, chắc chắn là có những nội dung chưa được cập nhật một cách đầy đủ, đồng bộ; trong khi đó quy trình điều chỉnh cần nhiều thời gian, thống nhất với các ngành có liên quan và Chính phủ.
Vì vậy, tỉnh cần chủ động rà soát, cập nhật và đề nghị cấp có thẩm quyền điều chỉnh, bổ sung nhằm bảo đảm phù hợp, liên thông với Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch vùng và các Quy hoạch ngành quốc gia, đặc biệt trong 4 lĩnh vực ngành Công Thương là năng lượng, điện lực, hạ tầng xăng dầu khí đốt, thăm dò khai thác chế biến khoáng sản; đồng thời, rà soát, bổ sung Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương, để sẵn sàng đón nhận các dự án đầu tư.
Thứ ba, khẩn trương triển khai thực hiện các Quy hoạch ngành quốc gia thuộc lĩnh vực năng lượng, khoáng sản trên địa bàn. Theo đó, đến năm 2030, trên địa bàn tỉnh được Quy hoạch 3 dự án điện gió trên bờ với tổng công suất 370MW; 9 dự án thủy điện nhỏ với tổng công suất 47,3MW; 1MW điện rác; 3MW điện mặt trời mái nhà; 50MW điện sinh khối; 2 dự án lưới điện và 77 điểm mỏ khoáng sản (chì, kẽm, sắt, vàng, đá hoa trắng, thạch anh, nước khoáng); 3 dự án nhà máy luyện kim chì, kẽm.
Như vậy, Tỉnh đã có đầy đủ cơ sở để triển khai các dự án trên địa bàn, nên cần đẩy nhanh tiến độ lựa chọn các nhà đầu tư đủ năng lực để triển khai.
Khai thác thế mạnh tỷ lệ che phủ rừng cao nhất cả nước để hình thành và phát triển thị trường mua bán tín chỉ Carbon
Thứ tư, tập trung thu hút đầu tư phát triển điện gió, điện sinh khối, thuỷ điện tích năng phù hợp tiềm năng, lợi thế của tỉnh và điều kiện tự nhiên về địa hình, khí hậu; nghiên cứu, phát triển điện mặt trời mái nhà và trên mặt nước tại những địa điểm, khu vực phù hợp với định hướng của Quy hoạch điện VIII hoặc theo cơ chế mua bán điện trực tiếp.
"Hoàn toàn có điều kiện, cơ hội để khai thác tiềm năng, phát triển các dự án điện thậm chí là ngoài quy hoạch, thông qua cơ chế mua bán điện trực tiếp, miễn là không nối lưới quốc gia", Bộ trưởng lưu ý.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đề nghị Bắc Kạn quan tâm khai thác, chế biến sâu, chế biến tinh các khoáng sản có giá trị kinh tế là lợi thế của tỉnh gồm: quặng sắt, sắt mangan, quặng chì, kẽm,… bảo đảm phù hợp Quyết định số 866 ngày 18/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ về quy hoạch khoáng sản của tỉnh; ưu tiên sản xuất vật liệu không nung, vật liệu mới thân thiện với môi trường từ nguồn nguyên liệu tại chỗ.
Chú trọng rà soát, hoàn thiện các cơ chế chính sách của địa phương, bảo đảm đồng bộ, khả thi; thúc đẩy đầu tư công để dẫn dắt, huy động các nguồn lực xã hội, nhất là đầu tư vào hạ tầng nói chung và hạ tầng dịch vụ nói riêng.
Phát huy thế mạnh về rừng và đất rừng. Là địa phương tuyến hai (giáp với các tỉnh biên giới Cao Bằng, Lạng Sơn), hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện, tỉnh cần chú trọng phát triển công nghiệp dược, dược liệu, sản xuất linh kiện, lắp ráp thiết bị, sản phẩm tái chế, công nghiệp phụ trợ, dịch vụ hậu cần, logistics phục vụ xuất khẩu, cũng như kết nối với các trung tâm công nghiệp lớn của Vùng (nhất là Thái Nguyên). Ưu tiên chế biến các sản phẩm từ nguyên liệu có sẵn trên địa bàn tỉnh (như nông, lâm sản, dược liệu và kim loại màu). Thu hút các dự án đầu tư trong lĩnh vực may mặc, da giày, gia công xuất khẩu, góp phần tạo việc làm cho lao động địa phương.
Đồng thời, tỉnh cần tập trung khai thác tốt thế mạnh của địa phương có tỷ lệ che phủ rừng cao nhất cả nước để hình thành và phát triển thị trường mua bán tín chỉ carbon.
"Việt Nam đã tham gia vào rất nhiều các cam kết của thế giới, vậy nên địa phương cần nỗ lực mời gọi các doanh nghiệp, hợp tác với các Bộ ngành để làm việc này. Bộ Công Thương sẵn sàng bắt tay cùng tỉnh, đặc biệt có thể giới thiệu các doanh nghiệp nước ngoài đang đầu tư ở Việt Nam muốn có chứng chỉ xanh kết nối với Bắc Kạn mua tín chỉ carbon. Đây là hướng đi rất tốt cần đặc biệt quan tâm", Bộ trưởng gợi mở, giao các đơn vị thuộc Bộ quan tâm, tư vấn, giúp đỡ để địa phương có thể thực hiện.
Đặc biệt, tỉnh cần chú ý tập trung phát triển các ngành công nghiệp chủ lực, phù hợp với lợi thế của địa phương như: công nghiệp chế biến nông, lâm sản, dược phẩm, dược liệu, chế biến gỗ và các sản phẩm từ gỗ.
Sản xuất công nghiệp và xuất khẩu của tỉnh cũng cần lưu ý đến quy định chống phá rừng của châu Âu, sẽ áp dụng với nhà nhập khẩu lớn từ tháng 1/2025 và doanh nghiệp nhỏ từ tháng 6/2025; theo đó châu Âu sẽ cấm nhập khẩu các sản phẩm được sản xuất trên đất có nguồn gốc từ phá rừng và gây suy thoái rừng thuộc 7 nhóm hàng (chăn nuôi gia súc, ca cao, cà phê, dầu cọ, cao su, đậu nành, gỗ và sản phẩm từ gỗ).
Trong lĩnh vực thương mại, chú ý kết hợp giữa lĩnh vực du lịch với thương mại, kết hợp du lịch - thương mại với xuất khẩu tại chỗ các sản phẩm đặc trưng của mình và của Vùng.
Thứ năm, đề nghị tỉnh chú trọng rà soát Quy hoạch vùng trồng, vùng nuôi, áp dụng quy trình, công nghệ sản xuất đạt chuẩn để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu chính ngạch, đưa sản phẩm vào được các thị trường FTA mà Việt Nam là thành viên.
Quan tâm phát triển đa dạng các loại hình thương mại, phù hợp với phong tục, tập quán của từng vùng miền, địa phương (gồm cả thương mại truyền thống và thương mại điện tử), chú ý công tác chống hàng gian, hàng giả, hàng không đảm bảo chất lượng.
Quan tâm hơn nữa đến việc xây dựng, quảng bá hình ảnh, thương hiệu ngành hàng, sản phẩm đặc trưng của địa phương và tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất khai thác có hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên để từng bước đưa hàng hóa của Bắc Kạn tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Trong khuôn khổ chương trình làm việc, Bộ trưởng Bộ Công Thương và lãnh đạo tỉnh Bắc Kạn chứng kiến lễ trao tặng nhiều hạng mục hỗ trợ của các doanh nghiệp cho địa phương.
Đối với 13 kiến nghị, đề xuất UBND tỉnh Bắc Kạn đã nêu tại buổi làm việc, đại diện các đơn vị tham gia Đoàn công tác đã trao đổi, giải đáp cơ bản các kiến nghị của tỉnh. Bộ trưởng cho biết, sau buổi làm việc, Bộ Công Thương sẽ có văn bản kết luận chính thức, trong đó có trả lời cụ thể những kiến nghị, đề xuất của địa phương ở giác độ ngành Công Thương. Ngoài ra, có một số kiến nghị khác liên quan đến chức năng của các Bộ, ngành khác và thẩm quyền của Chính phủ, Bộ Công Thương sẽ tổng hợp, chuyển đến các Bộ, ngành liên quan để xem xét, giải quyết theo thẩm quyền, đồng hành cùng địa phương tháo gỡ vướng mắc, thực hiện tốt các mục tiêu đã đề ra.
Riêng đối với dự án Nhà máy luyện kim phi cốc (nhà máy sắt xốp) do Công ty CP Vật tư và Thiết bị toàn bộ (Matexim) làm chủ đầu tư, Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM) là đại diện cổ đông chi phối, Bộ trưởng yêu cầu Cục Công nghiệp và VEAM "trong quý III/2024 dứt khoát phải đưa ra được phương án để giải quyết".
Sáng cùng ngày (15/8), đoàn công tác đã đến làm việc với lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên và thăm, thị sát nhà máy Dệt may TNG; thăm và làm việc tại Công ty TNHH Lechenwood Việt Nam, dự án Nhà máy luyện kim phi cốc (nhà máy sắt xốp).
Buổi làm việc với tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn nằm trong chuỗi hoạt động của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đến làm việc trực tiếp với các địa phương trong tháng 8/2024. Trước đó, ngày 7-9/8, Bộ trưởng đã đến làm việc với 3 tỉnh Kon Tum, Quảng Ngãi, Bình Định và thăm, thị sát một số cơ sở kinh tế, doanh nghiệp sản xuất trên địa bàn.
