Trong ngày 10/7, phát biểu trên chuyên cơ Air Force One khi trên đường đến tiểu bang Florida, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết việc Hoa Kỳ và Trung Quốc tiến tới thoả thuận thương mại giai đoạn 2 là điều khó khả thi trong bối cảnh mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang “bị ảnh hưởng nghiêm trọng” vì sự bùng phát của đại dịch Covid-19.
Ông Donald Trump tiếp tục chỉ trích Trung Quốc về việc nước này chậm trễ và không minh bạch trong việc kiểm soát đại dịch Covid-19 và cho biết việc xúc tiến thoả thuận thương mại giai đoạn 2 không phải là ưu tiên hiện nay. Việc thực thi thoả thuận thương mại giai đoạn 1 giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc hiện vẫn được bỏ ngỏ khi Trung Quốc gặp nhiều khó khăn để có thể đạt được các thoả thuận như đã cam kết trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế nước này.
Thoả thuận thương mại giai đoạn 1 được Hoa Kỳ và Trung Quốc ký kết hồi giữa tháng 1/2020 đã giúp ngăn chặn sự leo thang của cuộc chiến thương mại giữa hai nước vốn đã kéo dài hơn 1 năm trước đó và tạm ngưng các loạt thuế trả đũa lẫn nhau của hai bên. Trước khi đạt được thoả thuận thương mại, Hoa Kỳ đã áp thuế nhập khẩu cao lên lượng hàng hoá trị giá 370 tỷ USD của Trung Quốc.
Theo thoả thuận thương mại giai đoạn 1, Trung Quốc cam kết thu mua thêm 200 tỷ USD hàng hoá và dịch vụ từ Hoa Kỳ trong năm 2021, so với mức 2017. Điều này đồng nghĩa với việc Trung Quốc sẽ cần phải nhập khẩu lượng hàng hoá và dịch vụ trị giá 290 tỷ USD trong năm 2020 và tương đương 330 tỷ USD trong năm 2021.
Thoả thuận này đã được kỳ vọng đánh dấu một bước tiến quan trọng trong cải thiện quan hệ Hoa Kỳ - Trung Quốc và tạm thời giúp làm dịu cuộc chiến thương mại giữa hai nước sau gần 2 năm kéo dài. Tuy nhiên, sự bùng phát của đại dịch Covid-19 đã gần như đánh dấu chấm hết các kỳ vọng khi Hoa Kỳ và Trung Quốc tranh cãi căng thẳng về nguồn gốc và cách kiểm soát dịch bệnh cũng như căng thăng giữa hai nước bùng phát lại trên nhiều lĩnh vực từ lĩnh vực công nghệ, thị trường tài chính đến vấn đề dân chủ tại Hồng Kông.
Mặc dù Trung Quốc đã đẩy mạnh việc thu mua hàng hoá của Hoa Kỳ sau khi nước này tái khởi động nền kinh tế sau thời gian dài bị đình trệ vì đại dịch Covid-19, tính đến thời điểm hiện tại, Trung Quốc vẫn còn cách xa các mục tiêu gia tăng nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ mà Hoa Kỳ đề ra. Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) nhận định Trung Quốc chỉ có thể nhập khẩu được 60 tỷ USD giá trị hàng hoá từ Hoa Kỳ trong cả năm 2020, thấp hơn rất nhiều so với mức cam kết trong thoả thuận thương mại giai đoạn 1.
Hồi tháng 5/2020, Tổng thống Donald Trump đã cho biết ông “rất nghiêm túc” về việc huỷ bỏ thoả thuận thương mại giai đoạn 1 với Trung Quốc. Nhưng ngay sau đó, các quan chức cấp cao của cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đã khẳng định cả hai quốc gia vẫn sẽ thực thi nghiêm túc thoả thuận này.
