Sáng 10/12/2025, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi số và Khuyến công (Bộ Công Thương) phối hợp với Hội KH&CN sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam (VECEA) tổ chức hội thảo “Nâng cao năng lực và xây dựng mạng lưới liên kết các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động TKNL tại địa phương” trong khuôn khổ VNEEP3. Hội thảo tập trung đánh giá năng lực các tổ chức/doanh nghiệp TKNL, thực trạng liên kết theo vùng và đề xuất mô hình mạng lưới TKNL quốc gia.
Theo ThS. Phạm Văn Liêm - Hội KH&CN Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam (VECEA), cả nước có hơn 200 đơn vị hoạt động tiết kiệm năng lượng nhưng chỉ 20-30 đơn vị vận hành đúng mô hình ESCO. Khối công lập quy mô nhỏ, chủ yếu làm kiểm toán và tư vấn, thiếu dịch vụ chuyên sâu như đào tạo, M&V, EPC. Nguồn nhân lực hạn chế, thiết bị đo kiểm lạc hậu, vốn ít khiến nhiều đơn vị khó mở rộng dịch vụ. Doanh nghiệp tư nhân năng động nhưng gặp vướng mắc về tài chính, thiết bị và năng lực triển khai trọn chuỗi ESCO. Thị trường tiết kiệm năng lượng còn nhỏ, cơ chế pháp lý và thanh toán cho dịch vụ ESCO chưa hoàn thiện; thiếu chuyên gia, thiếu liên kết cũng là rào cản lớn.
Nhóm giải pháp được đề xuất gồm: Hoàn thiện khung pháp lý và hợp đồng mẫu EPC; xây dựng tiêu chí công nhận tổ chức kiểm toán, ESCO; đào tạo chuyên sâu về ISO 50001, M&V và kỹ năng B2B; tăng đầu tư thiết bị, phát triển mô hình ESCO linh hoạt, mở rộng hợp tác viện - trường - doanh nghiệp và thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý năng lượng.
Về liên kết, các tổ chức tiết kiệm năng lượng hiện chủ yếu tham gia các mạng lưới ngắn hạn như EEN, VESN, CLB Hiệu quả năng lượng. Các mạng này hỗ trợ chia sẻ kinh nghiệm, thí điểm giải pháp nhưng quy mô nhỏ, thiếu tính bền vững và chưa hình thành được liên kết vùng thực chất. Nguồn lực phân tán, chênh lệch năng lực giữa địa phương và thiếu cơ chế khuyến khích khiến hệ thống liên kết chưa phát huy hiệu quả.
Ông Đặng Đình Thống (VECEA) nhấn mạnh, để phát triển tiết kiệm năng lượng tại địa phương, vấn đề then chốt vẫn là kinh phí. Ông Đỗ Bình Yên, Viện Hàn lâm Khoa học và tự nhiên Quốc gia thì cho rằng vấn đề then chốt là chất lượng kiểm toán. Ông Yên cho rằng cần nâng chuẩn năng lực chuyên gia, thiết bị đo đạc và vai trò điều phối của Hội nhằm xây dựng mạng lưới liên kết hiệu quả, đem lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và quốc gia.
